Ka Makaainana, Volume I, Number 1, 1 January 1894 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Aloh.\ Hape Nl t Ia a pau loa! j Eia ke maaaoia r*ei iioopau aku i ko ku aua o ka Ahahoi Hoohuiaina. He aha hookolokolo koa ko iuna o ka Piladelepia i ka Poaha ihe la } a pela m«i no hoi ika Poalima uei. Ua noho ae ka Aha Kiekie raa ka banako i na la 1 hala iho la, oiai, ua oluolu ke oaiainiai o ia Lunakanawai. I ku Poakolu i hala iho la, Dek. 27 nei, ua loaa mai ke . Kowini i ka Oaianika, aohe nae i kukai olelo pu. He paikau ko luna o ke Kainepiona i kakahiaka Poalima ilio īa, a ua lehulehu ua maka i makaikai mai na uwapo aku. O keia ka la e pueliu ai kela pili o $100 a D. W. Paa ia L. D. Keliipio, a kani aku la no hoi paha ka aka a ua inanio hoohuiaina la. Piha hauoli na luna, na limahana a me na paahana o ke Aupuni i ka Poaono nei, o ka la ohi ia o kahi ola. E hauoli Hape Nu la ana lakou. Ua ku mai ka Auseteralia i ka hora 8 o kak-ihiaka Poaono nei, a i keia awakea Poaon o ae no hoi e aui aku ai kona ihu no ka Ip>ika Gula o Kalepeni. Ua hooliloia ka hale hooahu waiwai o P. C, Keoui i wahi haiamu mau no na poe hoohuiaina i na la i hala iho la a « nee nei no hoi. •I ka Poulua ilio la i hoomaka hou ai ke kiaiia o na mokūkaua e na koa Pi Gi mai luna mai o na puoa o lolani Hale, eia nae, o ka la no ia o na luina o na moku a pau i hoole'e nui ia mai ai iuka nei. Hu ka aka. O ka hanai nui ka & na poe kiu'Pi Gi mawaho aku nei o ke Kulanakauhale, oia ka ka hoopaa i kaa o na Pake a lu ae i na ukana o luna. E aho wahi hana no ia, helu ka mahina a loaa no hoi kahi ela. Apopo e anehe nni hou aku ai na mokumahu hoio pi i-aina o kakou no ko lakou mau awa mau, oiai, ua pau nui mai no i fca hoi i kakahiaka Poano nei. O ka Mokolii ka i hala loa i Muliwaa i ka auwina 1h «e. O nehinei ka la h twau o ke Alii ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, a piha iaia ke 58 o na makahiki oke ola ana. Ke kalokalp ae nei makou e loihi kona ola ana, a e hoomauia mai h u ka maikai a me ka oluolu kupono o kona ola kiuo. Imua o ka Aha Apana i k}>k:ihiaka Poalima nei, ua hoopaiia 0 Nupepa no ke kuai Uikini t»le 1 ka waiona i Dek 2o nei, a ua poohu ae konalae i ku uluhaku nui o $100. A o Kepano hei, no ka aihue wati i Okatoba 12, degere ekolu, ua hoopaiia uo eiwa malama i Kawa a me $5; a uo kekahi aihue hou ae no*ana i nkna ai, he eiwa nialama hou. 0 Miliona hoi keia, no ka aihue pu panapana i Bepatemaha 23, ua hookauluaia a I'oiikolu iho e hoopaiia ai, no ka mannoia na«a 1 hana kekahi tnau kolohe • ae i na la i aui aku la.

U* m&lama ae na Kula Sabati o Kauniakapiii me Kawaialmo , i ko iauH iuhu hoike hapaha ma j ka la i uehiuei/ma ko l*sa mau i liiakini pakahi iW/a ua uui aa ; i uaue ae e ike | kuinaka. I Ua hoela hau ia aenei i ahahui | hou o ke ano kalaiaina no a i | keia wa ho.i he ahahui no na poe Geretnania. ika po Poaiima nei Ka kukuluia ana, a he mea kokna 110 i na poe olelo e Pi Gi, a he kue hoi i ke ano hai malu o ka i Ahahui Amerika. He kauoha ka i hoopukaia ae uiai ka Aha Kaapuni ika Poaha iho la, e ka*hi ana i ka hookoia aku kekahi inau palapala hooinaiu waiwai, inainuli o kekahi inau hoopii koi aie kue ika Mea Mahaloia Satnuela Paka/ aia ka a kauoliaia hou ia e hooko aku. .. Ua make ma Waimea, Kauai, i ka la 16 o Dekeinaba, 1893, ke kamalei kane hou a ko makou makainaka a hoaaloha ka Mea Hanohano JY A. Akiua, mahope 0 ke kaa tnai pokole aua, i ka 6 inahina a me 13 la o ka hanu ana i na ea o keia ao. Aloha wale, a ka u pu atcu nei makou m® ua makua. Ua awakea ae o ka Poakolu iho la. ku mai ka Arawa mai Vitoria, Beritania Kolumehia, a 1 ka hora 4 o ia auwina la i īnau T<Ja aku ai no Aukalana a mo Kikan©. I>a Poakahi, Dek. 18, oia i haalele aku ai, a ua halawai me ka ino a me ka ua nui a iioea wale raai la no ianei. Ua kalewa Jiele ae kekahi haole hoohuiaina liana ili ia Aratfa 1 ku mai ai aia ka o Peresi<lena Kalivilana aia kōua moe i'nak*»" kahi i waiho ai. Aohe oiaio oia lono, koe wale