Ka Makaainana, Volume I, Number 8, 19 February 1894 — Page 1

Page PDF (798.59 KB)

Ka Makaainana.

BUKE I---Ano Hou. Honolulu, Oahu, Feberuari 19, 1894. HELU 8

KE KUMUHANA HAWAII.
KAKOOIA O PERESIDENA
KALIVILANA.
Na Lono Ahaolelo Hope Loa

Iloko o ka Hale, mahope o kekahi paio hahana ana i ka Poakolu, la 7 nei, ua hooholoia

ka Makaliele olelo hooholo Hawaii ma o ke koho ana a 177 kokua ia 75 kue. O ua olelo hooholo la, oia no ka hoahewa ana ia Kuhina Kiwini, apono i ke kahua alakai a Peresidena Kalivilana a e hoole ana hoi i ka hoohui a i ka hoao paha e noho hoomalu mai maluna ou Hawaii.
                Ua hoao ae o Ridi e onou hou ae i kona manao akeakea, ma ka hapai ana ae i kekahi kumu malalo o na rula, no ke noiia ana ae e kiiia na hoa i hiki ole aku, oiai mamuli o ka hoopanee ma o ka Hale, ua lilo ia noi i mea ole. Aole nae pela ka manao o ka Lunahoomalu Kilipi (Crisp). Nolaila, ua kaheaia na inoa i akaka ai ka lawa pono o ka Hale, a ma ke koho ana iho keia i ka olelo hooholo a Makaliele, ua nele ko na Demokarata lawa, he 174 ia 3, me ko na Repubalika koho ole.
                Ua onou hou ae no hoi o Kapilina (Springer) i ka hooko ia o na rula, oia hoi, he 179 ka lawa pono o ka Hale, aole he 177, oiai, he eha mau noho hakahaka mamuli o ka make ana o na lala ma ia mau noho. Mahope o kekahi paio ana, ua kakooia ia manao o na rula a ua kukalaia ua hooholoia ka olelo hooholo. Eia nae, ua ulu ae he papa leo hahana mawaena o Ridi a me ka Lunahoomalu e pili ana i ke kahua malalo o na rula, a mamuli o ka ae lokahi ia ana e kahea hou ia na inoa, ua unuhi aku ka Lunahoomalu i kana olelo hooholo mua.
                I ka wa i ike lea loa ia ai e loaa ana i na Demokarata ka lawa pono ma ke kahea elua ia ana o na inoa, ua koho kue aku na Repubalika, a o ka hua ae la nae hoi ia i hoikeia maluna ae. Ua loaa keia lanakila i na Demokarata mahope iho o ko Makaliele a me kahi poe Demokarata o ae kamailio ikaika ana a no ka ikaika loa o ka Makaliele mau olelo hooni puuwai, e kono maoli aku ana no e kokua mai ia lakou Demokarata, ua huli mai la he ekolu poe o ka aoao Lahui (Populist-Populisa). Mai loko ae o 213 Demokarata, he 174 i koho kokua i ka olelo hooholo.
                O ka Butele olelo hooholo Hawaii, ua haule---he 91 ia 191.
                A iloko hoi o ka Aha Senate, ua manaoia ma ka la 13 nei e waiho aku ai ke Komite o ko na Aina E i ka lakou hoike.

NA AINA MAMAO.

MA ka mokupea Imegada, mai Kapalakiko mai, i ka Poakolu i hala iho la, i loaa mai ai na lono o ka la 1 nei.

PIOLOKE KULANA O BERAZILA.

Hoohaahaaia ka Hae Amerika a ua
Ulele Poka ae no hoi.

