Ka Makaainana, Volume I, Number 1, 1 January 1894 — Page 7
  HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 1, 1894. 
 
 HOOMANAO LA KUOKOA. 
 - 
 Malamaia ka Iubile o Hawaii nei ma 
 Kohala Akau, Hawaii. 
 -   
  Mr. LUNAHOOPONOPONO: 
                        Mamuli o ka manao lokahi ana o na poe i aloha aina o ka Apana o Kohala Akau nei, ua lawe ae nei lakou i ka hanohano o ka hoomanao ana i keia la, malalo o ka noho alakai ana a S.L. Kealohaokalani, ka Luna Hoomalu o ka Hui Hawaii Aloha Aina o Kohala Akau nei mamuli o ko lakou koho ana i kekahi Komite o elima lala. A na ia Komite ka noonoo ana i ka papa hoonohonoho hana o ka la, a me ka noonoo ana i na mea e hoolawaia ai ke ola o ka lehulehu, malalo o ka noho alakaiia ana me ka noeau e Mrs. M. K. Stillman, ka Luna Hoomalu o ke Komite. Ua malamaia na hana a pau o ka la ma Hinakahua, Kapaau. 
                        E Mr. Lunahooponopono: Ma ka hoomaopoopo ana aku, ua ili aku la ke koikoi a me ke kaumaha o ka hana maluna o keia lede, ka mea hoi i haawi aku i kona kino wahine e lawelawe no ka pono o ka aina, a no ka pomaikai o na poe a pau ina he aloha aina lakou – Mamuli no oia ano ua loaa hou iaia ka hanohano o ke koho ana aku i ka Hon. G.P. Kamauoha i Luna Hoomalu Nui no ka la, elike me ka papa hoenohonoho malalo iho i aponoia e na poe aloha aina.   
  KA HOOMAKA ANA.   
                         Mamua ae o ka hiki ana i ka manawa, ua akoakoa ae la na kula i kauohaia ai no na hana o ka la, oia hoi, ke Kula Makaolanakila, Masapala Club, Hiki mai ka Lanakila Club, a pela hoi na makua, Rev S. C. Luhiau a me Rev. S.W. Kekuewa, a me na keonimana, S. H. K. Ne, Sol. Kamaka, a me na poe aloha aina o ka aina, na keonimana a me na lede o na lahui e ae. 
                        I ka hiki ana i ka manawa, hora 11 A.M., oia ka manawa i weheia ai o na hana e ka Luna Hoomalu Nui o ka la, Hon. G. P. Kamauoha, e like me keia papa hoonohonoho malalo iho, penei:— 
                        Luna Hoomalu Nui, G.P. Kamauoha. Pule Rev. S.C. Luhiau. Himeni, "Ke Akua Mana Loa." Hui Makaolanakila. 
                        Haiolelo e pili ana i ke Aupuni, ia Hon. G.P. Kamauoha. Heluhelu ana i ke Kuokoa o Hawaii nei, ia Sol. Kamaka. Himeni "Liliulani?" Hui Maka pala. Haiolelo o ka La, S.H.K. Ne. Himeni "La Kuokoa," Hui Hiki mai ka Lanakila. Haiolelo hoalohaloha Iubile, ia Rev. S.W. Kekuewa Himeni Hui, "Kuu Aina Hanau e." 
                        O ke koena o ka manawa, ua hoomaka ma na himeni wale no, mai na papa himeni mai. 
 Himeni — Kula Kaikamahine. 
 " Hui Makapala, "La Kuokoa. 
 " Hui Hiki mai ka Lanakila. 
 " Hui Makaolanakila. 
 " Kula Kaikamahine. 
 " Hui Makapala, "Iubile o Hawaii. 
 " Hui Hiki mai ka Lanakila. 
 " Hui Makaolanakila. 
  " Hui Makapala, 
 "Kaulana na pua o Hawaii." 
 Hawaii Ponoi. 
                         I ka pau ana o na hana o ka la,, ua konoia aku ka lehulehu hoolookoa e komo aku iloko o na luhiehu, kahi i hoomakaukauia ai o na mea ai i hana noeau ia e Mrs. M.K. Stillman a me kona mau hope, no ka hoopiha ana. Ua ai ke anaina holookoa, na poe no lakou ka aina a me na keonimana a me na lede hoi o na lahui e ae, a lawa. Ua maluhia na mea a pau. 