no paha ka lili o ka manao o ka Norewai no ke kupaa ō ka Peresidena ma ka manao e hoihoi hou ae i ks Ali'iaimokn. Ma ka Arawa mui i ho< a hou mai ai ke Kapena o ka Miowera ame kana wahine, a nana ana n® e lawe aku i Kapalakiko. Ke ku mai kona .kokoolua, ka Warimu, i keia la, alaila, apopo ia holo aku. Ua pau iho nei kona nhao ana he 500 tona lanahu mai ka Hui Mokmnahu Pili-Aina. I ke ahiahi poeleele, hora 7, o ka Poaliina nei i ku mai ai ka Oaianika mai Kapalakiko mai, a i ka hora 1:15 o ka uuwina la Poaonu nei i hol.» loa aku ai no lapana a me Kina. Ua lawe aku oia he 37 kane a me 6 wahine lapana, a he 82 kahe, 5 wahine a mes keiki Pake. Oia ae la no na ohua mai keia awa akn. He le«l«a kinipopo ko keia auwina la, hora 3, ma ke kahua ma Alanui Piikoi, a ia wa like no hoi me kaaha hoolaulea a ka Bana Pi Gi ina Kamaki Kuea. He lealea kinipopo no hm ko ialo o Ewa ia auwina la no mawaena o ka Kamehameha me kekalii poe wa® o luna o na inanuwa Amerika. Ua mauliawa okoa kaiii welu Kuokoa haawi wale, a i ka Poalima nei kona puka hope loa ana. Ea, pau ka loaa ane o na apana pepa hōomaemae elemu-o kioua. A ma keia nuia aku ka, e hoopuk)t (iiai ana ka o EmalnKa i wahaoleio uana e hoonaauao mai i ka laliui i m poiuaikai o ka liuohuiaiua, a pela wale aku.

••• - r;■ ; - - Ēkolu poe luina o ka Aruwa i paa nui i ka hopuia i ka Poakolu iho no ka opa, aua pau nwi na hihia u lakou i ka hoopau wale ia, oiai, ua haalela.nm iho no i aa pela a holo hou aku la no ma ia moku. īuaua okā Āha Apana ika Poaliuaa nei, ua pau ka hapanui 0 kela 'poe 15 ī hopuia ai no ka piliwaiwai ki pi\ mauka o Waipilopilo i ka La Pule, Dekemaba 17« i ka hookuuia, ah« hookahi nae i kopiia no $ 30 hoopai, oia o Kaino. Pahua hou kela keiki uhui hipi o Makawao. i ka ua maa o ka puni hopu wale aku no i ua poe hana hewa ole. Ua hookāhakaha paikau ae ua waapa o ka—Naniwa iloko nei o ke «wa i kakahiaka Poakolu iho la, a ua lehulehu na poe ma na uwapo i nana aku. ona pukuniahi keia, ua hookauia iluna o na waapa, a u p lawelaweia ko lakou kaaloak . ae ia loko nei o ke awa me hoailona hae a ine na iaau iuai Luna uiai oka ' oueki o ka moku. Ta Arawa i kuemi hope ae ai no ka hookuene pono ae ika uwapo Pakipika. na hookui ae me Lehua a k»mo aku la ka oioi o kona epaepa iioko o ka aoao o kahi mokumahu uuku a nae ekahi poino ae. lua paha i oolea loa aku ia kuemi hope ana, ina la ua kahi ke oka o kahi Lehuau Ua paholehole ae no nae hoi na : aoao o ua o Lehua. Ua hooloheia i ka Poakoiu iho la na Wopii koi poho a D. L. Kalawaia a me J. K. Apio kue ; i a Kapena L.Anaru o ka Oihana Makai noJce komohewa. Oke kumu mai o keia hoopii, mamuli no ia o kela huh ana i ka opiuma a hopuia ai kahi Pukiki hana guU t oiao J. E. Gomea. mauka o Puunui. Ika Poakolu iho paha e haawi ae ai ka Lunakanawai Apana i kana olelo hooholo. Am _ma kekahi aoao o-ka pepa 0 keia la he hunahuna no ke komo aihue iao kekahi haiekuai mauka o Auwaioiimu. Ua haupu wale ia ke kolohe a ua lo;ia no e like me ia haupu ana o Makaikiu Lasena,oiao Kahanauui, he hapa paele makaiwi, a he' kamaaina mau tn in Kawa. Ua ae i kona hewa imua o ka Aha Apana i ka Poaha īho la, a ua 1 hoopaiia no ewalu mahina hana oolea a me $ 5. Mai ia 01iva Poaiaulani o Maui, keia wahi anoai penei. u Ua malama ae o Mrs. Oeeilia L, Kawaimaka he paina inu uala ma kona' hotne noho ma Pauwela, i ka la 16 o Deketuaba, a ua akoakoa ae koua mau hoaloha e nuu i na m»a i hooinakaukauia a ualawa pono. He mau lealea himeni ka i malamaia mahope iho mai na Miss Kauhaahaa a me Rebeka Kalepa. Ua pihahauoli ke anaiua.' He eiwa poe luina o k<v Pila(ielepia i hele a hala mawaho aku o ko lakou paleua hoomaha 1 ka Poaha iho la, a ua hoepii nui ia m«i i ka Halewal Ua eLeu koke ae na kaiko a pau nui no i ka loaa iloko o na hale inu rama, a ua hopu nui ia a lawe loa ia iluna o ka mokii i ka Poalima ae. He $10 pakahi ka makBi\M no lakou a u« pokeokeo na makai i kolakou mahele, oiai 1 e hapalua kaokoa no hoi ko ka Ilaiuuku tna ia mau mea.