Ka Makaainana, Volume I, Number 6, 5 February 1894 — Page 2
2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 5, 1894
LAUOMI DIHAE.
— KA—
UI I MOHAI IA I KE KOKO
— KA—
NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.
Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
— A O KE—
Keiki Alii Numaredina
KE
Komo Lima Maka Popoki.
MOKUNA VI.
Ka hoopakele a ke kaikaina i ke kaikuaana—Ka pahikaua a ka mea hookahi i na poo ewalu—Poo akahi, heaha aku ia?—Poo elua, owai mao?—Poo ekolu, aole au i ike—Poo eha, Poo elima, aia iluna i ke aouli la o luna aku—Poo eono, Poo ehiku, elua laua—Poo ewalu, o Moleka ka Pilikua Anela.
Ia manawa i kuupau aku ai ua ilio la i kona mama i oi aku hoi mamua o kona hele ana mai a no ka imo ana o ka maka, ua hahani aku la oia mahope o ka pilikua anela Moleka. Ia manawa hookahi no hoi i oili mai ai o Liona mailoko mai o ka halepule o Kaumakapili me na poe hoohuiaina lalau.
I ka manawa i ike aku ai ua pilikua Moleka la ia Liona i kona oili ana mai mailoko mai o ke kulanakauhale o Waianae, haule koke iho la ia ilalo, a kahuli koke ae la oia a lilo he iole rabati, a huli ae la oia a holo aku la iloko o ka muumuu, a no ka haiki loa o ka puka e komo aku ai, nolaila, ua ulolohi loa kona komo ana a hiki i kona loaa hou ana aku i na ilio, e pupue ana i ka "moena pawehe" a huli like ae la ua mau ilio la a hoi aku la me ka laua lawehala imua o Numaredina.
A ia laua i maalo ae ai mawaho o kahi hale i loaa mua ai ia Huneta, ua kahea hou mai la ua wahine la ia laua nei e kipa kauhale e kamau wahi waina ai, aka ua hoole aku la laua nei me ka i ana aku.
"Aole loa maua e puni aku ana i ka oukou hoowalewale mai e hoi loa ana no maua me ka maua lawehala, oiai—
"He maunu ino oe hoowalewale,
Nuinui fulu mai—olo time."
Ia lau a i haalele aku ai ia wahi me ka laua ukana no i ka waha kahi i paa ai, a iloko o ka manawa pokole loa, aia laua imua o ke alo o Numaredina kahi i ku ai a hookuu iho la laua i ka laua ukana ilalo me ka i ana aku:
"That bilitua hi holo maru kakou lili while ago I mi catch him all same Puowaina, and hi try go in muumuu you know." Ia manawa i lalau iho ai o Numaredina i kana pahikaua, a hahau iho la maluna o Moleka, a make iho la na pilikua hamabaga la, a o ka make ana ia o na kupua a pau o luna o ua aina la me ke koe ole o kekahi kupua o lakou.
Iloko o keia manawa i olelo aku ai o Numa redinu i kona mau kaikuahine i ka i ana aku:
"E haele paha kakou, oiai, aohe pilikua o ke alahele i koe, ua pau loa i ka make."
Pane mai la kona mau kaikuahine; "Ehia mea pilikia o ke alahele, o ka maloeloe."
I aku la o Numaredina: "Ua loaa ko kakou alahele, kau ae no kakou maluna o keia lio, a o ko kakou hele aku no ia me ka maloeloe ole." Ua ae mai la kona mau kaikuahine.
Ia manawa i wehe ae ai o Numaredina i ke apo gula i ka a-i o Huneta, a nalowale iho la ua mau ilio la iloko o ua komolima maka popoki la, a loli ae la ua komo la he lio ulaula i kapaia kona inoa o Huneta, a hoomakaukau iho la lakou no ka hele ana. A mai hele pu paha makou, ina aole ka huhu o papa e uwe iho ana wau.
Nolaila, e na makamaka heluhelu, ua pau ae la ko kakou hoohialaai ana ma keia mokuna me Moleka, ka Pilikua Anela, ka mea nona na poo kupaianaha ewalu, a ma keia mokuna hou aku e pulelo aku ai i keia pule ae, e hauoli pu ai kakou me Enuhesilika, ke Kupua kaulana o Mauleleda, a ilaila oe e ka mea heluhelu e ike ai i na mea "Ekolu i ke alahele pohihihi," aole nae oe e ike koke ana i ka "Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina, a me ka Mea Pohihihi i ka maka o ke Kuikele," oiai, ua hoao ae laua e komo i na lole wawae kane i ka ahiahi Poaono o ka pule aku nei i hala.
He mamao loa aku kona wahi i noho ai, he mau tausani mile mai ke Aupuni aku o ke Kupua Enuhesilika o Mauleleda, pela ka hoike a ko makou—ma kana buke kuhikuhi manawa o na mea pauaka i kapaia, "Ano e kou smell."
Aole i pau.
E Kalehuia aku ana.
O keia malalo iho ka papainoa o na kokua e noho nei ma Kalawao me Kalaupapa, e pau aku ana i ke kipakuia:
O Kaaihue k, Kawika k, Kalaeloa k, Keliikipi k, Makakoa k, no Kohala, Hawaii lakou. O Nailima k, Ku k, S. Keanu, Kekua k, Kaaikauna k, Manua k, Manua k opio, Kaoo w, Kealohanui w, Malia w, a me Kaia w, no Maui lakou a me Mele Paulina. O Pukooku k, Nailima 2 k, Kamakau k, Kalehua w, a me Umi w, no Kona, Hawaii. O C. Kopena, Hokela w, me Keonaona w, no Honolulu lakou. O Mihi w a me Pahukoa k, no Niihau. O Alaala k me Hamea w, no Kauai. O Kanuha ka, no Ewa. Maiuli k, no Molokai. O Kahananui k, Kamaka k, Auau k, Pookela w, Maleka w, aole i maopopo ko lakou wahi. O Kapoi w me Kaiakonui w, no Kalaupapa. Hanaloa k, no Hilo. Kapeka w, no Waipio. Apikaila w me Kekuni w, no Kohala.
