Ka Malamalama Hawaii, Volume I, Number 13, 15 August 1898 — Ka Huki ia Ana O KA Hae Hawaii Ilalo A ME KA PII ANA O KA HAE AMERIKA ILUNA [ARTICLE]

Ka Huki ia Ana O KA Hae Hawaii Ilalo A ME KA PII ANA O KA HAE AMERIKA ILUNA

Ika hora 12 ponoi o keia la, ua lilo aku la o Hawaii he panalaau Teritori no Amerika i keia la 12 o Augate, 1898. Ua pau ka welo ana o ka Hae Hawaii maluna p na pahu hae o ko~kako«- inau hale aupuni—ua pau, ua hala, ua isapoka ia, aka, e ia muā na ke au no oka manawa e hoike mai. Ika hiki ana i ka hora 12 ponoi o ke awakea, ua kuu malie loa ia iho la ka Hae nani aloha o Hawaii mai luna iho o ka puoa nui o ka hale o ka Mana Hooko me ke ku i ke aloha, ke anoano a me ka ilihia, ia wa no i ki ia mai la na pu aloha he 21 e na batari pukaa o ka mokukaua Piledelepia ma ka aoao ma Ewa o ka pa o ka Mana Hooko; ia wa hookahi no lioi, ua ki mai la na mokukaua Piledelepia a me Mohikana i ko laua mau pu aloha he 21, a nu ia iho la na hao Hawuii maluna iho o ko laua mau kia. Ika pau ana oke kani ana o na~leo nakolokolo o na pukuniahi o na batari a me na mokukaua; ua uu malie loa ia iho la ka Hae aloha nani o Hawaii ilalo me ke ku i ke anoano ilihia, aohe waimaka paa ole i ka ike ana aku ika hanu hope o Hawaii, oia ko kakou hae aloha e iho iho ana ilalo, ia wa no hoi ī hookani ia mai ai ka mele Lahui Hawaii ponoi eka bana o ]$e aupuni naake aku no hoi i

ka ilihia, ua lawelawe īa ka huki an>a i ka hae ilalo me ka malie loa a me ka eehia no hoi. I ka pau ana o na oihana o ka lawelawe ia ana o ka hukiia ana o ka nae Hawaii ilalo mo ka ilihia nui me ke aloha pu no hoi. Ua hamau loa na mea a pau. me he mea la, ua kau iho na haawina kaumaha a me lee aloha paumako maluna o na mea a pau; he minuto hookahi paha, ua ki hou mai la na batari pu-kaa o na koa marina i na pu he 21, a pela no hoi me na mokukaua. I ka pauana o na kipu i)o ka " nae Amerika, ua ua huki ia ka hae Amerika iluna, a hookani ia mai la ka mele lahui "Star Spanglebauner," a pii ae la ka hae Amerika iluna o ka pahu hae o ka puoa nui oluna o na hale o ka Mana Hooko, a haawi ae la na pualikoa a pau a me ke anuina e kuku ana i na leo huro me ka hauoli nui. Mahope iki iho o ka hora 10 a. m., ua komo e mai la na poe i loaa na kikiki, i mea e loaa ai na noho i hoo* makaukauia no lakou ma ka lanai oluna a me ka lanai o lalo pono o ke alo. Mamua iho o ke alo oTse alapii makai e pii aku ai iluna o ka hale o ka Mana Hooko, ua kukulu ia kekahi holopapa. NA HOOHIWAHIWA MA KAHI UIT-HAE. Mahope iki iho" o ka hora 10 a. m., ua k'omo e mai no kekahi poe makaikai, ka poe nae i loaa mua na kikiki, a lawe ae la lakou i ko lakou mau wahi iluna o na noho ma na lanai o luna a me lalo o ka hale o ka mana hooko, a pela hoi ma kela a me keia aoao o ka holopapa i hoonamia me na hae Amerilca. Ua hoohamamaia na puka pa ma na alanui Likeke a me Palaoe. I ka hora 11 me 15 minute, ua lohe ia akula ka leo o ka bana mahope mai o ka hale mana hooko, a hoea mai la na koa Piki Nationāl-Guard i alakaiia e na makai a hiki ma ka puka nui ma ka aoao ma kai i kapaia ka puka alii; mahope aku o lakou na koa pualu i alakaiia e ka puali puhiohe P. G. Mai laila aku lakou i maki ai a hiki i kai o ka uapo no ka ukaU ana mai i na koa

