Ka Makaainana, Volume I, Number 7, 12 February 1894 — NA PALAPALA. [ARTICLE]

NA PALAPALA.

[Aole malūna iho o maleoū ke koi • koi o na hala a me iia hewa no na ma jaao i hoopukaia i«alafo o ke ! a roo, qka f aia no īaaluna ilio o na poe n.\ lakou i kakau mat.; AoleHoopumpuei, Mr. Lunahooponopono; Ma kou heiu 5 oka 29 o lanuari, i ike iho.ai ou i na mapuna leo a Geo. Nakaokoo, e hoike ana me ka leo noi, he hōopunipuni ka o S. W. Kawelo i ka olelo ana, ke haalulu nei ka poe .lioohuiaina o Kalaupapa nei. Auhea oe, e kuu īpo aloha, ke hoike aku nei au me ka.oiaio, eia na poe hoohuiaina ke haalulu nei iloko o ko lakou mau kamaa buti, a ke uwe kuwo nei no ka makau i ka hoi hou ae o ka Moiwahine ma ka Nohoalii.

Penei e maopopo ai: Ma ka la 8 o Dekemaba, 1893, ua loaa mai he lono no ka hoi ae o ka Moiwahine ma ka Nohoalii, amaka la 9 ae, ua hiki ae o A. K. HutchisOn inaua eia auna, a pane aku la: u lna he oiaio, ua hoi ae ka Moiwahine iluna o ka Nohoalii, alaila, e pau aku ana mau oihana a ka- , kou e paa nei ika lilo." He | hoopunipuni iho la paha keia la? Eia ka hsa: Ua hoike ae o Geo, Nakookoo, aole he hoohuiaina oJ. P. Miau. Auhea oe, e kuu lahu oiwi, mai puni mai i keia pelo a=ianei. E hoike aku au, mai ka la i kukuluia ai o ka Hui Aloha Aina a hiki i keia la,

aole loa au 1 īke i kona īnoa ma tka buke inoa o hui, he ole loa 110. E nana lua ka buke inoa ; e waiho nei ma ka lima oke ! Kakauolelo o ka Hui Aloha Aina ,J. IC. Kaulia. "He lapuwale o | na lapuwale/' wahi a Solomona. f Ei&-ke kolu. Ua huai pau ae ,o Nakookoo,he poe alolia aina wale n&ka hapunui mai Kalaipapa a Kalawao. , He hoopuuipuni nui loa kela, aole oiaio. Mai noho ,a hilinai ka lahui i

kana mau pelo. Peliea keia poe hoohuiaina, oia o A. K.

Hutehison, Wm, Nolle}-, J. Puo-

īna, J. A, J. Haole, J. P. Hauwi, S. Keanu,C. Kopeua, J. Kahaulelio? Ke kuhi nei au, aole la oe e hoopiliuieaai wale ana mahppe o kau wahi oihana, eia ka he hololua oe. O ka oiaio ia a'u e hoike aku. la, aohe huiiahunp. S*,W, Kawelo. Kalaupapa, Feb. 1, 1894.

0 kau haina uane e W. 0. Keolani u.o kft nane a S. W. Kaulu.weUi. oia o U£apeiupilaaalulu\ye," aolo uo i mq ka liaina e wailio nei lue makou. Imi Uou ia aku, aole uo i "pau ka ioa o kuu keiki. Ke kaweiewele nei no." o}a, Uooa\āu^wa : uui ia. Bia iho uo ika pbli o ke ioa kaUi i p|li ai, e Uooipo su.a aie Malio, Aloha no k&hi Ala.

Pehea la, Xni»ni Konolii Paha? Mahope iho o ka paina ahiahi ana ona koa Pi Gi ika Poalua i hala iho la, ua hoomaka la lie 1() koa e loaa i ka'-.umii rna. na opu a' luai nui ae la. CJa «uioole a oleloia ae la laaumake, a imwai la i hanai, oiai, ua lehulehu loa lakou i ai ia ano mea-ai li ,r e. Malalo o na lawelawe ana a ke kauka, ua palekana a pau ka pilikia o iakou, a ua auaino nui hou ae no i ua pu 'i kahi kakahiaka. Ua OMO ae ka ka Ilamuku no ka nui loa paha oka inu samasu o ka !a konohi nei' a o ka makou hoi no ka maa ole ika ai 1 na mea ai a lakou e aiono nui nei. Mahope iho o keia poe ae la, ua loaa hou no ia poe ia ano ma'i 3ike no, a nolaila, ua 30 a keu lakou i ano pilikia ia ahialii. 0 ka oleloia ana rae he laaumake.' he la!au loa ia, 110 ka uāea, ua 100 a keu.i ai i na meaai like.

