Ka Makaainana, Volume I, Number 3, 15 January 1894 — Page 1

Page PDF (778.40 KB)

Ka Makaainana.
BUKE I----Ano Hou. Honolulu, Oahu, Ianuari 15, 1894. HELU 3.


NA AINA MAMAO

Ko Iapana Ahaolelo Makaainana.

                Ua ulu ae he kue mawaena o Mr. Hoshi, ka Peresidena o ka Ahaolelo Makaainana o Iapana, a me na lala, mamuli o ka manaoia ana ua lawe oia i na dala kipe no ka hooholoia ana o na hooponopono e pili ana i na uku panai no ke dala. He kanaka oia i pii ae ma ia kulana mamuli o na pomaikai a hooikaika ana a kekahi poai. Ua hoole loa oia i kela kuhiia ona, eia nae, ua lilo ia i mea nona e mahalo ole ia ai. Mamuli o kana mau olelo ano kikoola, i ka waihoia ana ae o kekahi olelo hooholo hilinai ole iaia, ua kapaeia oia no hookahi pule, a ua manaoia e kipakuia aku ana oia mai ka Hale aku.

Paonioni Norewai me Suedena.

                Ua oleloia aia o Norewai ke manao la e hookaawale i ka pili mawaena o laua malalo o ka aelike hoohui o 1814, a e hana aku ana hoi ka Moi o Suedena me ka ikaika no ka hoomauia o ia noho hui ana. Ua hopohopoia nae, ina e hakoko ana, alaila, komo okoa aku paha o Rusia a me Geremania a mahelehele ae ia mau aina a me Denemaka mawaena o laua.

Launa ke Ahulau me ke Kaua.

                No Rio de Ianeiro ae ka lono, Dekemaba 28, ua laulima aku la ka mai fiva lenalena me na hiona weliweli o ke kaua malaila, a he elima poe i halawai koke me ko lakou make. Aia na luna Aupuni ke hooikaika la e pale ae i ka laulaha loa aku o ka mai, eia nae, ua ano holopono ole no na hana mamuli o ke kulana o ke kulanakauhale mamuli o ke kaua. He mai fiva kela o ke ano inoino loa, i ukaliia hoi me ka luai eleele.

Na Hiona Weliweli o ke Kaua.

                Ma ka meheu hoi o kela lono ae la no ka mai ahulau, ua lono hou ia ae no aia no ke mau la ke ki poka ia o ke kulanakauhale a me na papu, a me he la ua manaopaa na aoao a elua e paio a ka hopena. Ua oleloia o na ki poka ana a na moku kipi i na papu, ua make aku la he heluna o na poe pale o ia mau wahi. A ua oleloia no hoi ua lehulehu na poe i make ma na alanui, a ua pioloke ka lehulehu holookoa me ka hiki ole ke malamaia na oihana. He wa wale no a ulele ae na aumoku o na aoao a elua, a mamuli o ia hoouka kaua e akaka ai ka hopena o keia kaua huliamahi.
            A ma ia la no hoi, Dekemaba 28, ua hakaka hahana ae ua aumoku kipi a me na papu Aupuni ma Niteroi. Mamuli o ka hahana loa o na ki poka ana a na papu, ua holo aku kekahi mokukaua kipi a mamao mai na poka aku, a ua nui ka na poino i loaa aku. Mai Bage ae hoi ka lono ua hoauheeia na kipi ma kekahi hoouka kaua ana malaila me ka poino nui i hoea aku ma kahi o na haneri.

Manao e Holo Moho Pere sidena Hou.

                Ano mai nei no i puka ai ma Nu Ioka, Dek. 27, ua hoolala na hoa'loha o Peresidena Ha risona i pau i ahahui a ua hoomaka maoli aku la no e hana e hoolilo ae iaia i moho holo Peresidena iloko o 1896 aenei. Aia ka lawelawe ana o keia hana malalo o ke alakai ana o Mekia E. G. Rathbone, o Ohio, he mea i noho kokua eha no ka Luna Leta Nui malalo o ka Harisona hooponopono aupuni ana. Ua lawelawe hana oia no kekahi mau makahiki loihi iloko o ka Oihana Malu, a ua loaa iaia ka hanohano ma ke ano he makai kiu eleu a noeau. Oia no hoi kekahi o ko Harisona lutanela ma ka aha wae moho ma Mineapolisa. Ua hoike ae ua Mekia Ratebone la ma Kinikininaki, Ohio, i ka la no i puka ae ai o kela lono maluna ae ma Nu Ioka, e hoole loa ana i kona lihi launa aku me kekahi ahahui a hoeueu paha e pai ae i ko Harisona holo moho Peresidena aku i 1896 ae.

Huakai Hoolana a Vi toria ma Italia.

                O na hoolala ana no ka huakai imi ola a ka Moi Vitoria i Felorena, Italia, ua holopono loa, a ua kakauinoaia ka aelike e kekahi o na ukali koa o ka oihana Elele ma Roma. Ua nui na hoomaemae i hanaia i ka hale, e laa na bele uwila a me ka papa panee iluna a ilalo. O kekahi ia o na hale nani ma ia wahi, a he nani hoi ka waiho kahela mai o Felorena mai luna aku o kona kiekiena. E hala ana ekolu a eha paha pule i ke Alii malaila, alaila, holo loa ae no Kobuga, Geremania, a ilaila aku paha e hui ai me na moopuna, oia ka Emeperoa a me ka Emeperese o Geremania, ke Kama'lii Heneri o Perusia a me kana Aliiwahine, ke Duke Nui o Hese, ke Kama'liiwahine Alika, a me ke Kama'liikane o Meininigene a me kana Aliiwahine. He hookahi ana paha pule e noho ai ilaila.

