Ka Makaainana, Volume I, Number 8, 19 February 1894 — Page 3
HONOLULU, OAHU, POAKAHI, FEBERUARI 19, 1894. 3
  LAUOMI   DIHAE. 
 ---KA--- 
 UI I MOHAI IA I KE KOKO 
 ---KA--- 
 NANI I ALANA IA I KA OI O 
 KA PAHIKAUA. 
 Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha 
 Waina. 
 ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke 
 Kuikele. 
 ---A O KE--- 
 Keiki Alii Numaredina 
 KE 
 Komo Lima Maka Popoki. 
 MOKUNA VII.  
Na Mea Ekolu i ke Alahele---Ke Kupua Enuhe silika o Mauleleda---Na Kiai Elua i ka Punawai hookahi---Ke Alahele i huna ia e na wai.
  O ka nunui   o ka enehu i ka lakou nana aku, ua like no ia     me   kou nui e ka mea heluhelu,     a he   mea weliweli loa a ku maoli     no i   ka makau ke ike aku.   
                   Iloko   o keia manawa i uwe kapalili ae ai kona mau kaikuahine i ka ka mea o ka makau,     me ka   hoohuli hou ae i ko lakou     lio   e holo hou i hope, he ole nae ka makemake o ka lio e hoi hou     ihope,   a ke uwe ae la ua mau ui lu iluna o ka lio, me ka hahau ana iho i ke poo o kahi lio     hookuli,   a pakele mai upepe ka ihu o kela keiki i ka hanaino ia     e   kela mau kaikamahine kolohe.   
                   Ua   haule i ke kuhihewa keia     mau kaikamahine, no ka mea,     aole   oia e hole ole ke ole e loaa aku     ke   kauoha, aia a lohe kona pepeiao i kekahi kauoha mai kona     kahu   mai, alaila, oia hele.   
                   Iloko   o keia mana i olelo aku     ai   o Numaredina i kona mau     kaikuahine,   "e paa olua a paa iluna o ka lio, a e hoouna ae au     iaia   e kaua me na enuhe." 
                 Hoole mai la kona mau kaikuahine, me ka uwe kapalili ana iluna o ua lio la i ka nui launa     ole   mai o ka makau. 
                 Ae, makau io aku la no, aohe e nele, a kau ka hoi ka weli ia     kaua e ka   mea heluhelu ia Kumuhea,     kela   enuhe o Molokai he lohe wale no, oki pau aku la paha keia ua ike maka maoli, he naau ili iho hoi kahi i ka ka mea o ka makau. 
                 Iloko o keia manawa ke hookokoke mai la na enuhe he mau     anana   helu wale no koe a pau mai lakou i ka ai ia, ia manawa koke no i pane ae ai o Numaredina.   
                   "E   huli e Huneta a e paio me     na   enuhe o Mauleleda." 
                 Ia manawa no i huli koke ae ai ua lio la me ka puahi nui a peku iho la me kona mau wawae hope i na enuhe   
                   Iloko   o ke peku hookahi ana     a ua lio nei,   ua pau aku la i ka make he ewalu kula palahalaha, ewalu puuko ewalu auwai, ewalu kualono, oia kahi o na enuhe i pau aku la i ka make. A i kona     peku elua ana, hihia ae la kona mau   wawae i na lopi silika, a olowalu mai la ko lakou mau leo ikuwa o ka inaina e kahea ana 
                 "Imua o ka aina o Mauleleda kakou e nee aku ai."   
                   Iloko   o keia manawa e hoomanao iho oe e ka mea heluhelu, aia no iluna o ka lio na kaikamahine     a kona   mau wawae e hauhili ia la e na lopi silika, aole nae ia he mea e kanahai mai ai o ua Huneta la. 
                 Ia manawa i lele ae ai ua lio la iluna a aia na kaula silika ke weweo la malalo o kona mau wawae, a iloko o ia manawa i peku iho ai ua lio la a uiuina ae la ka moku ana o na lopi silika, me he mau paapaaina ana la a na pu kauopphiwi he tausani i     ka   manawa hookahi. 