Kmo Make iloko o ke Aw a. Ua leaa aku ia Kaulahea, i kakahiaku Poaha 'iho la, e lana ana ke kino inake o kekahi Pake mawaeiia o a me ka pa hoolele bipi, a me he la ua make no elua a ekolu paha la. Nana i hoike -ae ika lohe 1 ka Haiewai a ua maneleia ae ilaila. He palaka hauliuli, lolewawae ahinahina a kamaa Pake na mea okona kino a aole hoi he mea loko ona ekeeke. Ua waeia he aha kiure kolonele, a no ka ike ole owai la ia, ua lawe loa ia aku i ka hora 11:30 a kanuia ma Makiki. Aohe lioohuoi ana ua pepehiia, aka, ua manaoia uana maoli no i lawe ae i kona ola ma ka lele maoli ana iloko oke kai a piholo. He kokoolua ko.ua 0 ka uoho t u ana i kahi hookahi a i ka Poakahi i hala ka hoohu--01 ana. no kona hele loihi, eia iiae, ua manao ua hele e ike i 11 a hoa ia la, oiai, oko lakou Ia konohi hoi. ia. A uiai. ia la ka hele ana a ioaa ai. koua kino make, a i ka Poalima nei, no ka like o na hoakaka a kona h«»a me kona. ua nalo e nae hoi oia, i) nan'a i hoike mai koua inoa. Ua loihi ka noho nie ka hana ole, a no ia palia ke kumu. Ike Hou i ka Aina Oiwi uei. Mai Vitoria, Beritania Kolumebia, i hoea mai ai ī kakahiaka nui Poakolu i hala iho Ia ka moKukuna Beritania W. P. Sayward (Sewada) iloko o 26 la holo. Ua loaa mai oia i ka iuo a he 16 la ka paialewaia ana a poino elua o na waapa, a oia ke kumu i komo niai ai i keia awa, Iwaeua o na poe o lun'a. he Hawaii hapa-haole kekahi, nona ka iuoa o Henrv Mundon, uo Kauai oin. Ua 13 ona makahiki ma ka aina en ua mare i ka waliine happ, Ilikini a liapa Hawaii. He om a kapeim moku oia mamua, ua laweia uae e ke Aupnui no ke kue kanawai. a eia oia ke kapili uei he moku hou, a nana no e hana, oiai, he kamana kana oihana. Aohe aua hana o luna 0 keia moku, oiai, he ki sila wale no kana haua ke hoea aku 1 ua kai o lapana. ahe moku ' pepehi nila hoi keia ae la. He hapa Polapola kekahi o luua, ke kaikuaanu .mahoe o Vikoa, he mea i kamaaina i u kakou nei a i make i Honokaa, Hawaii, iloko o 1880, Ua holo loa aka ka moku i kakahiaka Poa«»no nei iio ke kahua pepehi sita ma na kai o īap»na.

Lilo i ka tTlaia. Ua holo m.ahuka aku ka wahine Waihi.a kekahi ka po Pealua i hala iho la, oiai.ua hele ke kane i ka hauoli koaohi, a ua'komo paha hoi ka manao f i ka wahiue e.pau pu laua i ka lealea. Hoihoi oia ika laua keiki a kahi ona makuu waiho, a hele e ike i ua . hoa'loha' Pake kane Pl«i mai ka Pake aohe ka wahine, a o\ kaka i a ao ia po; hele okoa - huli. laia ma ke ala Uuli, w\ hoikeia mai e uianun ana ka wahiue e kau a holo aku no Hawaii ma ka Moiwahiue. Ua eleu aku oia aka Halewai loaa he 'palapala hopu, a ua lo.aa ka wahiue a paa ana i na keena lulo-o līale. I ka Pake nae e haalele iho 'i.ka Halewai, ua ike aku oia i na makunhonowai, a u koi mai la no ke keiki, oiai, ua kaili mua iu uo e ka Pake mai ia laua mai, no ka mea, iaia i hiki aku ai i ko laua kaohale, ua neoneo ka hale a o ke Reiki wale uo, ai iio oia i kana.

Olohani Holomna lo! Tata gude eh ! Mai Kauai mai, i ka Poaono nei, i laweia mai ai na huina inal lepera mahope iho: Iwalani,*l4, a o Kimo Maki, 2. Aia nui i Kāiili kahi i nonoho ai. He aha puhiohe ka ka Puaii Puhiohe Lahui i ka po Poalima uei iwaho o S>tna Susi, Waikiki. 4 pela uo hpi i ka auw|i&a Ia Poaono nei iuka o Maemae, ua kahi noiio o Mr T H Kewiki, raa ka hoolaulea ana ae i kekahi papaaina aia makamaka o ka lahui i kekalii o kona poe hoa'loha ona aoao like ole. Ma ka Mokolii i kau uei oJ. Mahuka a uoe elima keiki hoehoe waapa, me ka waapa pu, no ka heīhei ana hoi me ko Kaunakakai, Molokai, mau keiki kaeaen. oka Poaha uei ka la imanaoia ai, aoie nae i uleie' a ka Poaono nei iho la, uo $200 maKana, a ua eo i ko "Honotulu nei mau keiki. Ua hoi nui ui»i no ma ka MokoLi o ka wauaao o nehinei. I ka Poaha, la 1 nei, i haalele mai ai ka Waialeale ī keia awa, a oiai hoi ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, ua poino elua waapa i ku nui o ka ino t a iloko o Waipio kahi i hoolulu ai. A i ka Poaha i hala iho la, oiai e hoolele ana i ko Honoka« uk«na, ua poino hookuhi waapa i ke kai a pakele elua luina mai piho. Ua ku mai oia i kakahiaka Poa«no nei, . Ma ka Malulani i loheia niai ai no ka nai o ka ino ma Maui a me Hawaii, a ftta ka auwina la 0 ka la i haalele mai ai, la 2 uei» m pakele ekolu iuau luiwa, oiai e opiopi ana i ka pea ihu, mai lilo i ke* kai ma ke kowa o Pailolo Aole īe hiki na ohua ke hooleleiā i Maalaea, aHm Makena i hoolele uui ia ai, uo ka mea, o kahi auo malino iki ia o ke*kai. He paliemo wale no ka hapanui o na hihia o koia kau kjbre, malale o ka lidomylu ana a Lunakanawai Kaapuni Waiknia. Ai ka auwina la Poakoiu uei nae, pa Ka tne|i kue o l r ilaa!ia ' no* ka hoeha aua sa Mrs Niau kea. Ua ahewaiii a hoopaiia oia 1 kn Poaha noi o uku i lue na koina. He #10 me na kiiua ka hoopai i ka Aha lalo.