Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 March 1894 — Page 7

Page PDF (880.68 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 12, 1894.

 

na papaa piula o na halelaau ma Waiohinu, aole no i koliuliu loa ka pa ikaika ana a ka makani ma ia po a akakuu no hoi.
            Ua haalele ka wahine a ko makou Hope Makai Nui, Willie Yates hiu no “Koua kai malino a Ehu.” No ka pepehi ana o kana kane ke kumu o kona haalele ana. Ea, ua kupono anei kekahi Makai Nui e hana e like me keia. E nana e oehaa ma i keia hana kapulu a hilahila ole. Oia la hoi o ko oukou auna hookahi ia; a ina ia no ke kanaka Hawaii, make loa oukou i ka mai umii.
             Ua olalauia paha o Keawepuliko i hapala hewa ai ia i kela kanaka (E. Kanakeawe.) No ka nui paha o kona huhu iaia kona kumu i hana ai pela.
            Nui ko makou mahalo ia Mr. Waipuilani no kona hana paewaewa ole, i like ole me Henry Martin i pau. No ka nui o kana mau hana lapuwale, ku oia i ka nele a me ka hoka, a he holo aku koe e hui pu me Kimo Pakaka. KALOAUMI OPIO.
 Kauahaao, Kau, Feb. 28, ’94.

            Iloko no o na la ua nui i oleloia maluna ae, ua heleuluulu ka wai ma na mahiko, a ma ka po o a la 22 i pa mai ai kekahi makani Kona me ka ikaika, e hoohio ana i na hale, e uhuki ana i na kumulaau, a hoohiolo i ka hale laina o ka halewili o Hilea; a iloko no o keia wa e pa nei ka makani e kui ana ka leo o ka hekili i ka lewa, e nei nakolo ana i ka honua, a e kuu pau mai ana hoi ka malamalama o ka uwila ma ka hikina, holo ana i ke komohana. He pokole loa ka manawa o ka pa ana o keia makani. Ina e ao ia po, aohe nao ai i ka papaa. No keia makani ke mele hooheno,-
                        “O ka pa a ke Kona la,

                        O ka makani ikaika la,

                        Oloolo na kahawai la,

                        Ku ka piha a I kai la.”

            Ua loheia mai Kalapana mai, Puna, ua hoohalanaia ia mau wahi e ka wai a ua hakihaki ka niu i ka makani a lilo i poke laau I ka uwila, a ke mau mai nei no hoi ka hoolei ana a na pakaua eloelo me ka nei nakolo ana a ka leo o ka hekili i ka lewa. A ke hoomanao ae nei au no keia mau haawina e ikeia nei, he mau kaina wawae ia no Liliuokalani e hoi ae ai ma ka Nohoalii. J.W.KAHOALII.

            Mamuli o ka ae oluolu ana o Adimerala Iwini a me Kapena Baka, e haawi ana na poe o luna o ka Piladelepia i aha keaka paele hoolaulea ma ka Hale Opera Hawaii, i ke ahiahi Poaono, la 17 ae, no ka pomaikai o na ohana o Kauhane a me Kaouli, na makai kiu i make a i eha ai i ka hou ia ana me ka pahi, oiai e hooko ana i ka laua hana.

NA AINA MAMAO.

He Mau Lono ma

i kela a me keia Pea o ke Ao nei.

Piholo Elua Moku Kipi.

