Ka Makaainana, Volume I, Number 2, 8 January 1894 — Page 3
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 8, 1894.
  HE   MOOLELO KAAO 
 MONE TIKERO 
 ---KA--- 
 HOLOLIO I KA WA HOOILO 
 ---KA--- 
 UI MAALO I KE KUPULAU 
 A O KE 
 KEIKIALII HARE MATINE 
 ---KE--- 
 KIAHA OPAKA O NINEWA.  
MOKUNA IX.
  Ka   hololio iloko o na Ululaau--- 
 Ka makua me ke keiki---Ke 
 Kupe Figinedera.  
  I keia manawa i hoomakaukau     mai ai na lio o ua mau kanaka la, a laweia mai la ma ke alo o ka   halealii, a oia pu no hoi ka manawa i puka aku ai o ua mau kanaka la iwaho, haawi ae la na lulu lima ana a me na muki aloha hope ana, alaila, iho aku la laua ilalo o ke alapii a kau ae la maluna o ko laua mau lio.   
             O   ko laua mau kanaka, aia lakou maluna o na lio me ka makaukau nui e hooko i ke kauoha a ko lakou mau haku. A ia laua i kau ae ai maluna o na lio, ua paiakuli ae la ka lewa     me ko   lakou mau leo huro o ka     hauoli.   
             I kela manawa i   iho pakahi iho ai na kulu waimaka mai na maka nohea mai o ka Pua Lilia     a hooma-u iho la ma kona   mau papalina, a ke hana mao ole la hoi ke aloha walania iloko o kona houpo. Ua nana malie aku la oia i ka mea a kona puuwai i lia ai a hiki i kona nalo ana aku.   
             A iaia i huli hoi aku   ai no ka rumi hookipa nui o ka halealii, aia na manao ano e ke loku mau la iloko o kona puuwai, a ke hookuu la no oia i kona mau waimaka e kulu pakahi ma kona mau papalina.   
             Maanei e hookuu ai kaua e ka     mea heluhelu i ka Moiwahine o     ka Nani e noho ana iloko o   na     manao pono ole o ke aloha i ka     Ui Maalo   i ka wa Kupulau, a e     ukali ae kaua   ma ka meheu o ua     kupueu la o loko   o na ululaau o     Paramuga.   
             Ia lakou   i oili aku ai mailoko aku o ka pa alii, ua kamoe pololei aku la ka lakou huakai no ka home kuahiwi o ka elemakule Igeboseda, a i ka wa i mawehewehe ae ai ke alaula o ke kakahiaka i hoea aku ai lakou no ka     home   o ua kaeaea la. Ua hoomaha iki iho la lakon no kekahi     mau   minute pokole, alaila, hoomakaukau     ae   la ka kakou koa     no ka   huli hoi ana imua o kona     makua.   
             Iaia   i puka mai ai e hoi, ua lohe hou ae la oia i ka leo o ka o-le a kona makua, no ia mea, i unuhi ae ai oia i kana o-le kiwi pipi a puhi aku la no ekolu manawa. A i kona hoomaha ana iho, ia wa i kani kapalili mai ai ka leo o ka o-le a kona makua, me he leo la no ka manu leo lea o ka uka, a ia manawa i haawi ae ai ua hololio la i ke aloha hope i kona hoa'loha a kuupau aku la i ka holo o kona lio keokeo, a e lohe ia ana hoi ke pohapoha o na kapuai wawae o ua lio la ma na kula mauu uliuli     e   waiho mai ana imua ona. 
             I keia wa ana e holo nei, he mea ole ua pali kahako a me na awawa imua ona, ke holo la oia iluna o na puu, ke lele la ma na muliwai, a maluna ae o na mea a pau, he mea ole na wahi inoino     imua o ua   lio keokeo la. Ua like ia wahi me he kula mauu     uliuli   la.   
             Iaia i hoea aku ai malalo o kekahi wahi kipapali, ike aku la oia i kekahi wahi kulu wai e kahe malie mai ana mai ua wahi la, nolaila, kaohi mai   la oia i ka holo o kona lio a hoomaha iho la malaila.   
             Lele   iho la oia mai luna o kona lio a inu aku la i ua wahi wai huihui me ka puana ae i ka olelo,—   
             "Na ka hololio keokeo o   loko o na ululaau o Paramuka i inu mua ia oe e keia wai huihui."   
             He manawa loihi   keia hoomaha ana o ua hololio la, e haawi     ana hoi   i manawa no kona lio e     hamu iho ai i na mauu uliuli, a i kona ike ana ua loaa he maha kupono i kona lio   punahele, kau hou ae la oia a pane ae la,--- 
             "Ke hoi nei ke kupua Fuginidera o na mauna Urala no kona home, a o ke aloha no kou e keia wahi wai huali huihui, oiai, ke kali mai la kona makua o ka hoi aku."   
             Me ia mau huaolelo pokole i hao ae ai oia i na Kepa ma, na opi o kona lio, a oili pulelo aku la ua lio la me he pua pona la mai ke kakaka   aku a ka mea pua ka---"Oili pulelo ke ahi o Makuaiki,     Kau   aheahe i ka haka o Nualolo."   
             Aole i liuliu, hoea aku la oia ma ka ipuka hale o laua,   a o ka hoi ana iho no hoi ia o kona kahu hanai, oiai, ua lohe aku     oia   i ka leo o ka o-le a kana milimili.   
