Ka Makaainana, Volume I, Number 5, 29 January 1894 — KE KUMUHANA HAWAII. Na Lono Ahaolelo Hope Loa a ka La 12 o Ianuari nei. [ARTICLE]

KE KUMUHANA HAWAII.

Na Lono Ahaolelo Hope Loa a ka La 12 o Ianuari nei.

Ma ka la 3 nei i akoakoa bou io ae ai no na .mahele a i elua o ko Araerika Huipuia Ahaolelo mahope iho o ka }ioomaha ana, a ua hooinaka koke ia no ka hoeueu ana ae i ke kumuhana i pili īa kakeni o Hawaii nei. īmua o ka Ahu Benate īa la, ūa onou aku o Parai (Frye) he olelo hooholo e kukala • ana, o ka manao o ia Aha Benate, oiai ke l£omite o ko naAina £ e uoii pono ana i na launa ana me Hawaii nei, aole he mea pono e akeakea aku o Amenka Huipuia ina ka manao a lawelawe ikaika inaoli paha no ka hoihoi hou i ka Moi a kakoo paha i ke Aupuni Kuikawa, a e hoohanaia no hoi na puaiikoa moana 110 ka hoopakele wale ana no i na ola a me ka w^iwai 0 na poe Amerika. Ua noi aku | x>ia e waihoia keia olelo hooholo ma ka papa no ia manawa a hi- | ki i kon? wa e nei mai ai no ka haawiia aku i Jk6 Komite o ko na Aiaa E. Ua hoomakaia h«i ka paia ana iloko o ka Hale o na Lunamakaaiaana ma ka hoeueu ana a Butele (Boutelle), ma ka aoao e na Repubalika, i mea hoonaulu aku hor i na Demokarata uo ka bila kanawai dute. Ua hoao ae o Makaliale (McGieary), Lunahoomalu o ke Komite o ko na Aina E, e pale ae i keia kumuhana ma ka waiho aua aku a na la 5 me 6, a o na la ia e noonoo ai i ka hoike a ia komite no na olelo hooholo mua. Na keia mea i hoeu koke ae ia Hiti (Hitt), ke poo o ka hapauuku o ia komite no, a hoike ae la oia, oiai, ua lilo keia mea i manaoia 1 wahi e loaa ai o ke kahua a na Repubalikā i makemake ai, oia boi, e hoomaopopoia ka wa no ana, e hauoli no oia e lawe mai. Eia nae, aole pela ko Butele o kann no ka hapai koke ae i ka noonoo ana i kana olelo hooholo. Ua nonohua ua aoao a elua, aka, mahope o na kamakamailio hahana ana, ua hooholo mui ka Lunahoomalu no ka pono o ka Rutele, eia nae, aole na lala Demokarāta o ke Komite o na Loaa na Hoolilo i akee hana koke aku aia a inoe lea aku ka # bila dute ma ke ala o ka hololea, a ua hapaiia ae hoi ka ninau e kue i ke kupono ole o ka noonoo koke ia o ka Bfctele olelo hooholo. Na keia mea i hoololi ae i ka na Repuba ika hana ma

kahoole loa ana ike koho ma ia ninau, a ua hoohaahaa loa hoi u?i Pemdkarfrta n<* kalak«u lawa poiio ole e hiki ai ke hbōholwnua akui kahina tiftako lakou aoao. ' Ua manaolana nae hoi na Demokarata e loaa ana ko lakou lawa pono i kahi la ae, aka, o ka hopenā, aku o keia hana ae la a na Repabalika, oia no ka moe lolii aku o ke feumuhana Hawaii a mahope aku o ka hooholo loa ia aua o ka bila dute. ■ Ma ka la 4 mai, imua o ka Alia Senate, ua waiho ae 6 Hoa (Hear) he olelo hooholo e koi ana i ke Kuhina Waiwai no ka hoikeia mai o na huina dala i ukuia ia Balauna no kona uku a jme na lilo ma kona ano komi'aina kuikawa i ; Hawaii, a "j*amuli la o ka haawina hea a kanawai paha i ukuia ai ia mau mea. A ma kana noi no, ua waihoia ma ka papa no keia wa. lloko hoi o ka Hale, ua kim opo koke aku o Butele i ka paio ana no ka noonoo koke ia o kti na olelo hooholo. Oiai hoi, ut\ manao mua na Demokarata e pale aku i ka noonoo ana aia a pau ka bila dute, nolaila, ua hapai ae o Makamilina (MeMillin), ma ka aoao o ke Komite o na Loaa a me'na Hoolik>, i kekahi ninau no ka noonooia, a uaulu ae he papaleo hahana a ku i ka hoonaukiuki mawaena o laua. Ia Butele ī ku ae ai, mahope iho o ka heluheluia ana o ka moolelo, ho ka manao no e hoala koke ae i ka ninan Hawaii, ua ike ae ka Lunaheomalu ia Kakini (Catchings), māi ,ke Komite o na Rula, ī makemake hoi e waiho aku i kekahi kauoha kuika-