Ua konoia o Adimerala Benahama e ki poka aku i kekahi o na mokukaua kipi ma ke awa o Rio de Ianeiro. Na Da Gama, ia Adimerala kipi, ka hala ma ka olelo hooweliweli ana e ki poka no oia i na moku kalepa Amerika ina lakou e hoao e hoolele aku i na ukana ma na uwapo.
                Ma kekahi lele kaua po ia ana aku o na kiai o uka e na waapamahu kipi, elua mau moku kalepa Amerika i ki poka ia aku. I ko Adimerala Benehama lohe ana i keia mea mai na kapena aku o kela mau moku, ua hoike aku oia ia Adimerala Da Gama e loaa i na moku Amerika ka lanakila e komo a e holo aku ma o a maanei o ia awa. Aole o Da Gama i ae mai no keia mea, aka, aole no oia i hoole loa mai. No laila, ua hoike ae na kapena Amerika o na moku ekolu e hoopaa ana lakou i ko lakou mau moku i na pou hoopaa uwapo. Ua hoouna olelo aku o Da Gama ina o hoao io ia ana keia mea, alaila, e ki poka io aku ana no oia i na moku kalepa. A ua hoike koke aku o Benehama me ka welawela e hoopakeleia no na moku e ka mokukaua Amerika Deteroita, a ina he mea pono o na mokukaua Amerika no a pau.
                Ua liuliu ae ke Deteroita no ke kaua aku a hoomaka aku la e alakai i na moku kalepa i na uwapo. Hoailona aku o Da Gama i na moku e nee aku nei mai waho o ke awa mai hele hou mai. Ua hoailona aku o Benehama i ke Deteroita, "Hele aku imua." Aole i emo iho, i ko Da Gama ike ana i kela hoailona, uina ana kekahi o na pu i ke Deteroita, aole nae i ku aku, a ua kukai aku no hoi ke Deteroita a hala ana maluna ae o ka ihu o ka moku kipi. Ua ki hou mai no o Da Gama, a a ua panai ia aku me kekahi poka pahu a haukawewe ana i ka pou ku o hope. Ia wa no o Da Gama i hoailona aku ai ua oki ke ki ana Pomaikai nae i kona hoailona e ana, no ka mea, ua aneane e iliki mai iaia i kekahi aoao holookoa.
                Ia la ua kahea ae o Da Gama i ahakuka me kona mau alii a ua ao aku oia ia lakou e haawi pio aku mamuli o ko Amerika Huipuia ikaika oi ae, e haawi pio aku i ka lakou mau pahikaua i ka Adimerala Amerika a e hoi nui aku iluna o na mokukaua Amerika e noho ai, ana hoi i hoike aku ai oia ka mea i hoolala aku e Adimerala Benehama Eia nae, aole i hololea ia manao haawi pio iwaena o na alii opio iho, a ua oi ae lakou ma ke koho ana a haule ua manao la.
                Pela ihola i haule ai, e like me ko Da Gama manao, e loaa ai he maalahi a ku hoi i ka hanohano no lakou mai keia ala kipi ana mamua ae o ke pio maoli ana ia Peisoto. Eia nae hoi, hookahi mea i maopopo loa, aohe hopohopo hou ana o na moku Amerika mai ka hoouluhua wale ia aku no e na poe kipi. Uaaponoia ka Adimerala Benehama mea i hana ai e Peresidena Kalivilana a ua nui hoi kona mahaloia iwaena o na poai o ua luna aupuni.

KE CALABU ME KA LIGI.

Na Hana a na Koo Malihini o
keia Au Hoohinuhinu Vaniki.

