Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 March 1894 — Page 6

Page PDF (838.09 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 12, 1894.

LAUOMIDIHAE
-KA-
UI I MOHAI IA I KE KOKO
-KA-
NANI I ALANA IA I KA OI O
KA PAHIKAUA.

Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha
Waina
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke
Kuikele
-A O KE-
Keiki Alii Numaredina
KE
Komo Lima Maka Popoki.

MOKUNA VII.

Na Mea Ekolu i ke Alahele, Ke
            Kupua Enuhesilika o Mauleleda-
            Na Kiai Elua i ka
            Punawai hookahi – Ke Alahele
            i huna ia e na wai.

            He mea oiaio, ua holo mahuka kahiko ua alii poo kanalua la o na hoohuiaina, haalele iho la i kona halealii mahope nei. Ua holo aku oia no luna o na kuahiwi o Kalalau, e lele ana maluna o a kahawai o Puehuehu e pee ana hoi ma na poopoo pohaku, a no ka nalo ole o ia wahi ua hoomaka hou mai la oia e lele no kona halealii hoano me ka manao ilaila oia e pee ai mai na ilio hanu meheu aku a Numaredina, aka ua puiwa a hikilele loa oia i ka hookuiia ana o kona poo me ke poo o kekahi bipi nui, ia wa ua holo hope hou aku la oia no loko o na poopoo pohaku a aa pono mai la kona mau maka me kona manao o na ilio hanua Numaredina oia ka aole. Ia manawa ua lele awiwi aku la oia no kahi i ku ai o kona halealii hoano o kela o keia- mea ole ke pohopoho o na kuauna, aia ka pono o ka hoea i kauhale manao ae ke ola o ke kolohe, aka, aole e pakele ka mahuka, he holo iloko o ka hale, ka i no ho hou poo aku iloko o ka holoku.
            Ia manawa i kau awiwi ae ai kona mau kaikuahine maluna o ka lio hele wawae aku la hoi o Numaredina, a hookuu aku la oia ia Liona e hele e huli i ke alii o na enuhe a hoihoi mai iaia imua ona.
            Holo koke aku la kahi ilio me ka mama nui e hanu hele ana ma o a maanei, ke iho la me na awawa e kiei a ha-lo ana ma na wahi poopoo, aohe nae he ike ia aku o ua kolohe nei.
            Hoomau aku la no oia i ka holo ana imua me ka auku ana ae o kona ihu iluna, a ia manawa i pa mai ai kahea mai kekahi wahi pupupu hale mai e ku ana ma kepa alanui, he wahi elemakule ke noho ana iloko.
            “E komo maloko e paina ai e Liona, a piha ae ka houpo mama ka hele ana o ka huakai loihi.”
            “Aole au e puni i kau mau pelo e kona elemakule lapuwale, e hele ana au e huli ia Enuhesilika e like me ke kauoha a kuu haku,” wahi a Liona.
            “Owai kou haku,” wahi a ka elemakule.
            “O Numaredina kou haku, ke keikialii o Siama. A heaha kou makemake e nei elemakule lapuwale?”
            Ia manawa i holo hou aku ai ua lilo la me ka mama nui i oi aku i ko ka makani hele uluulu a hoea iluna o kekahi wahi palahalaha, aia hoi ike aku la oia i ua pilikua nei e holo ana me ka mama nui e komo aku iloko o kona aina hoano.
            Me ka mama nui o Liona i miki aku ai mahope ona, a mamua ae o kona komo ana aku iloko o ka pukapa o kona halealii hooluana, ua paa aku la kona pu-ana-i ia Liona a hoihoi ia mai la imua o Numaredina.
            A me kana pahikaua oi lua i oki iho ai oia i ke poo o ua kupua inu pia nei a kaawale ka pilina me ka nihoniho. A pau loa ae la na ino o ua aina nei o Mauleleda i ka make aohe kupua i koe.
[Aole i pau.]

Hoi Hou ana paha i ka Poli Mua.

            He aneane paha elua makahiki i hala ae, ua hoopii oki ae o Mrs. G. W. R. Kini, kaikuahine o G. E. Bodamana, i kana kane no ka hewa ona mau a malama ole, a ua mare ae i kane hou, nona ka inoa o Alani W. Kalaka. I keia kau kiure iho la ua hoopii oki hou ae la no oia i ke kane hou, o ke kumu i keia wa no ka pakela hana ino a malama ole i ke ola, a i ka Poaha, Mar. 1, i hooloheia ai ka hoopii imua o Lunakanawai Kaapuni Kupa a aeia ke noi oki. He aliikoa Pi Gi ke kane mua a ua lehulehu na kaikamahine a laua ua pau i ke nunui, a e ole oia ola a keiki, a pau pu no me ka wahine. Ua lohe wale ia e u mare hou ana laua mamuli o na keiki, i mea hoi no lakou e waia a e hoohilahila ole ia ai. O keia no ke aliikoa i hoao iho nei e banekarupe.

            Na ka nupepa Hoa’loha oili malama a ka Rev. S. E. Bihopa i hoike ae ua haawi maka aku o Mr. T. H. Kewiki he $500 no ka luakini Pake, mamuli hoi o ke kalahea noi dala a F. W. Damona no ke kokua i ua luakini la.

NA MOKUPUNI.

            Malalo o keia poo ae la e hoopuka mau aku ai makou, mai keia manawa aku, i na mea hou mai kela a me keia pea o ko kakou aina nei, me kea no he mau lono pili kuloko iho a no kakou nei.

Na Lono o Kau, Hawaii.