marina o Piledelopia a me Mohikana. k , a ha paiua o ka liora 11, ua hiki mai la ka poe huki hao me na P u a f x \ a ? v e ae la iko lakoi: kulana ma kahi huki hae; ama Kakiana hoi o na koa P. Q ka huki ana o ka nao Hawau ilalo. Ma ka hora 11 me 30 Vninu--1 , ko ® h , lkl mai la ka Peresidena Dole ma ka holopapa i hoonaniia mamua iho 0 Jce marta hooko, rue na eo e hu;c ana nona mai ke anaina mai, a īuwe la oia i kona noho rae kona Aha Jlunina, mahope mai ona ke Kuhina Sewaia o Amei'ika a me Adimarala Mila. i nkalua e kona mau ukali ke Kanikela Kenela Haywood, hope Kani-kel.a Boyd Col. Barbar, Luna koa Hawaii nei ame na kapena ona mokukaua. Ia lakou a pau i noho iho ai maluna o ko lakou mau noho, ua hāawi mai la o Rev. <j. L. Pearson i na hua pule e hoomaikai ana 1 ka mea Mana Loa, ua ku na mea a pau īluna. KA PANAI ANA. Na Peresidena Dole me ke kope a ka Olelo -Hooholo a Newlands mai Sewall mai, i aku la o Sewala ia Peresidena 13ole penei : "E Mr. Peres2dena, ke haawi aku nei au ia oe i ke kope ō ka Olelo Hhooholo Hui aka Ahaolelo o Amerika _i aponoia e ka Peresidena ma ka la 7 o lulai, 1898. 1 kapaia ka olelo hooholo no ka hoohui i na mokupuni o Hawaii me ke aupuni o Amerika Hui^uia." PEBESIDENA DOLE PANE IA SE\VALL. " Oiai, ua hanaia ke kuikahi lioohui, a ua hooholo mua ia hoi e ka ahaolelo o ko aupuni Repubalika o Hawaii nei, a ua apoia mai hoi o Amoi'ika me ka pumohana. Ano, ke haawi aleu noi au no ka pono a uio ka pomaikai o ko nawaii aei pohai kalai aupuni, mo ka hilinai nui ana maluna o ka hanohano, ke kaulike a me ka noho aloha ana mo na kanaka o Amerika, a nolaila, ko haawi aku nei au ia og ma ke ano he Lima Kiekie no ke aapuni o Amerika Huipuia, a he mana nui hoi maluna e hoomalu ana i ka pono a me ka waiwai o na mea a pau n aluna o na mokupuni o Hawaii." HOTT KE KUHINA HIWALL, _ "E Mr. Peresidena, ma ka inoa o Amorika Huipuia, ke lawe nei au i keia la i ka mana, na pono ame na. pomaikai a pau o ke aupuni o Hawai,i,"

KA OL/ELO KUAHAUA. 1 lce aupuni a xiie ka lahui kanaka o tia\yan. mamuli o ka olelo hoohl<yhui i īooholo ia c ka ahaolelo o iiawaii,* a nie ko, lakou naulele a liilinai nui ana maluna o ke aupum o Amerika, a ua aponoia noi, a ua liooholoia no lioi ma ka ahaolelo o Amerika e lieolawa mai ai i na luna aupuni, na lunakanawai amo na alnkoa e lawelawe noi malalo o keia aupuui, laleou; a om —mttti —pono pilipaa i ■ >aa ia lakou mai koia aupuni aku, e w« he ia'ku no ia mai a lakou aku ae haawi ia aku maluna o ka mea a mau mea paha, e like me ka mea a ka Peresielena o Amefika i manao he pono. Ika hana ana i keia mau hana i hookau ia'ku 9-i maluna o ka e lilee me ka manao oka olelo hooholo hui f ua kauoha ia ka Peresidena ma o keia olelo hooholo la o na luna aupuni a pau, ka oihana kanawai a me na aliikoa e lawelawe nei ika hana malalo o keia aupuni, e mau no lakou ma ka lp,kou hana, e like no me kā wa mainna iho o ka. haawi ia ana aku o ke aupuni nawaii ia Amenka'i ku 1 ko ka Peresidena mana ma ka hoopau ana i na luna aupuni ana i makemake ai ame ka hoopiha āna i ko lakou mau hakahaka. A oia maa luna aupuni a, pau kai makemake ia e lawe i ka hoohiki malalo ona kanawai o Āmerika t a pela pu hoi me na puahkoa a pau e lawelawe ana malalo oia oihana, mo ka lawe ana mai i mau hana hou i ke aupuni o Amerika. Ao ka mana oke Kuhina o ko na Aina E mamuli o ka hoohui ana, e lilo no ua mana Ia maluna o na P°no o Hawaii ia Amerika .fi r uipuia > e liko me ka lakou pili ana ma na mea pili launa dopolomatrcā ana mawaona o HaWaii nei a me na aupuni o ae o ka honua noi. Pela hoi me na moa pili ahaolelo kuloko, leoe wale no na mea i lawelawe nia ko ano o na kuikahi o na aupuni e, ko© na mea ewaewa a kulike ole ika 01010 hooiiolo hui, a kue hoi i lee Kumuleanawai a me ko kuilrn,Jii paha o Amerika Huipuia, a e koe no lakou pela a hiki i ka wa e noho mai ai ka ahaolelo nui o Amerika Huipuia. Oka oihana dute o Hawaii, Amerika a me na aupuni e ae, e mau no ia me ka loli ole, a hiki i ka wa a ka ahaolelo o Amerika e haawi mai ai i na kanawai duto a me na liooponopono ana a Amerika i keia mau mokupuni. Hakoli> M. Sewall, Elelo Kieleie a Kuhina Nui o ko Aupuni o Amerika.