Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 March 1894 — Page 2

Page PDF (871.77 KB)

2 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 12, 1894

MONE TIKERO

-KA-

HOLOLIO I KA WA HOOILO

-KA-

UI MAALO I KE KUPULAU

A O KE

KEIKIALII HARE MATINE

-KE-

KIAHA OPAKA O NINEWA.

MOKUNA IX.

 

Ka hololio iloko o na Ululaau-
            Ka makua me ke keiki-Ke
            Kupua Figinedera.

            Aole i liuliu keia holo hoomau ana kau a laua, ua lohe aku la laua i ka leo haluku o na mea kaua, a hoomaopopo iho la laua aia ke hooukaia la ke kaua mawaena o kekahi hapa o na koa o na powa a me na wahi koa kakaikahi o ka Pua Lilia.
            I ka wa i hoea aku ai o ua mau kaeaea la, ua ikeia mai la laua e na koa o na powa, a oia ka ua poe la i hoooho ae ai:
            “Eia o eke kupua Fuginedela ke hele mai nei e kokua i ka Moi o Samanadala.”
            Ia manawa i pane mai ai o Hare me ka hookikina ana i kona poe kanaka, “Imua e na keiki a omo i ke koko o kela mau aeahaukae o loko o na ululaau. Aole keia o ke kupua o na mauna Urala, aka, o kuu enemi no kela malalo o ka aahu huna, me kela poohina lapuwale nana i ao hewa ia’u ma ke kakapahi ana. E pepehi ia laua.”
            O keia leo hookikina a ua Hare nei, ua hiki ole i na koa ke hoole, no ka mea, he make ko lakou hopena ina e kue ana lakou i ke kauoha makona a ua kekialii la. O ke alii hoi o na powa, aia oia ke hookina la ma ka eheu hema o na koa, e hele imua no ka luku mainoino ana i a koa o Samanadala, me ka manao o na hiena la, he mea ia e kuemi hope ai o na koa kakaikahi, aole nae pela.
            He mau mano uluahewa wale no ia o lakou.
            No ka mea, me ka eleu ka Hololio i hoonee awiwi aku ai i kona lio keokeo imua, a pela pu no hoi me Igeboseda a ia wa no hoi i hoikaika hou aku ai na koa aupuni i ka paio ana me na powa, a ke nana aku ia lakou ua lawa no ka ikaika e hiki ai ke paio aku a hiki i ka lanakila ana.
            A iloko o ia manawa i hui pu aku ai o Mone Tikero me Igeboseda iwaena o na koa aupuni e luku aku la me ka maka o ka lana mau pahikaua i na enemi, a ke waiho la na poe i eha ilalo o ka honua meke kahea ana ae e hoopakele i ko lakou mau ola, o kekahi poe ua hanu ae la i ko lakou aho hope loa.
            Aia no nae o Hare ke hooikaika la i kona mau kanaka e nee imua, e hopu pio i kona enemi, aole nae e hiki i na powa ke hooko aku, oiai, ua piha lakou me ka weliweli ia manawa. O ka Hololio nae i ka wa Hooilo, ua hoomau aku la no oia i ka nee ana imua ma ka waele ana ae ia mua o kona alahele i hiki ai iaia ke kua paio he alo a he alo me kona enemi Hare Matine. O Igeboseda hoi, aia oia ke nee pololei aku la imua o ka Weli o na Kuahiwi, ke alu hoi o na powa.
            I ka wa i hookokoke aku ai o ua Hololio keokeo la imua o Hare, ua pane koke mai la no o Hare:
            “O oe mai la ka ia e ka ilio kawau o na ululaau o Paremuga. Ua makaukau ka pahikaua a Hare Matine e hookawale ae i kou poo mai kou kania i ae i keia manawa. Ano, e neenee mai i hoolilo aku ai au i kou io i inai na na manu o ka lewa a me na holoholona o ke kula, a o kou poo e hoihoi akuno au a kau ma ka puka pa o ko’u halealii i hoike no ka’u mau hana wiwo ole imua o kea o nei, ma ka pepehi ana i ka mea a ka lehulehu e kapa mau nei he akua lapu no ka po.”
            “Ha, ha, ha! Ua hehene ia anei o Hare i hoopuka ai oia i keia mau olelo ana? E akahele oe e ka mea naau haakei, o nahu mai no auanei kau mau olelo ia oe iho. Hoomakaukau i uluna nou e Hare i keia wa, o moe iho no auanei oe maluna o keia kula i hele a haukae i ke koko o kou poe kanaka.”
            Ia manawa no i hahau mai ai o Hare i kana pahikaua, a i hapa akamai ae no ka Hololio i ka wa Hooilo, ina ua mahele pu ia kona puniu i na apana elua, aka, ua pale ia aku ia hauna pahi heleuluulu a ua keikialii la a halahu ana i kahi e.
            Nolaila, pahu pololei aku la o Mone Tikero i kana pahi i ka puuwai o Hare, aka, ua pale ae la no ua keikialii la a hala ae la ia make ona, a akaaka ae la o Mone Tikero me ka i pu aku.
            “E hoomakaukau i uluna nou e Hare e moe iho ai, oiai, ua kokoke mai ka manawa a na manu o ka lewa e lele mai ai a kau iho maluna o kou kino, a lawe aku i kou io i ai na lakou.
            Alaila, kaikai hou ae la ua Hololio la i kana pahikaua iluna a hoomoe aku la ma ke poo o kona enemi, a me ka eleu o Hare i hoomaka ae ai e pale me kona manao e kau pono iho ana la ka pahikaua a kona enemi ma kona poo, aka ua kuhihewa ia manao ona pela. No ka mea, ua hili ae la o Mone Tikero me ke palaulau o kana pahikaua i ke kumu pepeiao akau o Hare a hina aku la ia mai luna aku o kona lio, a waiho oni ole iho la ilalo o ka honua.
            Ia manawa i holo pololei aku ai ka kakou koa no kahi a ke alii powa e paio la me Igeboseda hookahi, a luku aku la ia lakou me ka weliweli, a hiki i kona halawai ana he alo a he alo me na alii nei o ua powa.
[Aole i pau.]

