Ka Makaainana, Volume I, Number 1, 1 January 1894 — Page 2

Page PDF (794.28 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 1, 1894

HE MOOLELO KAAO
-NO-
LAUOMIDIHAE.
-KA-
UI I MOHAI IA I KE KOKO
-KA-
NANI I ALANA IA I KA OI O
KA PAHIKAUA.
-
Ka Mea Huna iloko o ka Kiaha
Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke
Kuikele.
-A O KE-
Keiki Alii Numaredina
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA VI.

Ka hoopakele a ke kaikaina i ke kaikunane - Ka pahikaua, a ka mea hookahi i na poo ewalu—Poo akahi, heaha aku ia?—Poo elua, owai mao?—Poo ekolu, aole au i ike—Poo eha, Poo elima, aia iluna i ke aouli la o luna aku—Poo eono, Poo ehiku, elua laua— Poo ewalu, o Moleka ka Pilikua Anela.

-

                "He—a, he—a, he—a, heaha aku ia," a pela aku.
                Iloko o keia manawa i ku iho ai o Numaredina, a nana ae la oia i hope, no kona kuhihewa i ka leo o ka pahu e i mai ana.
                "Heaha aku ia mahopo ou," a oia kona mea i nana aku ai i hope, a i kona nana ana. ike aku la ia i kekahi pualikoa nui e iho mai ana ma ka aoao o ua awawa la, nona ka heluna i oi aku maluna o ke tausani.
                I ka ike ana aku o Numaredina, awiwi aku la ia e halawai me kela kanaka e hulahula mai la i ka ipuka o ka hale, a i kona kokoke ana aku, pane mai la ua kanaka la me ka leo ikaika.
                Nawai i kauoha aku ia oe e keia kanaka opio e hele mai i keia wahi"
                "Na'u no," wahi a Numaredima i pane aku ai.
                "Ae, a nui ko ikaika i keia la alaila, pakele aku oe la Livanone ka mea nona keia hale pohaku pahaohao."
                Ia manawa no hoi i pahu mai ai ua kanaka la i kana iho keleawe, me ka hikiwawe loa i alo ae ai o Numaredina a hala ae la ma kona poo.
                Me ka puuwai o ke kanaka koa i lalapa ia e ke ahi o ka wiwo ole, i lele aku ai o Numaredina e hahau i kana pahikaua i ka a-i o ua kanaka la, a moku pu ae la a paa aku la i ka alualu, a lewalewa aku la mahope o kona kua.
                I ka haule ana aku o keia poo mahope, hoopuka mai la oia i ka huaolelo, "owai ma o, owai ma o, owai ma o?"
                Iloko o keia manawa i ike aku ai o Numaredina i ka lele ana mai o kekahi poo mailoko mai o ka hale, a pili iho la maluna o ka hale, a pili iho la maluna o ke kano a-i i moku i ka pahikaua, a me he mea la, i ka Numaredina nana aku, me he mea la aohe i moku.
                Aka, koe wale no ka hilihili koko e kau la ma ka umauma o ua kanaka la nona na poo elua i moku ai.
                Iloko o keia manawa i pane mai ai ua poo la i ku iho la, nawai i olelo aku ia oe e keia wahi keiki opio a ka hookano e hele mai ma keia wahi, na'u no, wahi a Numaredina i pane aku ai.
                Ae, a nui ko ikaika pakele oe ia'u a hapa ko ikaika make oe ia Posini ka mea nona keia hale pahaohao.
                I ka pau ana o na olelo a ua kanaka la, ia manawa no i pahu mai ai oia i kekahi pauku hao keleawe i enaena i ke ahi, a ia manawa hookahi no hoi i lele aoao ae ai o Numaredina me ka manao o hala.
                Aka, no ka nui o kela pauku hao i huipuia me ka ikaika o ka enaena o ua pauku hao la, a no ia inoa i hookui aku ai ua pauku hao la ma ka poohiwi hema o Namaredina a hina aku la oia ilalo, a kau iho la ua pauku hao la maluna ona.
                Me ka hikiwawe loa i ala ae ai o Numaredina mai lalo ae, a lele aku la oia e hahau i ke poo o na kanaka la, a mamua o ke komo ana aku o ka pahikaua a Numaredina i ka a-i o ua kanaka la, ia manawa i puoho mai ai ka leo aluka o na poo, e lele mai la mailoko mai o ka hale, me ka huaolelo e i mai ana.
                "O Boba, o Boba, o Boba ke kokua o keia keiki, ke hohono mai nei kona hulu.',
                I ka manawa o keia mau poo e lele mai la, ia manawa no i moku pu ae ai keia poo e ku nei a lewalewa iho la ma kona poohiwi akau, a hoopuka mai la i ka huaolelo:
                "Aole au i ike," a pela wale aku.
                I ke ku ana iho o keia mau poo, hoopuka mai la laua i ka huaolelo: "E ke keiki lapuwale nawai i olelo aku ia oe, e hele mai maanei?" "Na'u ponoi no" wahi a Numaredina."
                Aole, aole, na Boba oe i alakai mai, wahi a ua mau poo la, kela popoki eleele ino o ka aina o Pamaburia, ka magoi o Kubelo, popoki ino lapuwale.
                A ninini mai la i ka ipuhao wai wela iluna o Numaredina a pulu iho la mai luna a lalo, a pakele mai ke "Kauwila holu o Puukapele."
                E ka mea heluhelu, o ke kumu o Numaredina i wela ole ai, oia no kela komo lima maka popoki e paa la i kona lima, nona hoi ka mana e hiki ai ke hoolilo i keia pilikua i mea ole.
                Aka, no ka ike ole o Numaredina i na rula o ka hoohana ana i keia komo, nolaila, i nui ai kana hana e kaua nei.
                I ka manawa i pulu ai o Numaredina i ka wai wela, aole oia i kuemi hope mai, aole hoi i wela iho, aka, lele aku la oia. imua a hahau aku la i ua mau poo la, a mahele ae la ia i na apana elua, a haule iho la kekahi poo ma ka poohiwi hema, a lewalewa iho la, a o kekahi aoao haule iho la a kau i ka umauma a hoopuka mai la laua i ka huaolelo.
                "Aia iluna i ke aouli la o luna aku—iluna loa aku."