Na Beritania ma Aferika Hema.

            Ma na lono hope loa i loaa ae ma Ladana mai Kapetona, Dekemaba 28, ua hoopuehu liilii ia na kanaka malalo o na Kapena Wilisona a me Baro e na poe o ka Moi Lobenegula, eia nae, aole i hilinai loa ia no ka loaa ole o na lono pili oihana. Me he la i ko Mekia Forebe haalele ana aku i ka muliwai Sa Gala, ua anai paukiki loa ia aku o Kapena Wilisona a me kona poe, a oiai hoi ua hoounaia aku na kokua a me na lako hou, ua manaolana waleia ua hui aku na puali a elua. Ua hilinaiia nae kela mau lono ae la ma Kapetona me ke akaka ole o kahi i loaa mai ai. A o kekahi hoi o na lono malaila, Dek. 26, ua hoea ae o Komisina Rode ma Palapai a hoike ae la ua hoopio loa ia na poe Matabele a aohe hoi he manao o ka Moi Lobenegula e hoi hou aku i Buluweio, a e huli hoi aku ana o Mekia Forebe a me na aliikoa e ae ma na kaa no ia wahi.

 

He Hoeha Weliweli.

                I ka po a ao ae ka Poakahi i hala, mauka o Puowaina, ua ulu ae la he haunaele mawaena o kekahi poe Pukiki mamuli o ka pepa ana a lilo kekahi, nona ka inoa o Domingos Fereira, ka muli loa o kela ohana Pukiki ino a puni hakaka nui wale o ia wahi. Nana i koi okoa aku i kekahi, nona ka inoa o Silva, oiai laua iloko o kekahi halekuai. Iloko o ka hoole paakiki ia aku, oiai he hele ko kekahi i ka hana puhi palaoa ia po, aka, mamuli o ka pakela hoomano, ua ae okoa aku la a pepa pu iho la laua, he paele ke kokookolu. Ua puehu o Fereira a me ka paele ia Silva, a iaia i hoao ai e eu no ka hele aku i ka hana, ua kaua mai laua la e noho no e pepa, a ina aole, eha oia, me ka hoolohe ole ia o kana koi no ka haiki loa o ka manawa no kana hana. Aole oia i hoolohe a hoomaka aku la e hele, o kona wa no ia i hoehaia ai, me ka paaia e ka paele, a na kekahi iho hoi ka paluku aku ma na maka a me ke peku pu ma ka opu. Ua eha oia a hele makawalu aku ke koko me he wai la, a pii ae la hoi ka pehu o ka opu. Ia Silva i hele aku ai me ke kupouli e holoi iaia iho me ka wai, ua hina aku la oia ilalo me ke kuhea ae no kona make i kela mau mea. Ua hoea koke aku na kokua, a laweia oia no ka Halemai Moiwahine, a eia ke waiho kupilikii nei me ke akaaka ole o kona hopena, ua hele ka opu a eha me na palapu lehulehu ma kona helehelena. Ia wa no nae i ao aku ai ka paele ia Fereira e kau ma kona lio a holo aku i kahi e, o kona wa no nae ia i hopuia mai ai e kekahi Pukiki okoa a laweia no ka Halemai. I ka Poaha nei hoi i hopuia ai ka paele no ke kokua hewa, mamuli o ka loheia ana e manao ana oia e holo maluna o S. G. Waila no Kapalakiko, a iluna no o ia moku oia i loaa ai. Mai ka Poaha a Poalima mai nei i hoopaneeia ai ko laua mau hihia a ka la apopo.

            Ua lohe mai makou, ua lokahi na hoahanau o ka Ekalesia o Kaluaaha no ke kipaku ana ia Rev. H. Manase mai ka noho kahu ana no ia Ekalesia, no ke kumu he hoinoino mau i ka Moiwahine. He mea kupaianaha loa mai nei no hoi keia i na kahunapule Hawaii o kakou.

 

HE MAU PA-HALE KUAI

                Eia ia Mr. H. M. Dow he ehiku 7) mau pa aina kupono maikai no ka noho ana home, e waiho nei ma ka ihona hema o Puowaina, Honolulu nei, ua pau i ka maheleheleia, i ka paia, ua hoopihapihaia na awawa a papu like, a ua hookomoia ka wai iloko o na pa a pau.
                Eia keia mau pa mai ka 100 kapuai loa a oi aku pakahi, a ma na laula like ole hoi mai ke 30, 45, 50 a me 70 kapuai pakahi.

            Ua hoailonaia na kumukuai maluna o kela a me keia pa, a ma ia kumukuai e noi mai ai na poe makemake. Eia nae, e kuai kudalaia ana keia mau pa i ka mea koho kiekie, a ina aole e haawi hou ia iho maluna o ke kumukuai i noiia mai ai, alaila, i ka mea noi mua e lilo ai.
            O na hookaa ana, he hapalua ma ke dala kuike a he hapalua ma ka aie no hookahi makahiki no ka ukupanee o 10 keneta i ka makahiki.
            O ka makaikai kino no i na pa aina ka mea pono loa, a ua hiki loa ke ikeia ma na wa kaawale, e like me na la kapu a kulaia.
                E ikeia no ke kii o na aina me Mr. H. M. Dow, ma ke keena o ka Ilamuku, a i ole ia, ma keia keena. jy 15-2mnw