 Me ka mahalo, 
 S.K. KAUNAMANO, 
 Kakauolelo o ka La. 
 Kapaau, Kohala Akau, Novemaba 28, 1893.   
  - 
 Paee no ke Aliiaimoku. 
 -   
                         Mai Burukelina, Nui Ioka, i loheia mai nei ua ulu ae he hoopaapaa hahana mawaena o kekahi wahine, nona ka inoa o Minnie Andrews (Mine Anaru), a me kana kana e pili ana no ka ninau pili ia Hawaii nei, ma ka la 9 o Dekemaba iho la. A ma ia papa leo ana, ua hoopuka ke kane aole he mea kupono e hoihoi hou ia ae ka Moi Liliuokalani ma ka nohoalii, nolaila, ua pii ae la ka inaina o ua wahine ia a hou aku la i ke kane i ka pahi ma ka lima. Ua hopuia ua wahine la, a e like me keia ae la maluna, pela ke kane i hoakaka aku ai i ka Lunakanawai. 
                        Me he la ua lili aku la paha kela wahine no ka hoinoinoia o kekahi wahine okoa ae, he wahine paha nana i ike ole, eia nae. he Moi ia wahine no kekahi Aupuni, a o ka wahine ana o ia Moi, ua like no ia me ia, he mau wahine like laua a elua mai luna a lalo.   
  -   
                         He wahi hoolulu ka ka Hale Dute a me ka Halepaahao o Kawa no na poe kiu Pi Gi, a ilaila no ka e momoe nui ai. Ua oleloia e kiai nui ana ka i na mokukaua. Uhu! 
  
    
 Na Anoai o ka Makani Apaapaa o Kohala. 
 - 
  MR. LUNAHOOPONOPONO. 
                        Eia mai na wahi mea hou o keia mau la i loaa ae nei i kou kiu hanu mea hou. 
                        Ke Alanui - Ua hanaia iho nei ke alanui ma Puuhue aku a hiki i Honokoa, ma ke kauoha a ko makou Papa Alanui, ma ka hookahi dala o ka la o ke kanaka, ma ka noho luna ana no a kekahi lala o ka Papa, a no ka nui eleu no o ka luna ua pau no iloko o 6 la hana. O ka loihi o keia alanui, aneane 7 mile a oi aku a hiki mai nae i keia la, aole i loaa mai ke dala a keia poe kanaka i hana ai. O ke kumu, aohe dala maoli o ka wai hona o ka Papa Alanui, he bila wale no, laweia aku e wawahi, aole makemakeia o ka Bila Aupuni Pi Gi. Ua ku i ka pilikia keia poe hana no ka loaa koke ole o ke dala e loaa ai kahi paiai. 
                        No ka La - Eia no o Kohala nei ke pikao nei i ka ua mea maikai o ka pumehana i ka wela o ka la, mai ka mahina mai o Ianuari a hiki i keia Dekemaba, 1893, nei. Aole loa i loaa ia Kohala nei he ua 2 iniha ka hohonu iloko o ka lepo. No ia kumu 2 a 4 wale no kapuai ka loloa o ke ko, ke pau nei i ka wiliia, a nui pu me ka pilikia i kahi wai ole e inu ai. 
                        Ka nupepa puka la Kuokoa - He loaa wale no i kela a me keia mea keia nupepa me ke dala ole e onou hele ia mai ana e na luna mahiko i ka poe e makemake ana. Eia nae kahi mea akaaka ia Kawainui, ke hoolaha mai nei aole ka e loaa mai ua wahi welu kiolaia nei ke loaa ole aku ke dala. Aole makemakeia, pehea loaa ke dala na kanaka o Kohala nei, makemake hoahu i kela welu kiola ma kela house liilii. 
                        Paina la Hanau - Ma ka home o Mr. Frank K. Kalama, ma Puehuehu Plantation i ka la 10 o Dekemaba nei, ua malama ae o James Arcia he paina luau hoomanao no ka piha ana o na makahiki elua o kana makahiapo Koliaulani Arcia. Ua nui na hoaloha i hiki mai, ua ai a lawa ka makemake, koe aku nae ka huina o na a-la i makanaia mai e na hoaloha i ka mea nona ka la, a ke kalokalo ae nei keia makapeni, e uhaiia ke kama e na pomaikai a me ke ola kino maikai. 
