Ka Makaainana, Volume I, Number 2, 8 January 1894 — Page 2

Page PDF (717.89 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 8, 1894.
HE MOOLELO KAAO
---NO---
LAUOMIDIHAE.
---KA---
UI I MOHAI IA I KE KOKO
---KA---
NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.

Ka Mea Huna iloko o ka Kiaha Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke
Kuikele.
--A O KE---
Keiki Alii Numa
redina
KE
Komo Lima Maka Popoki.

MOKUNA VI.

Ka hoopakele a ke kaikaina i ke kaikuaana---Ka pahikaua a ka mea hookahi i na poo ewalu---Poo akahi, heaha aku ia?--Poo elua, owai mao?—Poo ekolu, aole au i ike---Poo eha, Poo elima, aia iluna i ke aouli la o luna aku--Poo eono, Poo ehiku, elua laua---Poo ewalu, o Moleka ka Pilikua Anela.

I ka wa a keia mau poo i moku ae la, o ka wa wa no ia i lele hou mai ai kela mau poo a kau iho la ma kahi o ka a-i i moku, a uwa ae la laua me ka leo nui, a naueue ae la ua aupuni la i ka leo o ua mau poo la, a hina iho la na ululaau me ka makani ole nana ole e oki, kaa mai la na pohaku mai na pali mai, a ia manawa i pane mai ai ua mau poo la, me ka i mai:
         
"Nawai i olelo ia oe e keia kanaka opio e hele mai maanei?"
         
"Na'u ponoi no," wahi a Numaredina.
         
O! A nui ko ikaika ola oe i keia la, a hapa ko ikaika make oe ia Livanuwere ka mea nona keia hale pohaku.
         
Ia manawa no i o mai ai ua kanaka la kekahi momoku ahi lalapa i ka umauma o Numaredina, a lele aoao ae la oia me ka manao e hala ana, aka, ua a mai la ke ahi i kona lole a a aku la i na ululaau, a pii aku la ka lalapa o ke ahi iluna a he mau mile ke kiekie, a o ka kakou koa, aia oia iloko o ke ahi kahi i ku ai, aole nae oia i wela. A iloko o keia manawa i ike aku ai o Numaredina i na laina koa e komo mai ana iloko o ka lapalapa o ke ahi mai ka aoao komohana mai me ka hooho i ka huaolelo i ka i ana.
         
"Heaha aku ia?" A pane mai la kekahi leo mailoko mai o ua hale pohaku la e a ia ana e ke ahi, e i mai ana. "Elua laua."
         
Nana hou aku la o Numaredina ma ka aoao akau, ike aku la ia he laina koa hou e hele mai iloko o ka lapalapa o ke ahi, e paa ana ma ko lakou mau lima akau he pahi okioki, a ma ko lakou mau lima hema he mau pa e waiho ai na io kanaka, a ma ko lakou waha ka huaolelo.
         
"Owai ma o?" Pane mai la ua leo la mailoko mai o ua hale pohaku la.
         
"He kanaka opio, eia mai okioki ia."
         
No ka ike ana aku o Numaredina i na pualikoa e hele mai ana ma kona aoao akau, nolaila, holo aku la oia imua i kahi o ke kino poo ole e ku la, ia manawa i lele mai ai ke kolu o ke poo a kau iho la iluna o ke poo mua, a puka mai la ka luaipele mai kona waha mai, a oia ka mea nana i kukulu iho i puu pohaku nui mawaena o Numaredina a me ua kanaka la, a oia ka mea nana i hookaawale ia laua.
         
A hooku'i aku la o Numaredina i ua pohaku la oiai oia e paukiki ana i ka holo imua, a o ka manawa no ia i hiolo mai ai ua puu pohaku la iluna o Numaredina, a nalowale iho la o Numaredina malalo o ua puu pohaku nei.
         
I ka manawa i paa iho ai o Numaredina i ua puu pohaku la ia manawa i hooho ae ai na pualikoa a me na poo ewalu i ka leo o ka hauoli no ka lanakila i ke kaua i ka i ana ae.
         
Huro o Moleka ka pilikua anela, ka Moi nui o ke kahua pahaohao.
         
Ia manawa no i halulu mai ai kekahi kikiao makani nui a ikaika, a i ke aheahe malie o ua makani la i pa-e mai ai kekahi leo hawanawana e i mai ana, "ei ae o Moleka."
         
I ke kuu ana iho o ka makani kokolo mai la ka ohu ma na aoao o na kuahiwi, a i ka welau mua o ka ohu hawanwana hou mai ai he leo 'kokoke e hiki.' A i ka mao ana o ka ohu, ike ia aku la ua pilikua la e lele ana me kona mama nui.
            No ka manawa pohole wale no, ku iho la na wawae o ua pilikua
la iluna o ka puu pohaku kahi a Numaredina i paa iho la, a pane ae la oia me ka leo koikoi i kona mau hoa e hele la iloko o ke ahi.
         
"Heaha ka oukou i hele ae nei e hoala ia'u, a heaha ka pilikia, a owai ke kupua i kau mai i na palena o ko kakou aina?"
         
Pane mai la na poo ewalu iluna o ke kino hookahi.
         
"He kupua, he kanaka opio eia iho malalo o ka puu pohaku au e ku la, ua make ua make loa aku la."
         
Ia manawa i lele ae ai ua pilikua anela la iluna, a lalau iho la kona mau lima kakauha i ua puu pohaku la, a hu'e ae la me ka ikaika nui.
         