He Wehi no ke Kaona.

            He lei Kamakahala ko’u nona na opuu pua he 18, a penei iho nae e hoonohonoho ai a lawa au me kuu hoa pukukui o ke anu a me ke koekoe:
            Ko’u 2,3,8,9,13,14, -- he hookahi no au i ka poli lauae o Makana, aole au e kohu me ke Tubarose, eia nae he ipo aloha au na kekahi lahuikanaka.
            Ko’u 1,10,12,-- hookahi no au aole no nae au e loaa ia oe, a he kani nae au na kekahi manu.
            Ko’u 2,8,13,- hookahi hou no au, aole o oe ko’u hoa e kohu ai ke kaunu ana i ka piko o Waialeale, aole aue kani ke pili ole mai ma kuu aoao kekahi kani okoa ae, alaila, kohu ka olelo ana, “he puukani no Paliuli.” He ipo aloha loa na’u ke kahunaule, ma kona wahi e loli ai owau pu me ia. Aloha no!
            Ko’u 5,11,18,- hookahi no au i ke kaha o Mana, aole au e loaa ia oe, aia au i ke kuahiwi, huli ae no hoi oe a loaa au e hoomoe iho no au ia oe iluna o ka bela nolu o Hulei, a hookahi ko kaua kaana like ana i ka makemake. A i houpo lewalewa oe, na’u oe e hoomaona aku.
            Ko’u 6,7,8,9,- he kauwa au na ka mea e noho ana i ke kalaunu a hiki i ka mea haahaa loa, he aumakua hoi au na ke kaikamahine puukani o luna o Haredina.
            Ko’u 17,18,10,11,- o ka nane iho ia e welawela ai ka lehelehe o ka hai mea nui. Oia iho la no.
            Ko’u 13,14,6,7,2,3,4,8,- he opuu momi au no ke Aupuni Hawaii, he lei hoi no ka lahui.
            Owai au a owai ua lei Kamakahala nei o makou? Heaha ka puana a ka moe?
            Eia mai ka nane la e S. W. Kauluwehi a ua keiki oniu hua o KA MAKAAINANA. O ka nane iho ia e pau ai ou mau niho i ka helelei, a e pili mai ai kau mea i hanai ai a nui ma ko lakou aoao. Imi ia iho a loaa i holo pu oe me lakou i ka Hoikeike Hooilo o Kaleponi. Aole hoi o oe wale no, malia o loaa ae no hoi i kekahi o na huapala maka palupalu o ke taona, alaila, i hoa kakele hoi ia no makou ma ke kahua heihei o Puehuehu.
            He 10 pooleta ka makana i ka mea e loaa ai.
NA ULELEHUAKEPAU.