-
He Nane Hoonanea.
-

                He lei lehua ko'u o 18 pua ka nui a penei ka hooheno ana;
                Pua 1, 2, aia wau me na kaula rigini o na moku kahi i hoohenoia ai,—
                "Ma-lo pono na kaula,
                Liolio lua i ka oneki."
                Pua 3,4,5,6, he ipo aloha wau na ka poe kamana, a he hoahana no lakou,-
                Kuu ipo, kuu lei,
                Kuu milimili e."
                Pua 7,11,9,10,8, he mea wau e pono ai na mokuahi, ke loaa ole au ilaila, aia iloko o na ipuhao kahi hooipo ai me io bipi momona,—
                "I ka piko no oe lihaliha.
                Ka ai ana o ka ulua maikai"
                Pua 12,13,14, he mea e pono ai ka lahui mai Hawaii a Niihau,—
                "Ua pono oe o kaua,
                Ua koni ia kau, makau.',
                Pua 17,18,15,16, mai Hawaii a Niihau he mahalo ia wau, a i kekahi wa e loaa no wau ua hoinoia, no ka mea, pilikia ka lahui ia'u i kekahi wa, -
                "Kilihune ka wai o Akaka,
                Koiawe i ka poli o Ukulei,
                I lei kahiko ko aloha,
                Kuu hoa i ke one hanau."
                Ke hui ia na pua he 18 o kuu lei e lawa pono ana me ka hiehie popohe i ka luna o Kuaiula.
S.W.K. KAULUWEHI.
Kuaiula, Kalihi-uka Dec. 27, '93

Na Hana Noeau i Nui na Dala
i Loaa Mai.
-

                Eia iho kekahi mau hoike no na pomaikai dala i loaa mai i kekahi mau mea i hana noeau ia e na poe na lakou i hana. He $200,000 ka i loaa i ka makahiki no ka peni uhao inika ia mahope aku o ke kumu no kekahi manawa; he $100,000 no na laholio holoi mahope o ke kumu penikala; he $1,250,000 ka loaa pau loa no na apana hao pale ia lalo ae o na kamaa a me na hila kamaa, he $1,000,000 no ke kamaa holohau pokakaa iluna o ka papahele laau. Ua loaa i kekahi kahunapule he $1,000 i ka pule no kekahi wahi mea paani ana i hana ai na kamalii, a pela no hoi me kekahi mau mea e ae i hanaia no ka hoohauoli ana i na kamaiki. O ka mea nana i hana i na poe keleawe no mua o kamaa o na kamaiki, i kona make ana, ua waiho iho oia he $2,000,000 no kona mau hooilina, a o Sina hoi, i kaulana mamuli o kana mikini humuhumu lole, ua waiho iho oia i kona make ana he aneane e $3,000,000.

-
Kuu Ipo Hana Maewaewa.
-

Auhea wale oe e ke onaona
Kuu ipo i ke ehu kakahiaka
Akaka wale no kou manao
A he aniani ia i ka'u ike
Ua ike no au ma ka hihio
Hui ana kaua ma ka makemake
Makemake no au e hiu a wela
Lawe no a pili ma kuu poli
O ka poli keia o Waialoha
A he hoa hooheno no ka Moae
E akahele oe e ka Unulau
O ike lihi ia lohe ke kupua
E pu-a ka uahi ma ka hikina.
Holo ae ka hohono ma ke komohana.
Ana ole iho, no kou manao
I ka lawe mikioi a ka lihilihi
Ke mahalo nei ka pua Lehua
I ka hana noeau a ka Waikini
Nawai no oe e pakele aku
He kiina nowelo na ke Kalukalu
Hu ae ke aloha no kaua
Na la hoohie o ka lealea
O oe a owau oili kaua
Lai ai ke kaunu la i Kahelo
Elo oe elo au i ka ua noe
Pulupe i ka wai a ka naulu
Uluhua wale au i kahi manu
Hali opala ana no ka punana
                Haina ia mai ana ka puana
                Kuu ipo i ka hana maewaewa
KAHAANAPILO.

                He mea, hewa ka paha no ke kanaka ke hulahula ae oia, eia nae, me he la pela io, e like me ka ka "Holomua" i hoike ae ai ma kona helu o ka la 16 nei. No ka hauoli mai ke kumu o ia, aohe no kekahi mea e ae, a ina ua nele o Kamaki me ia haawina, alaila, ua akaka mua no he Koma oia i hilinai ole i ka mea o Hoke a me Kaulukou i hauoli ai. Wahahee nae hoi ka olelo ana ua kulakulaiia a waho no ka mea, aohe hookahi o lakou mea e hiki ke hoohoa, mai ma ia hana i ko makou Hoke. That's good, eh!