I ke kaawale ana ae o ua puu pohaku, la ike iho la ua kupua la a me ka lehulehu i ka uahi pouli o ka luaipele e punohu ae la iloko o kekahi lua kahi a ua pilikua la e nana iho ana.

          Oiai ua pilikua anela la e hoomau ana i ka nana ana, a i ka mahie ana ae o ka uahi, ike aku la oia i kekahi kulanakauhale nui nona na huina alanui he lehulehu e waiho mai ana, a me na kihaipua nani, a me na mahinaai he nui.
         
I ka ike ana aku o ua kupua la i keia mau mea nani a kamahao hoi, ua hooho ae la oia me ka leo nui kohu bipi fulu.
            O! Ke kulanakauhale kamahao, aole au i ike mai ko'u mau la opio mai, a owai ka mea nana i hookumu iaia?

         
Ia manawa i pa-e mai ai kekahi leo hanehane i ka i ana,----"Na ka Mea Huna i ke Kiaha Waina ia kulanakauhale nani au e ike la me kana ipo aloha ke keikialii Nu---
         
Aole i pau pono ae ke kamailio ana a ka leo hanehane, ua lele koke iho la ua pilikua la iloko o ka lua me ka hikiwawe loa a nalowale aku la.
            E waiho kaua e ka mea helui ka pilikua e auwana la iloko o ka lua, a e nana ae hoi kaua i ke keikialii Numaredina.

         
I ka manawa i hina ai o Numaredina a uhi ia e kela puu pohaku, ua owa koke ae la ka honua malalo ona, a i kona nana ana iho, aia oia iluna o na lima o kekahi kanaka eleele nona na maka i palulu ia a paa me ke kahakahana lole.
         
Iloko o ka manawa pokole wale no, aia o Numaredina iloko o ka halealii o ke Aupuni o Pamaburia kahi i noho ai, a ke lohe aku la ia i ka leo o na mea kani me ka leo o na kanaka e hooho ana.
         
"O Numaredina ka nani o Hurema, o Numaredina ka nani o Hurema, ka ipo hooheno a ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele." Hura!
         
Pela mau lakou e hooho ai me na leo kupinai o ka hauoli, a ua lilo nae keia i mea haohao loa ia Numaredina, a no ia mea i ninau aku ai oia i kekahi poe kaikamahine e ku ana ma kona mau aoao.

Nawai i hai aku i keia lahui kanaka i ko'u inoa ia lakou?
         
I mai la ua poe kaikamahine la,---na Boba, ke keikialii o Pamaburia.
Aole i pau.

Hoopauia me ke Kumu Ole.

I ka Poaono hope loa o ka makahiki i hala iho la, ua hoike ia aku la ka lohe ia Bila Uanu (W. S. Wond), Hope Makai Nui o Ewa, ke pau ka makahiki, pau pu me kona noho oihana ana, a mai ka Ilamuku aku keia kauoha. Ua ukali pu aku me ia he kauoha e hoihoi ae oia i na waiwai Aupuni a pau ma kona lima a e haawi aku ia A. Kauhi, oiai, oia aku la ka i hookohuia ma kona wahi. Aohe mau lohe mua ia Mr. Uanu no keia hoopania ona, aohe no hoi he kumu i waihoia aku.

Pakele i ka Papaa Keleawe.

Ia Bihopa mokumahu iluna o ke Alahuikimoku, ua loaa aku he mau puka malalo ae ona i aneane e puka loa. Ma kekahi wahi ua nalinaliia e na mu a me na iole, a o ka puka loa no hoi koe, paleia e ke keleawe wahi o waho loa. He pomaikai keia loaa e ana mamua ae o ka loaa e ana aku o kahi pilikia, a pomaikai no hoi kela poe i holo aku nei a huli hoi mai ai maluna ona i mokupuni Laisana (Lepo-manu) eia no lakou ma keia ao.

Ma ka la 5 o Feberuari ae e "kunana" ai na Pake i ko lakou la makahiki hou, a e hauoli "konohi" nui auanei ua poe keiki la o ka Aina Pua.
            E hoi aku ana ka Hope Makai mua iho nei o Lihue, oia o Mr. C. H. Willis, no Hanalei, Kauai, ma ke ano lunanui no ka mahiko Princeville, a i luna leta no hoi no ia apana, ma kahi o Mr. Radway, e noho mai nei i Kawa no ka hookolokoloia aku no ke apuka i ka waiwai i haawi ia iaia e malama.

         
I ka wehe ana ae o ka Aha Apana i kakahiaka Poalua i hala iho la, he 19 ka nui o na hihia ona, he 15 i hoopaiia he $2 pakahi, a he 4 i haalele i na pela o $6 pakahi. Iwaena o na poe i hoopaiia, he poe makai haole Pi Gi ka hapanui, a he keu no hoi a na poe puni ona a hoohaunaele.
         
Ua pau ko Kauka Lokeke lihi launa ana ae me na pualikoa Pi Gi, oiai, ua waiho ae oia, a ua lilo aku la ia kulana ia Kauka Kupa. Pau e ka hoi ka paihi aahu koa ana o ua wahi poo luliluli la, a pau loa no hoi kona aka pahenehene ia. Oia a me Mama Emaluka, he hu ka aka ke ike aku ia laua me ia mau paihi kupono ole ia laua.