                        Ahahui Aloha Aina - Ke nee mua mau nei no keia Ahahui, me na manaolana maikai no ka wa a ke Akua e hoihoi mai ai i ka hauoli mau o keia lahui. 
                        Me na keonimana hoonoho hua metala ke aloha nui. 
 J. KEAWEKAINA. 
 Honopueo, N. Kohala, Dek. 12. 
  
  
  KA MAKAAINANA. 
 NO 1894. 
 "Iluna no ka Ua, waele e ke Pulu." 
 -   
  I ola honua no, mahope iho o ka noonoo pono ia ana, ua hooholoia e like me keia malalo iho na uhau lanahu ana e hiki ai ke mau aku ka holo ana o ko makou wahi waa nei iloko o keia makahiki ae, a eia malalo iho na auhau ana i manao ia ai e loaa mai no he ola a he kanaaho, penei   
  UKU O KA NUPEPA.   
  No Hookahi8 Koope - $.10 
 No Hookahi Malama - .25 
 No Ekolu Malama - - .75 
 No Eono Malama - - 1.25 
 Aka, ina e hookaa mua ia mai iloko o ka malama mua o ka hapaha makahiki, a i ole ia, o ka hapalua makahiki a makahiki holookoa paha, alaila, peneia ka auhau ana: 
 No Ekolu Malama - - $ .50 
 No Eono Malama - - 1.00 
 No Hookahi Makahiki - 2.00 
 O ka iini nui nae hoi, o kela me keia hapaha makahiki (ekolu malama) ke hookaa mua ia, no ka mea, he oluolu ia, he maalahi, a he hiki olo loa hoi ke pale mai no ka nele loa o ka waihona. Aole no e lawe kekahi mea i ka nupepa, ina e ike ana i ka nele maopopo aia imua o na maka kahi i ku ai 
 E hooko pololei ia aku ana keia ae la maluna, a ke kauleoia aku nei hoi ko na Luna Nupepa a pau hooko pono aku me ke kuemi ole a ewaewa ole hoi i keia kauoha maluna ae.   
  -   
  Aole no hoi e ke ola o ka nupepa wale no ka me ai manao hookahi ia, aka, o ka luhi pu no hoi kekahi o na poe kokua a hooikaika aku i ka holomua o keia nupepa, a ua hoomaopopoia peneia iho:   
  UKU O NA LUNA NUPEPA.   
  5 Inoa - - - .15 
 10 Inoa - - - .20 
 Maluna aku o ka 10 Inoa - .25 
 E hoomaopopoia o ka uku pakeneta ae la ia maluna o kela a me keia dala hookahi e loaa ana, a e hoomaopopoia no hoi he nupepa loaa wale ka na Luna a pau, oia hoi, na poe e loaa ana he elima inoa keu aku mawaho ae ona ponoi iho. 
 E hoolawe ae no hoi na Luna i ko lakou uku mai ka huina dala e loaa ana ia lakou no ka lakou poe lawe i hookaa, a o ke koena iho hooili mai, me ka lawe pu ae no i ka uku o ke kikoo leta. E hoolohe i keia, i pohihihi ole. 
 Aole no i pili keia ae la i ko Honolulu nei mau Luna, aka, e loaa no ia lakou e like me ka mea i kuluma. 
                        O na kauoha nupepa, na hoolaha a pela aku, e kakauia ae i ka Ona a Luna Nui; a oiai, oia hookahi no hoi ka Lunahooponopono, iaia no e hoounaia mai ai na palapala a me na manao no ka hoolaha aku. Aohe e hoopukaia kekahi; manao ke ole e hoikeia ka inoa oiaio. 
                        O na hoouna a kikoo dala ana a pau, me ka Puuku hookahi wale no ia, oia o Mr. F.J. TESTA, aole i ke kahi mea e aku. Aole palapala hookaa e mana, o kana wale no, a nolaila, iaia no e hoouna pololei ia mai ai na dala a pau. 
 KEENA HANA: Helu - Alanui Moi ma Kapuukolo, maluna mai o ka Uwapo a Haaliliamanu, ma ka huli Waikiki ma ka aoao maikai. 
 KEENA PUUKU: Helu 15, Alanui Kaahumanu, ma ke keena oihana loio o ka Mea Hanohano A. Rosa. 
  W.H. KAPU, 
 Ona, Luna Nui a Lunahooponopono.