Piko Pau Iole.

            He mau pule i hala ae i lilo ai he $92.50 na ke kuke Iapana a kekahi hoahui . E. A. Kepa, e noho nei iuka o Niolopa, a he $20 hoi na ka wahine a ua haole Olelo E makaiwi la, kekahi hunona a Mrs. Koni, hui he $112.50. A mamuli hoi o ka imi eleu ana o Toma, kahi makai Kepani, ua loaa ke kolohe, o Tanaka, he keiki lawelawe pa no ua haole la. Ua ae ka piko pau iole nana i kolohe a ua hooikaika iho nei oia a me kona poe e pani ae, oiai, ua puehu kekahi mau dala iaia. Eia no e Tanaka ma kahi paa.

He Ilio Piha Ike a Noonoo.

            Oiai ka ilio a kekahi Pake e uhai ana I ke kaa hali ukana o kona kahu, he mau la i hala ae, ua loaa iho la i ua ilio la he nupepa Kuokoa a pau i ka haehae ia. Ea, kupanaha ka ike i loaa i ka ilio, maopopo no paha he nupepa hoohuiaina a ua onaia hoi e na poe kue i na Pake, nolaila mai keia hanainoa a haehae i kela apana pepa ku ole i ka hoihoi o ia holoholona. Pololei ai no ka makou olelo ana ua oi loa aku ko Alapaki a me Bihopa haahaa haalele loa mamua ae o ka ilio. Eia ka oiaio la!

Ike Hou no ia Kawa.

            Aole no i liu wale ae nei na la o ka hemo ana mai o Aloi, he Pake i ike mua ia Kawa a i kamaaina hoi i na makai, a komo hou aku la no i Kawa i ka Poalima, la 2 nei, no ewalu malama hana oolea a e uku i $5. He aihue mea kanu Pake, i Feb. 27, ke kumu, na kekahi Pake okoa aku i hooulu a hooaaia ma ka pa o Kalua, kane a Ipuhao ma Peleula. Ua kohoia ka waiwai o eha kumu i lilo ai he $4.25. O ka loaa ana mai no ia o ia mau mea kanu. Ua loaa o Aloi i ke aumoe o ka la i oleloia ae la, a no kona kamaaina loa ia, ua hopuia a laweia i ka Halewai. I kahi la ae, ua haohaoia ka nalowale ana o kela mau mea kanu, a na na makai hoi i hoike aku ia Kalua ua paa kekahi mea ma ka Halewai me na mea kanu, a oia io o na mea kanu i lilo ai a ua loaa hou ae.
            I ke awakea Poakolu, Feb. 28, i lilo ai ia R. A. Laimana, ma ke kuai kudala ma ke alo iho o Iolani Hale, ke keena iho o ka aina Aupuni o Waawaa, Puna, Hawaii, nona ka ili o 437 eka no $437, oia hoi, he $1 no ka eka hookahi.
            Auhea oe e ka Holomua, eia iho no i kou alo he banana, oia hoi, he hapala io puaa hame me ka fanana. Heha ala hoi ka hewa ina o makou nei. Ka Makaaibanana, e aho no i ka holo hope, holo lolelole a holo muheemiki iho. Vare naisi, holo kekake!