MR. LUNAHOOPONOPONO:
            O ke akenui a ko Kau nei poe, o ka hoi ae o ka Moiwahine i ka Nohoalii. Kau aku na maka o ka ihu o ka Malulani, (he neo ia); aia ka pono i Amerika, i ka Ahaolelo Lahui me ke Senate. Umia ka hanu, aohe mana i koe. Ua kokoke mai ka hopena e na pua o Hawaii. Kupaaia mahope o ke aloha aina a kau hou o Liliuokalani i ke kalaunu.
            He oi aku ka ua, he hekili a me ka uwila ma ka po o ka Poakahi nei, ke hele la na mala uala a ko Nalua mau keiki a pualena i ka wai, a he mau kahawai nunui ia e waiho nei. Pela pu me na aina i kanuia iho nei i ke ko o Naalehu, ua lilo a pulapula ko i ka wai, aia ka ilina i ke alanui Aupuni, he kiolepo nui ia e waiho ei ma kahi kokoke i ka hale noho o Nanoaina. A pehea aku la kekahi wahi, manao au, he oi loa aku ka poino malaila, ua hoomaka ka ua mai ka hora 8 aku o ka po a hiki i keia wa a kou kiu e kakau nei.
            He mau mahina okoa keia e noke mau nei ka ua ia Kau nei, ua like me Hilo i keia manawa, lilo i mea ole na aina kanu ko o ka hui o Naalehu, na pulumi wai keia, mokaki iho ilalo, i ka ua mea he nui o ka makani; na kumu laau kiawe a me palepiwa, he enemi ino ia no ka makani, hooneeia ua hale ilalo. O ke kaaahi o ka hui o Naalehu, oi noke iho i ka nanali i ke alahao he ole ka neeu aku imua, “Haha poele ka papai o Honolulu.”
            E hoike hui ana na Kula Sabati o ka Ekalesia o na La Hope, mai Kona i ke kai Malino a Ehu, a Puna i ka paia aala i ka hala me ka hinano, Pahala, Hilea i ka aina pua rose. E hui ana ma Naalehu, ma ka la 18 o Maraki. Elua no hoomana ikaika loa ma Kau nei, o ke Kalawina a me ka hoomana o na La Hope. E piha mau ana o “I Hemolele i ka Haku.” Ke hooikaika mau nei ko makou Lunakanawai i ka hoala ana i a hana pono o ka Haku. Aole hoi e like me Rev. J. K. o Kauahaao, he akenui i na bipi a me kahi kaa hana alanui Aupuni ana. “O ke keiki paha ia la a Poha, ka mea i hana a olo ke eke,” ma ka pono o ke kino ka hooikaika, he neo ko ka uhane.
            Nui ka ai o Kau i keia manawa, aka, hookahi no dala o ke paiai hookahi, no kanaha paona io. He nui loa a poe mahiai i keia manawa ma Pahala, Ninole, Kaalaiki, Hionaa, Waiohinu a me kekahi mau wahi okoa e ae. O ke kamano hoopii puupuu no ka ia a me kahi bipi wiwi io hauna o Kaalualu. Kakaikahi ka manawa ai i kahi ia hou, aia no a pohu loaa kahi ia. “Ua ola makou i ka uala, i ka ai kaulana o ka aina.”
            Ua hoi aku ka Mea Hanohano J. N. Kapahu me Mrs. Kapahu i Kau e noho ai. E hoopulapula ana i mau kumu kope. He hewa ia, poha pono ka auwae i ka Pali keiki. Ua lohe wale ia e haalele ana o Kauaina i na loio mua ona, oia o J. N. K. me Bila Kamikana, no ka nui loa o ke kaki ana. A e koho hou ana ia i loio hou nona na kela hihia ana i hoopii hou aku nei i ka Aha Kaapuni. O Geo. Pika ana ko Kauaina loio hou, ke keiki o ka hauanu o Kaleponi.
            Ua kohu nika na limahana Kepani o ka hui o Naalehu, e auamo ana i ke ko i ka a-i a hiki i ka pulumi wai, kuhi au o ka nika ke kauwa hooluhi a ka Hema, eia ka o na Kepani o ko na aina e. Kaa ka olu i na kanaka maoli o keia hui, kaa ka pokeokeo a ka palahu i na Kepani. Eia no nae hoi, i na la ua iho nei, kohu ai no ka Nolewai, ka hoholo i kea he a ka makani.
            Ia’u i hiki ai ma Naalehu e kauoia mai ana kekahi keiki o Kamoakupuna ua hele a pulu i ka wai hoomalule kino. Me keia mau waihi mea hou, ke hooki nei au maanei, a no kekahi wa hou aku.
GEO. P. OPUKOA.
Naalehu, Kau, Feb. 28, 1894.

            Ma ka Poaha o ka pule eklu o keia mahina, ua ulaa pu ia kekahi apana pili hao e ka makani Kona ma ka halepule Katolika, a kolaia no ka mamao, aneane hookahi haneri kanalima a oi aku paha anana, ma Kamaoa. E kokoke ana no i keia luakini ua hooneeia ae kekahi halelaau mai kona kahua aku a kapakahi ana i like ai me keia wahi hooheno, - “Kapakahi Manuia, o Keokoi ka moku e like ai;” a hoomanao ae la no hoi au i keia mau wahi lalani mele kaulana a na poe kahiko i haku ai:
“Kiekie Kau hanohano i ka makani,
He ipukai pohina ia na ke Aeloa.”
He mau hora wale no keia pa ana a ka makani, ka hekili, ka ua a me ka olapa ana a ka uwila. He hoailona pahaohao no keia.
            Ma ka po o ka la 22 iho nei, ua hiki hou mai na haawina mua a he ku no hoi i ka weliweli, ke hele la a na ka na paia o na hale me ka hoolei pu ia no o