Ka Makaainana, Volume I, Number 4, 22 January 1894 — Page 5

Page PDF (860.32 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IANUARI 22, 1894.

ka ae ae i ke Kuhina Beritania. Nolaila, ma ia no e akaka ai ka oiaio ole, a me he la, he mau pahele ana no ia na ka poai hoohuiaina no ka hooinaina ana aku i ko Amerika Huipuia poe, oiai, he kue loa lakou i na mea Pelekane a pau.
            Mahope iho hoi o ka akoakoa hou ana o na mahele a elua o ka Ahaolelo ma ka la 3 nei, a hiki i ka la 13 nei, i ka haalele ana akuo ka Mariposa, ua lehulehu no na mea i hoopukaia a i waihoia ae no ka noonoo ana, aole nae he wai mea hookahi i maopopo loa. Aia no ka hana i na komite o na mahele elua o ka Anaolelo, a oiai hoi, aohe ia mau komite i waiho ae i ka lakou mau hoike, nolaila, he mea ole wale no na lono e ae mawaho. Aia wale no a hoike ae ia mau komite i na mea a lakou i hoomaopopo ai mai ka Komisina Balauna hoike a me kana no hoi i hoike ai i kela aha nieniele a lakou i malama mai nei, oiai oia kekahi hoike mai nei, ia wa wale no auanei e akaka lea ai ka hopena o keia ninau. Ua manao wale ia no i ka Poakahi i hala, la 15 nei, a iole ia, i keia la paha e waihoia aku ai ua mau hoike la, a ke waiho io ia aku, o ka manawa no auanei ia e ulu ae ai o na paio ana. A o kekahi no hoi i manao wale ia, mamuli o kea no nunuha o a aoao kalaiaina a elua, me he la e lilo aku ana ko Hawaii nei ninau i mole no ka bila kanawai dute, ka ninau nui hoi a na loea o ia Aupuni e puke mai la i na poo o lakou.
            Ua hoomaopopo oia aohe wa e ae i ikeia ai o ka oi loa aku o ko kakou pono mamua ae o keia. O na olelo hoopunipuni a elua mau alii o ka mokukaua Bosetona imua o ka aha nieniele o kela Komite o ko na Aina E o ka Aha Senate, e hoapono ana hoi ia Kuhina Kiwini a me Kapena Wilese, ua lilo i mea ole wale, no ka mea, ua maopopo ua like wale no laua me ko kakou nei poe hoohuiaina a me na welo mikanele, me he la ua ai i ka ipukai hookahi a ua penu hoi i ka umeke hookahi.
            A eia mai no hoi makou ke uwalo aku nei no i ka lahui, mai kuihe, mai kuhau, mai hopohopo a mai hoopio wale iho no i ka manaolana, aka, e hoomau aku, no ka mea, aia no me kona Kuhina Nui, aohe o laua wa e hoi hope ai. Ua ikeia no aia me kakou ka pono, a e hoomau aku hoi kakou i ka onipaa ana a loaa ka lanakila. A ua ike loa hoi makou i kahi o ko na poe Pi Gi hauoli ana i ka Poaono nei, he neo a he ole loa no.
           

NA LONO KUWAHO.

            Eia iho malalo kekahi mau lono kuwaho hope loa I loaa mai nei ma ka Mariposa, a ke panee aku nei hoi makou imua o na makamaka ma ke ano nui. E aho no hoi ia mamua ae o ka nele loa.