wa i aponoia īnamua ae o ko ka Hale noho ana. Ua paakiki o Butele no kona ikeia mai a me ka hoomaopopoia mai hoi 6 ka olelo hooholo i noiia ai ika la mamua iho. Ua pane oolea mai ka Lunahoomalu ua hala aku la no na hana o ia la me ka hoopanee ana o ka Hale, a o kekahi mea hoi i hapaiia mai e ke Komite b ua Rula, he mea oi loa aku ia mamua ae o kekahi niea e ae e noonoo koke ia aku ai. A ua noi koke ia ko ka Hale hoopanee ana.

Imua o ka Aha Senate, ma ka la 8, ua waiho. ae e Kanala (Chandler) he olelo hooholo Hawaii hou, a ua hoea ae no hoi ka olelo hoohoio no ko Balauua uku ma l?a papa moekahi o na hana o ka la. Ua noi ae o Komana (Gorinan) no kā haawi ia aku o ia maii olelo hooholo i ke Komite o ko na Aina E, a ua kue o Hoa. He kauoha ma ka Kauala olelo hooholo i ke Komite Heokolokolo e ninaninau a lioike aku i ko lakou manao e

pili ana iko ka Peresidenahoo* nna ana ina aina ei na agena, elele a komisina ine ke ao a ae oW p&h* & k« Beaat« t a ina he : kuleana kumukanawai a aole paha no ka hookohu ana iloko o Maraki i hala, ine ke ao a ae ole 0 ke Senate, ia Balauna f holo i ko Hawaii Paeaina me ka mana 1 hooiliia akn inaluna ona ma o ka palapala e hookohu ana iaia, ame na inana e ae i haawiia aku iaia. Ua haawiia keia ae la i ke Komite o ko Aiua £. Na Tapi (Turpie) i waiho ae he olel » hooholo e kalahea ana he mea kupono ole loa ka manao ana e hoohui mai ia Hawaii & aole hoi e uoonoo hou ia, a he mea oi loa aku hoi o ka pono e hooniau aku no ke Aupuni Hawaii i kona kahua alakai ponoi iho e like la no me ia i keia wa. Ua waiheia keia olelo hooholo a kahi la ae e noonooia ai. Ua heao ae hoi o Parai e loaa ke kohoia ma kana' olelo hooholo e kue ana i ko Amerika akeakea ma Hawaii, aka, ua kue o Batala (Butler a waihoia a ka Poakolu. Ua hooikaika ae o Kanala i ka la 9 mai no ka noonooia e kana olelo hooholo Hawaii, a ua hololea ole nae.

Ua hoao ae o Lunahoomalu MakaKale o ke Komiie o ko na Aina E e waihoi hoike ma ka la 12 nei e piii ana i ka Hiti olelo hooholo no ko ka Peresidena hoike aku i na ike a pau i loaa iaia e pili ana ip Hawaii mahope aku o kana palapala o Dekemaba 18. Na ka Lunahoomalu o ka Hale okoa no i kue, a ua waihoia ka olele hooholo raa ka papa no ka manawa. Aohe mau mea i hahaia iloko o ka Aha Sanate ia.la, oiai, aole i makaukau ka Peresidena e waiho aku i kana palapala hou.

4< A!oha no kahi ala ! Ea, fine hoi kou wahi smell. Very niee/' Mamuli o kou waiho pu ole ana mai i ka haina o kau nane e W. A. Kawalia me makou, 110laila, ke waiho nei inakou ia nane a hiki mai ka la hookolokolo hope loa.

O ke kunau nui o ko ka Mariposa lohi a ku mai ianei i kaPoaono, lanuai i 20, elua la mahope o ka mauawa, mamuli 110 hoi ia o ka -alolohi o ka pae ana mai o na eke leta Pelekane i Nu loka, 110 ka nui o kn īno, a hala elaa la mahope oka manawa. Pela no iloko o lanuapi, 1892, ua haule ka Monowai he 'elima la mahope o ka inunawa, a iloko no o lanuari, 1893, he ekolu la ko Alameda haule hope. Akolu makahik: ae la pela wale no ke «ano, a loe he mea la no hoi o lanu«ri nei ka mahina mau e ulolohi ui o na eke leta -Pelekane a me na aiokumahu lawe leia.