Ka Makaainana, Volume I, Number 5, 29 January 1894 — KOA KE ALIIAIMOKU! AOLE HOPO ILOKO KA UMAUMA WAHINE. Pale ka Makau, Hooko i ke Kanawai, a Hooiaia mai Kona Hoopakeleia [ARTICLE]

KOA KE ALIIAIMOKU!

AOLE HOPO ILOKO KA UMAUMA WAHINE.

Pale ka Makau, Hooko i ke Kanawai, a Hooiaia mai Kona Hoopakeleia

Ma ka Warimu~ mai <* ka Poalima uei i loaa mai ai ka lono mai Waaineiona, o ka la 14 nei, ua hoouna hou ia mai ma ka Mariposa, i ku mai ai i ka la 20 nei, o kekahi mau ao hou ia Kuhina Wilisi maanei. Mahope iho o ko Kuhina Nui Gere«ehauia hoakaka ano nui ana mai 1 ko ke Alii&inaoku hoolē ana i ka huikala laulaha ae i na kipi ina oia e hoihoi hou ia &e ma ka Nohoalii, ua,olelo mai ke Kuhina Nui, oiai, ua ike lea ia ma ka Kuhina Wilisi mau lioike, oia ho : ., mahope iho o ko ka Moi noenoo bou ana, ua haawi aku la oia i ko ja ae loa ana, ina ke kakau, i ua kumu i waiiaoia aku ai, eia uae, ua hoole lōa ke Aupuni Kuikawa i ka ae laelae aku i ka ka Peresidena mea i hooho-lo-ai. Oiai hoi, aia ke kumuhana iloko 6 na lima o ka Ahaolelo e waiho mau aku ana no ka Peresidena i ka ike imua o ia poe e pjli ana i ke kuiana maanei, me ka waiho ana aku hoi imua o ia poe i na hoike e loaa aku ana inai ia Kuhina Wilisi aku i kela ame keia wa. Ua waiho pu ia aku imua o ka Ahaolelo kela palanala a Kuhina Wilisi o Novemaba 15, 1893, helu 3, i kauaia

ai, a me na ao a kauoha a pau i hoounaia mai i ke Kuhina uiaanei. Oiai nae boi, e hoike mau aku ana o Knhuia Wilisi i kona Aupuui i ke kulana o na hana maanei, e manao iho nae hoi oia aia a hoike hou ia mai, ua hooko pono oia i ua ao a kauoha aua uiai īaia ma ia knmuhana. Ua hoike ae ka palapala helu 3 i ko Kuhina Wilisi hui a kamakamailio pu ana me ka Moi i Novemaba 15. Maloko v ia pa--1 pala i ikeia iho ai keia malalo iho: Ia wa au ī hoikeike aku ai i ka Moi i ko ka Peresidena kaumalia kukonukonu, mamuli lioi o ke akeakea kuleana ole ana o Arnerika Huipuia, ua konoia oia

e haawi pio aku i kona kul&oa hoomalu, a i kona manaolana Loi me kona ae a laulima pu aku hoi e hiki ai la hoi ke hooponopono bou ia raai ka hewa i hanai ia iaia ame kona iahui. I keia, ae la, ua kunou mai oia I kona , mau hoomaikai aua. īa wa iho āu i olelo aku ai iaia: w Ua. ma-' uao a manaoio hoi ka PereBidema ke hoihoi hou ia o«, e hoike aku oe i ke a me ka manao hi wahiwa akea ana; no hoi oe i Moi oe noka lahui } mii na kanaka ame poe i hanauia ma qa ainae, e hoawiwi aku hoi oe e epo mai i ko lakou aloha a me ka makoe a e hooka» hua hoi i ka hoopouopono aupuni maluhia, hoa'loha a maikai." Aohe oia i paue no keia Mahope o ke kakali ana no kekahi wa, ua hoomau aku au au: 4< Aole wale no hoi i haawi mai ka Peresideua ia oe i kona maaae aloha, aka, ua makemake e kokua ia oe. Mamua ae nae hoi o ka h<wke pau pouo loa ana aku