Eia na Pi Gi i keia wa iwaena o na ahi lehulehu. Mamuli o

ka manaoia ana e lilo aku ana o ka manaoia ana o lilo aku ana o F. M. Haki i Kuhina no ko na Aina E, e loaa iho ana he hakahaka iloko o ka Ahakuka. Nolaila, ua halawai ka Ligi Amerika i ka po Poakahi i hala no ka wae ana i moho no kela noho hakahaka. Aia iwaena o keia ahahui na unu, na lopa, na oleloa, na lapuwale a me na kuewa aea wale mai na aina e mai, he poe malihini wale no ka hapanui. Iwaena o na inoa i waihoia ae a i kohoia, o ko D. B. Kamika, mea kuai kamaa, ka i kohoia a hooholoia oia ka moho a ia hui.
                Ua kaheaia ae no hoi he halawai wae moho no ke Calabu Hoohuiaina, me ka oleloia ae no hoi e eha loa ana na poe o ka aoao Lahui no ko lakou helu ole ia iloko o ia poai, a i ka po Poalua mai i malamaia ai ma ka halepaikau hao e pili la me ka Haiekoa. Na Haki i hoomalu ia halawai, a ua pau nui aku no na poe o ka Ligi ilaila, no ka mea, o na lala o ke Calabu, o lakou  no na lala o ka Ligi, i awiliwiliia hoi me kakahi heluna nui o na Pukiki ole loa a ike ole i ka palapala. Mahope iho o ka hoomaha ana, ua uluaoa ae ua poe la a ano lauwili ka lunahoomalu a hiki ole ke hoomalu, me ka lilo hoi o kona loea i mea ole. A mamuli hoi o ka maalea kohu nahesa o na alakai o ka Ligi, ua lilo ke Calaba i mea ole a i mea paani wale ia. Ua onouia ae he mau inoa, me ka manao e keehi i ka Ligi, eia nae, ua waihoia aku he olelo hooholo e kakoo ana i ka moho a ka Ligi, a ma ke koho ana iho keia, oia ka i hooholoia. He lanakila nui ia no na ole loa no a pau, a ku aku la hoi lakou la ma aku i ka hoka, a pau pu no me na welo mikanele ma ia haawina hoka like.
                Imua hoi o ka Ahakuka i ka Poaha iho la, ua waihoia aku ka inoa o ka moho a na ahahui e kakou nei na Pi Gi, a ua waiho ia ae no hoi he mau inoa okoa na ia aha e koho ai. Na Emaluka o Piliki Wilihema, a na Bila Alani o Maka P. Lopikana. Ke manaoia nei i na hoolohe ole ana ka Ahakuka i ka leo o na ahahui, alaila, e uluaoa aku no auanei lakou ia lakou iho. Ua noi aku no hoi ka Ligi e hoomahuahuaia ae ka Ahakuka i umi mau lala hou. Ma ka nanaina o na mea a lakou e hana nei, ua wiwo na Pi Gi i na ahahui, o ko lakou leo ka lakou e hoolohe, a na ia poe hoi e lawelawe a e kakoo nei i keia Aupuni oehaa ole wale.
                Mea ole ka ua o ka auwina la Poaono nei, ua haawi hou ae la no o T. H. Kewiki i aha hoolaulea ma kona wahi nehe, a ilaila no ka Puali Puhiohe Lahui kahi i houhene ai. He ola ia!
                Eia ka Holomua ke aihemu nei i na Haawina Kula Sabati mai ke Kuokoa aku. Pehea ana la ke lohi ko ke Kuokoa puka ana a aui ka Poaono, ku paha i ka hoka? Aihemu lo! Tata gude e! Vare naisi Holomua.
                Ua hoea mai ka Osianika i ka hora 10 o ka po Poakolu i hala iho la, a no ke ano poipu o ka noe ua kalewa no iwaho a ao ia po, komo loa mai. He 11 la 11 hora ona i holo mai nei mai Iokohama. Mahope iho o ka hora 12 o ia po iho oia i holo loa aku ai no Kapalakiko. He poe hana keaka Iapana kekahi maluna ona no ka Hoikeike Hooilo ma Kapalakiko, a ua manao lakou e hoikeike maanei, paleia nae e ka Papa Ola, no ka mea, aohe lakou i aeia e lele mai. Ua lawe mai oia no keia awa he ekolu ohua kapena a he 35 Pake me 85 Iapana a me 560 tona ukana.