                 Ia peku hookahi ana a ua lio la, ua pau aku la he elima kula lae laau, elima waoakua, elima puu one haoeoe, oia ka nui o na enuhe i make ia peku ana. 
                 Ia manawa i holo aku ai ka Moi Enuhesilika o Mauleleda, a nalowale aku la oia iloko o kona halealii pahaohao iloko o na kuahiwi     o Mauleleda , a mehameha iho la   aohe enuhe.   
                   A   iloko o ia manawa i hoomaka     aku ai lakou   e hele maluna o ua aina nei, me ka makaikai pu ana aku i na pua o na ano a pau e ulu ana, a ua lilo ia he mea no lakou e hauoli ai.   
                   A   i ka wa e kokoke aku ana e lilo ka la ia Lehua, ua hoea aku la lakou ma kapa o kekahi iloko     wai,   kahi a na pua lilia e luhe ana i ka ili o ka wai, no lakou hoi ke ala e mapu mai ana i ka ihu o na kamahele.   
                   A   ma kapa o ua lokowai la i hoomaha iho ai ua poe kamahele     la   a hoaumoe nui iho la ma ia wahi. Aloha no dat.   
                   Iwaenakonu   o ka po i puoho     ae   ai na kaikamahine a ike aku     la laua i kekahi mau   ai keiki kanaka     maikai elua no   ka aina hemolele     mai,   e noho ana ma ke kahi kapa mai o ka lokowai, a     na   ka malamalama o ka mahina     i   hoike mai i ka nani o ko laua mau papalina nohea e punihei ai ka manao kaikamahine, a oia     ka   ka mea kakau i hoomanao ae     ai i   keia mau wahi lalani,---   
                   "He   nohea oe i kuu maka,   
                   He   milimili na kuu lima. 
                  Iloko o keia manawa i pane aku ai o Murisedela i kona kokoolua.   
                   "Ea   nani hoi na keiki kanaka     maikai?"   
                   Pane mai la kona   hoa'loha     iaia i   ka i ana mai:   
                   "Ae   hoi, ka kaua ia e nana ae a o ka mea kupaianaha loa a'u i nana aku la, i ko'u ike mua ana aku nei no, o ko'u piha e ae nei     no ia i ke aloha, me he mea la     ka hoi ua ike   mua au a hooipoipo hoi me laua."   
                   Pane aku la o Muri   sedela i ka     i   ana aku.   
                   "Owau hoi kekahi i haule   pu     aku   la ke aloha, a e hewa auanei     laua   ma kaua e hele aku e     launa pu   me laua."   
                   Pane aku la kona   kookoolua me ka i ana mai.   
                   "Aohe   kaua e hewa ke hele e launa pu aku me laua, e nana iho nae oe ina ua hiamoe o kunane, alawa iho la o Murisedela, a ike iho la ua pauhia loa o Numaredina     me   Niolopua."   
                   Iloko   o keia mana i haalele iho ai laua ia Numaredina, a u     haele   aku la e hui me na kiai e     noho   ana ma kapa o ka lokowai     pahaohao.   
                   Iloko   no hoi o ia manawa aia no o Numaredina ke hiamoe la,     me   ka ike ole ae eia o kuahine ma ke hoohai nei i kela mau keiki     i   mea e nui hou aku ai o kona luhi. 
                 I ka hiki ana aku o ua mau ui     la ma   ka aoao o na kiai o ua lokowai la, a ua apo mai la laua i ka laua mau ipo a ka nani nohea ai.   
                   Ia   manawa i lilo aku ai o Murisedela i ke kiai o ka aoao akau     a   o Rahe Biama hoi i ke kiai o ka aoao hema, a noho iho la lakou     ma   ka aoao o ua lokowai la.   
                   E   hoomanawanui iho e na     makamaka   heluhelu, i keia pule ae, ala ka hiamoe o Numaredina, a kiko no hoi ka moa i na hua     o   kana punana.   