ia oc i Kana mau mea i manao ai, ua makemake au e ike ina paha oe e ae mai ana e paae i l kekahi mau ninau,a o ka'u hana | hoi ia, e ninau aku ai'ia oe?" 1 Ua pane mai ōia. "Ua ae au." Alaila, ua ainau aku au, "Ina oe j © hōihoi hou ia ae ana i ka no- j hoaiii, e haawi no anei oe i ka huikala piha, e pili ana i ke ola | a me ka waiwai, i kela poe i no- ] ho mamua a e noho nei paha ; hoi ilokp o ke Aupuni Kuikawa, | a i ole ia, o na poe paha i.komo | ma ka hana i hookahulihiaia ai j o kou Aupuni?" Ua ano pihoihoi mai oia no kekahi manawa, | a mahope iho, ua pane ulolohi a akahele mai oia: "Aia hoi he mau kauawai o ko'u Aupuni a'u y malama ai. E like no ka'u oleio hooholo me ka ke kanawai e kuhikuhi ai, e hoopaiia (okiia na poo) ia poe a e laweia ae hoi ko lakou waiwai no ke Aupuni," Ia wa au i olelo ai, me» ka hoopuka moakaka ioa aku i kana mau huaolelo: 4i o kou manao ia o ka hoopaiiu o keia poe ame ka laweia ae oko lakou waiwai?" Ua pane mai oia: ,4 0ia no." Ua olelo aku au iaia; "Ua maopopo lea anei ia oe na olelo a pau a'u i olelo aku uet ia oe, a me na olelo no hoi a pau au i olelō mai nei ia'u, a ina pela io, ke mau nei no anai ia manao ou?" O kana pane: <4 Ua mao-

popo lea ia'u a pela uo hoi au i

manao ai no i olelo sku nei, aka nae, e aku paha au i ka hooholo ana nō feia mea i o'u ruau . Kubina. ,? . : Ua pane aku no keia ae la: "Ina paha he mea hana i olelo hooholo mamua o kou hookofc* ana x kekahi kuhina, a e noiia ā£u hoi oe e hoopuka ae i ke kuahaua Alii e huikala laulaha ana, e hana no anei oe? ,> Ua pane mai oia. "Aohe o'u kuleana ma ke kanawai e hana ia uiea, a ao.e ho hoi au e hana." Mahope o ka lioomaha ana iho kekahi manawa, ua hoomau mai oia: 0 keia poe no ke kumu o ke kipi ame Kumukanawai o 1887. Aole loa e loaa ana he "maluhia" oiai lakou ianei. " E kipakuia lakou mai ka aina aku, a i »le ia, hoopaiia a laweia ko lakou waiwai." Alaila, ua OUIO aku au: "Aohe a'u mau mea e ae e hoike aku ai ia oe i keia wa aia a lohe au mai k» } u Aupuni aiai, a jme he la e ekolu a eha ana paha matr pulē.** mea i oleloia no' kekahi mau minuie lehulehu, a ninau aku

iaia iaa paha oia e ae mai ana e haawi mai ia'a i tia iooa o eba p kona mau hoa'loha i hiiinai nui ioa ia, malia paha, iloko o hookahi a elua paha la, e manao no au he hana na'u ka malama ana i kukakuka pu me lakou imua o kooa alo. Ua ae mai oia, a liaawi mai la i keia mau inoa iho: J. 0. Garter, John Richardson, Joseph Nawahi a me E. C. Maofarlane.

Ia wa au i ninau aku ai iaia ina paha he mau hopohopo ana kekahi ona no kona ola raa kona wahi e noho nei. Ui pane inai oia he mau hopohopo 110, a oiai hoi ua kiaiia kona hale e na hoa'loha i hilinaiia i na po a pau, ua hoolako wale ia no lakou me na laau newa, a ua ike pinepine ia hoi kekahi poe me na aahu pualewa wale e poalo mau ana ma kekahi pa iho i pili ine kona—He halekuia me ka pa nui. Ua hoike aku au iaia ua hoomanaia mai au e ka Peresiileiva e haawi aku iaia i na hoopakeie ana, iluna paha o kekahi o na mokuiiaua, a i ule ia, iuaka Leg«tiona (hale oihana o ke Ku!»iua Amenka'i, a ua inakemake aku iaia e apo koke mai ia hanwi kokua ana aku. Ua hoole mai oia, tne ka olelo mni ua ma-

uao oia he mea pono nona e hoomau aku no i ka noho ana ma kona wahi noho ponoi no neia wa. Ia .Wa no au i okio aku ai iaia ua hamama keia haawi kokua a kokakou Aupuni no kona ae i na manawa a pau aiia e makemake ai, i ka po a i ke ao paha. Ma ka Kuhina Wilisi palapala malu © Novemaba 11, ua hoike aku no ka ninau ina paha ua makaukau o a Amerika H&ipuia © hoopakele. aku i ke kino oka Moi, ua ninau pil: oihana ia aku oia e ke Kuhina Beritania Wudehausi. Eia ka Mr. Wilisi i olelo ai t — (< Ua pane aku au (i ke Kuhina Beritania) me ka nana ole ae i kana inau koi pili alii, oke kulana aka Moi e ku ana ua pili ia Amerika Huipuia e hiki' ai hoi ke loaa aku ke ••.. • kuleana piha, a e loaa aku no hoi, o ka hoopakele ana mai ko lakou aku. Oka mea oiaio nae, ua hoomaopopo mua ia mai hor au aole i ake no ko makeu hoopakek aktt. : <>Fi!|TOi nr hoi o keia Poakahi ae, e hoo-. paakiki aku ana au no kona hele mai i ka Legationa nei."