             Komo   awiwi aku la oia a lulu     lima   pu aku la me kona mea lima pu aku la me kona mea     nana i   hanai, a mahamaha mai la no hoi ka makua i ka mea hou o kana huakai i hele loihi loa ai a oia ka ua keiki la i pane aku     ai,   
             "Ia'u i   hele aku nei ma ka'u huakai, ua hookipa maikai ia au e ka mea au i olelo mai ai ia'u, he Pua Lilia no Subieda. He wahine oia a'u i hoohalike aku ai i ka nani o kona mau helehelena me ka po mahina piha o Mahealani, a o ka olinolino o na kukuna o ka la, ua like ia me kona mau papalina, a o kona mau maka ua like ia me na manu nunu o luna o na puu o Haredina.   
             "Ua hoolike aku au i ka olu o a me ka waipahe o kana mau olelo me ka waiu a me meli e     kahe   ana o Kanaana. A maluna ae o na mea a pau, e kuu makua, ua hiki ia'u ke olelo     ae,---  
  "Aohe puu aohe kee, 
 He ku na ka mea maikai."  
  I   kela manawa i nana pono mai ai kona kahu hanai iaia, me he la, e hakilo ana i ke ano o kana hanai, a i ka hope loa o kana nana pono ana i pane mai ai oia---   
             "Oia wale ae la no anei, aohe mau mea okoa ae?" 
             "He   mau mea okoa ae no kekahi     e   kuu makua, a oia keia: 
             "Ua paio aku au me ko'u mau hoa'loha kakaikahi me kekahi heluna o na powa, a ua loaa ia makou ka lanakila maluna o lakou. Ua palua ia ae ko lakou heluna i ko makou. A o ka hopena o ia hana, ua haawi mai     ka Moi i na mahalo ana he nui     ia   makou, no ko makou hoopakele ana i ke ola o kela anaina nui i malamaia i ka po nei. A pehea la kou manao e kuu makua, ua hewa anei au ma ia hana ana pela?"   
             “Aole   oe i hewa e kuu keiki, aka, ua hana oe i kekahi o na hana pookela loa o ke ao nei a puni, ka mea i hiki ole ke hanaia e na kanaka koa a kaulana no hoi o ke au i hala. Nolaila, e kuu keiki, ke hookokoke mai nei ka la au e lei ai i kela pua lilia mae ole o Subieda." 
             Mahope iho o ko laua kukai olelo ana, ua paina mama iho laua, me ko laua kamau kiah     ana   ae no hoi, e inu ana hoi i ke     ola o ka Moiwahine o Ara   bia a     me ka   Pua Lilia o Subieda. A     pau ka laua paina ana, ua   noi     aku la ua keiki la i kona makua     e hookuu mai iaia   e hele maloko o na ululaau e hoohala manawa     wale   ai no, a ua ae mai la kona     makua   iaia. 
             I kela manawa i kakua ae ai     ua   keiki la i kana mau mea kaua     o   kana pahikaua e lewalewa ana     ia ma kona   aoao hema, a o kana laau iho hoi aia ke ku pololei la maluna o kona keehi hema, a me ia ano iho la ua hookalakupua     la   o loko o na ululaau i holo     malie aku ai me kona lio a hiki i   kona nalo ana aku mai na maka aku o kona makua 
 Aohe i laua aku.  
Hoike Hui o na Kula Sabati o Maui-waena.
  M   r Lunahooponopono: Ma ka la hanau o ka Haku, ua malama     ae na Kula   Sabati, o Maui Waena he hoike hui o ko lakou mau kula ma ka halekula hui o     Wailuku, Kahakuloa, Waiehu,     Waikapu, Keawakapu, Keoneoio a me Waihee.   He maikai na hana hoike i malamaia, a ua maluhia na mea a pau. Aohe mea e hoohalahala ae ai, no ka mea, ua hana lakou i ka hana maikai. He mau haiolelo Kuliu mahope iho, mai ia J. W.     Kalua,   W. E. K. Maikai, J. Kamakele,     a me Pe   v. P. Kuia. O     Fhos,   Clark ke kahu Kula Sabati     Nui   o ka la.   
             O.   PONIAULANI,   
   Waihee,   Dek. 29, 1893  
Na Anoai o Kalaupapa.
  M   R. LUNAHOOPONOPONO: 
             Ke haalulu nei ka lehulehu o na poe hoohuiaina, a ke pau nui nei i ka uwe paiauma me ka haaloulou ana. 
             Ua hoouna aku nei o J. P. Maiau i elele nona imua o ka Moiwahine, e mihi aku i kona hewa no kona lilo ana i ka hoohuiaina, a ua koho oia S. Kahalehulu i elele nona. Aloha no.   
             O   na poe a pau nei i na oihana     malalo o keia Aupuni, eia   ke kapekepeke nei. He makau ko lakou o ka hoi ae o ka Moiwahine, o ka lilo no ia o kahi ai me kahi i'a. 
 Kou haahaa, 
 S. W. KAWELO.  
Ka Uouo a ka Hawaii
  No   Auseteralia kahi aloha, 
 Mokuahi lawe laina o ka hema, 
 E ka mokuahi aukai o ka hema, 
 Hoihoi mai oe i kuu aloha, 
 Ke lohia ia mai la e Kaleponi, 
 O ka lohe ka Hawaii e ike, 
 O oe ka'u i ike aku ai, 
 I ke ku kilakila i ka oneki, 
 Ekolu ou pule i ka moana, 
 I ka ha o ka pule eha oe ia'u, 
 Aole no oe e pakele aku, 
 I ka wai uouo a ka Hawaii, 
 Auhea wale oe e kuu aloha, 
 Malama pono oe i ka'u wahi, 
 Hainaia mai ka puana, 
 Aia Puuhale kuu Emalia. 
 Emalia Kaihumua.