                   E   haawi ana makou he 25 keneta     uku   makana, i ka mea e loaa mua ai o ka haina pololei o ka nane a S. W. K. Kauluwehi, o Kuaiula, Kalihi-uka, i hoopukaia hoi ma ko makou helu mua o keia makahiki.  
Ma Honolulu iho nei kekahi keiki a Meia Harisona, o Kikako, i laweia ai kona ola e kekahi hiena, nona ka inoa e Wm. Preston Ha rrison. Oia kekahi o na ona a he mea kakau no hoi no ka nupepa Manawa o Kikako. Ua hoolaunaia a ua ike oia i ke Aliiaimoku, a ua nui kona mahalo nona. I ka makaikai aku nei oia i ka Luahine o Kilauea, a ua ike i ka enaena o kona inaina, a ua palena ole hoi kona mahalo i ka huli hoi ana mai nei. Ua hoi aku nei oia ma ka Alameda o ka Poaha nei.
He U no Miss Ema Kawewehi.
  Ia   Mr. me Mrs. S. W. Kawewehi:     O makou   iho na haumana     o   ke Kula Sabati o Helani     ma   o ko makou komite la, Mamuli     o   na lono i loaa mai nei     ia   makou, oiai hoi: Ma Leleo,     Honolulu,   Oahu, ma ka la 19 o Dekemaba, 1893, hora 11:30 a. m. ua kipa ae la ka anela o ka     make,   a lawe aku la i ka uhane o Miss Ema Kawewehi ka olua kaikamahine i aloha nui ai, mai keia noho u ana a i kela ao     maha   mau ma o   
                   A   no ka mea hoi, ua komo pu     a ua hana pu hoi   makou i ka hooikaika ana e hooholomua i ka ekalesia ma Helani, me ka wiwo ole, a ua lilo i mea ole na enemi a pau o ka pono.   
                   A   nolaila, me ko makou mau houpo i kuipalu ia a eha, me na naau hoi i hele a mokumokuahua     i   ke aloha! Oiai hoi kela kela kanawai kumuhonua hiki ole kei hoololiia mai a Adamu mai, oia hoi: 
                 "He lepo, a e hoi aku oe ilaila, a pela aunei kakou a pau."   
                   O kana makana hope   loa, oiai ke aho e hailiili ana, ua kauoha     ae   la oia, e hoounaia i $3.00 no ke Kula Sabati, a ke hooia aku nei makou ua loaa pono mai, nolaila, o kana mau hana lokomaikai     a   pau loa; e lilo ana ia i Kiahoomanao pau oie. Nolaila:     1   hoohoia, ke komo pu aku nei makou me olua e u pu nona,     me   ka paumako kuhohonu.   
                   2.   Hooholoia, ke leha ae nei ko makou mau maka i ke kolu o na lani, me ke noi ana e hoomama mai i ko olua naau mokumokuahua.   
                   Me   ko makou manaolana poho ole, he ohua ka olua lei no ka     moku   o Kristo mao. A e like me ka ka baibala i olelo ai. "O ke kanaka i hanau ia e ka wahine     no   na la pokole oiai, a ua puni i na popilikia, aka, pomaikai ka poe make ke make iloko     o   ka Haku."  
Komi te
  J. M. Kalaiwaa, 
 J. W. Leleiwi, 
 J. K. Nahalepainiu,  
Kahalua, N. Kona, H. Dec 28, 1893.
Aohe aenei e kala i hoea mai ai o Lei Iawine (Leigh Irwine) i o kakou nei ma ke ano he mea kakau no ka nupepa Examiner (Ekamina---mea nana e imi a e mili) o Kapalakiko. Ua manao oia e kikooia mai ana e hoi, oia nae, ua kauohaia mai nei e noho hou iho, a ua i hookohuia mai nei i mea kakau no ka nupepa Ahailono (Herald) o Nu Ioka, me ka ae hoi o na haku mua. He palapala pilikino ka i loaa mai nei iaia mai ka ona o ka Ahailono ma ke Kina mai nei. A mamua ae hoi o ka hoi ana aku nei o W. P. Harisona, ua hookohuia mai oia i mea kakau no kana nupepa.