Eia iho na poe kokua i mare kane a wahine: Kaaihue k ia Kaoo w, Kanuha k ia Pookela w, Kamaka k ia Kapoi w, Keliikipi k ia Kaleiolono w, C. Kopena ia Keonaona w, Kaaikauna k ia Apikaila w, Alaala k ia Hamea w.
Eia iho na kokua i mare i na wahine a me na kane ma'i: Nailima k ia Kealoha w, Pahukoa k ia Keoho w, S. Keanu ia Maikini w, Manua opio ia Kaiwaokalani w, Hanaloa k ia Kalehua w, Hokela w ia Lopaka k, Mihi w ia Haili k, Malia w ia Punohu k, Umi w ia Punilio k, Mele Paulina ia Huelo Poki, Kekuni w ia Kane k. O ka nui iho o na kokua he poe noho huikau wale iho no me na ma'i. O Kaiakonui w hoi ua mare me A. Hutchinson, ka Luna Nui e noho nei i keia manawa.
Na Mea Hou o Kau.
Aloha oe—E kuu ipo i ka ehu kakahiaka o ka 1894, e oluolu iho i kau wahi kaawale no keia mau wahi hunahuna mea hou:
Ma na la hope o ka makahiki i hala, a me na la mua o keia makahiki, he nui ka ua o ua aina nei. E ua ana ka po me ke ao a hala wale no na pule elua, he hoike ana mai hoi ia i ke ola o ka aina.
He hoike Kula Sabati ka i malamaia ma ka la 7 iho nei o Ianuari, a ua maikai na hana i lawelaweia. Ke holomua nei na hana pono ma ko makou apana. He elima mau kula i hiki ae ma keia hoike hui ana, a no ke Kula o Waiomao ko'u mahalo piha ma o kekahi wahi keiki uuku la. Paanaau na himeni a me na haawina i ao ia iaia.
Eia ko makou lunakanawai ke kokua pu nei i na hana pono, a ke ala mai nei na apana mai o a o o ka aina.
Me ka mahalo,
P. POLINAHE.
Kau, Hawaii, Ian. 1894.
NA PALAPALA.
[Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.]
He Hana Lapuwale.
M R. LUNAHOOPONOPONO.
E ae mai i kau wahi kaawale o kou mau kolamu no keia wahi mea hou, e pili ana i na hana a kekahi kanaka e noho nei ma ka panalaau, oia o Kopena, he kanaka hoi i komo ole iloko ona ke aloha i kona aina a me kona Moi.
O keia Kopena, he kokua oia a he wahine kokua no hoi kana, aole nae a laua ma'i e noho nei. A ma ka la 24 iho nei o Ianuari, ua hiki mai la oia ma ko makou mau ipuka hale ua ona ia, a hoopuka mai la i na olelo pelapela ku ole i ka hoihoi, e olelo wale ana ia Kupa Hoapili i ka ma'i lapuwale, ma'i ino, ma'i hilahila ole, ma'i make. A pela no ia Kalua Poahi, o ia haawina like no, a pela no hoi ia'u, me ka olelo pu mai i ka aeahaukae, a pela aku.
Eia nae ka olelo i ehaeha ai ko'u naau i kona hoopuka ana mai,—"Manao anei oe e noho ana ka Moi iluna o ka nohoalii?" Ua ae aku au. "Noho malalo o kuu laho," wahi a ua o Kopena, me kona olelo pu mai, "E ike pu ana oe e Kekuewa, ma ka la 12 o Dekemaba, aole e noho hou ka Moiwahine ma ka Nohoalii." "E noho ana no," pela aku au. I mai kela, "U, noho ma ka lae o Kahio." Olelo aku au iaia, "Paa kou waha, o ka Moiwahine paha ke noho ma ka lae o Kahio a i ole, o oe paha ke hio ia ana." He keu keia a ke kanaka olelo hookano.
Owau no,
JOHN KEKUEWA.
Kalawao, Molokai, Ian. 24, '94.
Hoohuiaina Maopopo ma Waihee nei Maui.
M r. Lunahooponopono;
Ma ka la i hookahuliia ai ko kakou Aupuni Moi a Aupuni Kumukanawai no hoi, Ianuari 17, 1894, ua pulelo ae ma kahi noho o Jack Mahiliaua ma Kolopue, Waihee, kekahi hae Amerika, a o ka piha ana ia o ka makahiki o ko lakou koo ana i ke Aupuni Kuikawa.
Nolaila, o keia ano kanaka he ake e loaa kahi hana mai ke Aupuni Pi Gi mai, oiai no nae, he kuai bipi no kana hana e noho nei. He ili ula oia, he Hawaii maopopo, eia ka ua Amerika ae nei.
He nui wale aku o na auna o keia ano, a ke noho nei kahi poe ma ka oihana polikimana, he makai ma kahi olelo ana. Ua hilinai loa keia poe hoohuiaina i ka hao ia o ke dala me kopala piha na eke, hoihoi i kauhale. Nui ka akaaka ia o ua hae Amerika nei i ua la 17 la, mamua pono iho no o ka halekuai bipi kahi i ku ai. He 12 paha kapuai kona kiekie.
Me ka oiaio,
KOLOPUWELO.
Waihee, Ian. 18, 1894.