            Aohe manaolana ana i koe no ko Harisona auamoia aku e ka aoao Republika i moho holo Peresidena no ia aoao. Ua oleloia no hoi e mau aku ana ka aohe mana ana o ka aoao. Demokarata ma Amerika Huipuia no kekahi mau makahiki lehulehu o keia mua aku.
            Ua kakooia o Peresidena Kalivilana, e ka poai Demokarata o Nu Ioka, no kona kulana ma keia kanawai e hoopau ana i ke kuai hou ia o ke sileva o ia Aupuni. A ua lulu ae no hoi ia poai ae la he $65,000 no ke kokua ana i na poe i nele i ka hana.
            No Kapetona mai ka lono, i ka la 12 nei, e hooia ana i na lono mua no ka poino o na poe Pelekane mahope iho o ka paio hahana ana. Ua paio aku lakou a ka hopena, a ua lehulehu no hoi na Matabele i make, no ka pakela nui loa na o na paele, ua lilo ke pale ana aku a na koa Pelekane kakaikahi a hopo ole i mea ole loa.
            Ke mau la no ko Berazila okaikai, a aohe mea i akaka no ka hopena o ke kaua huliamahi. Ua hookikina aku he mokukaua Geremania i ke ki aloha mai o ke Aupuni i ka hae Gerememania, i mea hoi e hoomaalili ai no kekahi mau poka i ku i na moku Geremania. Pela no hoi kekahi mokukaua. Farani i koi ai mai ia Adimerala Melo.
            Ua ahewaia mai nei e ke kiure kela hiena nana i pepehi a make ia Mela Kaaka Harisona o Kikako Dekemaba 29, no ka pepehikanaka, a e ka make ka hopena o kona hoopai.
            Ua ae aku na elele o Rusia i ke kuikahi kalepa i manaoia mawaena o ia aupuni a me Geremania, no ka manawa o umi makahiki. A ua hooholo like ae no hoi o Farani a me Sepania no ona kuikahi o ia ano like no.
            Ma ka la 5 nei i ku aku ai ke Kowini i Kapalakiko, he umi la mai nei aku, a aohe i aeia na poe kakau nupepa e kau aku. Ua manaoia e hiki hou mai ana no oia me kekahi kauoha hou ia Kuhina Wilisi, a ma ona la paha e loheia mai ai ka hopena o ka ninau Hawaii.
            Eia no ke mau nei ka laulaha ana o na banako ki-pa iwaena o na kanaka maoli a me na Pake aohe wahi mea a pio iho i na Pi Gi.

Lanai Hiolo a Puiwa he Lio.

            Ua haule honua ka lanai o kekahi halekuai ma Alanui Nuuanu, i Kaopuaua aenei, mawaena o na hora 8 me 9 o ka po Poakahi i hala, he 15 a 20 paha kapuai mai ke alanui hele aoao ae. No ka popopo mai ke kumu, aohe nae he mea i poino. I ka wa o keia haule ana, ua kaalo ae he kaapio no ka Pake, ua puiwa ka lio a holo paukiki ana a Alanui Hotele a palahuli ana i ke kikee ana ae. O ke kahukaa keia, ua kiolaia maluna aku o ke poo o ka lio a waiho ana i kahi e, he ekolu paha anana. Elua mau mea e ku ana ma ka pou telepona i hina pu, mamuli o keia ulia o ka hookui ana aku.
           

Kulaia na Poe Kau Lei.

            He mea mau i na poe kau lei o ke kulanakauhale nei ka hoomana mau ana i ko lakou la kulaia, oia ka la 16 o Ianuari o kela a me keia makahiki, a i ka haleaina Pake e paina ai. I ka Poalua I hala iho la i hoomanao hou ae ai no lakou, hele ia a piha eha kaa lawe ohua nunui ia lakou, mai kane, wahine a me na keiki, ua hele ua mau kaa la a paihi me na lei pua a me na lau nahele uliuli o uka, a ua hookikakaha ae ma na alanui o ke kulanakauhale nei. Ua akoakoa nui ae i ka haleaina Pake ma ke kihi o na alanui Nuuanu me Kalepa, ma Ewa ae o Kalakaua Hale, a ilaila kahi i hoona nui ai i ko lakou houpo lewalewa. Pau ilaila, ua ulele hou ae ma na kaa, a mahope o ke kaaloalo ana i na alanui, ua huli hoi aku no ko lakou mau home iuka. Nui ko lakou mahalo no ka oluolu a me ka lokomaikai o ka ona o na kaa ma ka lawe ana mai a me ka hoihoi ana aku ia lakou me ka uku oluolu loa, oiai, e ole no hoi lakou, loaa na poe na lakou e kau nui a e hoopomaikai kona mau kaa.

Hoao e Lawe ae i Kona Ola.

            Ma ka hora 8:30 o ke ahiahi Poakolu i hala iho la, ua loheia ka uina o ke kanio kekahi pupanapana iloko o kekahi hale ma Alanui Hotele, ma kahi kokoke i ko Kauka Makalu wahi. A mahope koke iho i loheia ai no ke ki maoli ana o kekahi wahine haole iaia iho, nona ka inoa o Mrs. W. B. Ash. Ua hoea koke ae o Kauka Makawaine, a mamuli o kana kauoha ua lawe koke ia oia no ka Hale mai Moiwahine. He uluaoa pili ohana ke kumu, no ka pane ano huhu ana aku o ke kane no kona hele loihi loa ia la a po ma Waikiki, a ua hoi mai me kea no kupono ole i ka wala kiaha. Lehulehu na poe iloko o ko laua rumi i ka wa a ke kane i pane aku ai, ua haalele iho nae hoi ia poe me ka lawe pu aku i ka laua kaikamahine uuku, a mahope koke iho ua haalele iho ke kane i ka hale. Aole no paha i mamao loa ke kane a lohe ai i ke kani o ka pu. I ka huli ana akua komo iloko, aia kana wahine e waiho ana i ka papahele, ua paumaele i ke koko. Ua ki oia ma kona poo, a ua komo ka poka maka papaauwae akau a paa ana iloko o ka pepeiao hema. Aole i akaka loa kona hopena.

Aha Hoolaulea a Hookipa.

            He aha hookipa a hoolaulea ka na hoahanau Pake o ka Ekalesia Enelani i haawi ae ai no Mrs. Gowene, ko lakou kahu mua e noho mai la i Kolumebia Beritania, i ke ahiahi Poaha i hala iho la maloko o ka halekula ma ka pa o ka Luakini o Sana Anaru. Ua hoohalaia ka manawa me na lealea hookani piano a me ka himeni, a uahui pu ae na kumu a me na haumana o ke Kula Vilikine. Ma ia anaina ae ka Bihopa o Honolulu a me Mrs. Wilisi, Rev V. H.Kiticata a me kahi poe e ae. Eia o Mrs Gowene me na Vilikine kahi i noho ai, he mau pule aenei i hala mai kona hiki ana mai. Na ka Bihopa oia i hoolauna aku imua o na Pake, a au haawi makana ae lakou iaia me kekahi uhi pakaukau Pake nani loa. Ua hooku u uia na hana mahope o ka ai hau kilima ana me na meaono, a ua holpono loa no hoi na hana a pau me ka mahaloia o na poe na lakou i hoala ia aha hoolaulea malihini.

Mau Hana ku i ka HIilahila.

            Ma ke kakahiaka Poaha iho nei i hala, maloko aku o ka hale kaa e ku nei maluna mai o ka uwapo o Haaliliamanu, ma ka aoao mauka o ke alanui Moi, kahi i lapuu ai iluna o ka lepo me he puhi la, kela upapalu o kai o Puuhale, me ka noke ana i ka uwe kuwo me he liona la. Mamua aku o keia, ua haehae ae oia i ka aahu o kana ulua haole makai o ka uwapo a me ke alualu okoa aku, aka, ua holo ka haole a kau i ke kaapio a nalo aku la. Ua puni na pipa alanui i ke pokakaaia e ua ehu la, no ka imi ana i ua aloha nei ana, aohe i loaa, a me he la oia ke kumu o kela lapuu ana o ua ulua kapapa nei.
            I ka auwina la Poaono nei, ma kahi kokoke i ka halepaikii e ku nei ma alanui Nuuanu, e huli pono ana i alanui Pauahi, ua hoomaka ae la kekahi wahine Hawaii e hue i kona lole iluna a hoikeike ae la i ke kulana o kona kiaha opaka imua o ka lehulehu. Auwe, pehea hoi keia mauna wale! Hoohilahila no hoi ua hana a ka ona.

            Elua huakai a ka Mikahala i ka pule i hala iho ia i Kauai a hoi mai. Ua eleu no, i ka nui hoi kahi o ke kopaa.