            Ma ka Poaha, Feb. 22, ua piholo ka moku kipi Iupita iloko o ke kaikuono o Rio, mamuli o ke pahu ana o kekahi pokapahu iloko o kona keena ipuhao. Ua loaa kona waihona pauda i ke ahi a ua puhiia oia a okaoka liilii. O kona poe luina keia, ua pau pu aku no i ka poino me ia a na hoopoinoia hoi na moku e kokoke aku ana i na apanapana laau i lele liilii ma o a maanei.
            I kakahiaka nui loa o kahi loa o kahi la ae hoi i halawai ai ka mokumahu kipi Venusa, oiai mawaho ae o ka mokupuni o Enegeniho, me kekahi poino a piholo. Ua ki poka aku oia i ka Papu Aupuni ma ka Lae o Madama a halawai ai me keia poino. Ua hoahuia kona waihona pauda iloko o kahi i pakuia me na eke i piha i ke kopaa, ua hanaia a kiekie mai ka papahele ae a he ehiku paha kapuai ka manoanoa a puni. Oiai kekahi luina ilawe ae ai i kekahi pokapahu mai ka waiho aku, ua pahemo a haule iho la ua poka la iluna o ka papahele a o ke pahu koke ae la no hoi ia a lilo kahi hoahu i mea ole. O ka luina nana i hoohaule i ka poka, ua make koke oia a ua lehulehu no hoi na poe e ae i eha. Aohe mea i koe iho e kokoke aku ana i ua waihona la, a ua loaa he puka maloko ae o ka moku. Me ka emoole oia i hoomaka ae ai e piha i ka wai, huli akahele ae la ma kekahi aoao a mahope koke iho ua piholo aku la i lalo lilo. Ua hoopakele na luina e na waapa liilii ma kekahi mau moku kipi e ae.
            Mamuli o keia poino, ua awiwi ae ka hoolaha ana o na nupepa ma ka olelo ae ua pahu ka waihona pauda o ka Venusa i kekahi pokapahu mai ka Papu Aupuni aku o ka Lae o Madama. Aole nae keia i pololei, no ka mea, aole loa he hookahi poka i kiia mai ka papu aku he hapalua hora mamua iho o keia ulia poino.

Kohu Akua Lapu o Melo.

            Ua hoea ae mawaho o ka nuku o e awa o Rio, i ka po Poakahi, Feb. 19, ka mokukaua kipi Repubalika malalo o Adimerala kipi Melo, a o kona mokuhae no hoi ia, a ua kukai hoailona like ae me na moku kipi e ae maloko o ke kaikuono. I kakahiaka ae ua hoomaka koke aku la oia e ki poka i na papu ma ka hookomo ana aku o ke awa, ia Sana Karuza a me Sana Ioane, a ua panai amaamauia mai no hoi e na papu a elua. Elua pokapahu mai ka Repubalika i haule maloko o ka papu o Sana Kaluza, a i ka hora hora 3 paha o ia auwina la i hookaawale aku ai ka Repubalika mai na poka aku o na papu a moku ae ma kahi kokoke i ka Mokupuni o Pai. He mau haneri na poe i puuluulu aku iluna o na puu i hiki ai hoi ke ike pono aku i keia paio ana. Aole i emo iho, ua laulaha loa ae na hoolele poka ana, e ki mau aku ana hoi ko ke Aupuni mau batari i ka Papu o Vilegaigona a panai ae hoi na batari kipi ma ka Mokupuni o Coberasa i na ehu poka mai Aramakao aku kahi hoi i hookau hou ia ai o kekahi mau pu hou mai ka lele kaua ana aku a na kipi ma ka la 9 o Feberuari.
            I ka wanaao poniponi o ka Poaha, Feb 20 ae, i hoopuka aku mai ke kaikuono kau me ka poino nui main a papu aku a hui aku la, me ka Repubalika ma ka nuku, a u holo like aku la ma ka hema no Bahia, kahi i manaoia e ulele kaua aku ai laua me na aumoku hou e Peisoto. Ua hoopuka aku ka Akuidana malalo o 8 mile ka holoi ka hoa, me ke ki poka ia e na papu, a ua hooleleia aku hoi ka noii ana a na kukui uwila oia i poino. Oiai oia e hoopuka ana, ua hoolele poka aku ka Repubalike i na papu a ua haule aku no hoi na poka i kekahi mau wahi e ae o ka aina. Iaia i puka pono ai iwaho ua hoolele ae oia he ahikao, e hoike ana aole oia i poino, a ua paneia aku hoi e na papu a me na moku kipi. O ka manao na kekahi o laua a me ke Tamanadare paha e hoomaka aku ka hoouka kaua ana me ko ke Aupuni mau moku, a i ole ia, na lakou like no a pau.

Lanakila o Persidena Kalivilana.

            Ma ka la 19 mai nei o Feberuari i hoohakaia ae ai hoi o Senatoa D. B. Hila a kaa aku la hoi ka lanakila ia Peresidena Kilivilana, a hoopaiia aku la hoi o Nui Ioka no ka hoopaakiki e wahawaha i ka ka Peresidena moho i makemake ai i Kokua Lunakanawai no ka Aha Kiekie. Ua wae ae ka Peresidena i kekahi mea mai kahi wahi okoa mai a onou aku la imua ia Senatoa Eduada Dugelasa Huaita (White) o Luisiana, a ua apono koke ia oia e kona mau hoa o ka Aha Senate me ka lokahi. Ike ka Peresidena i kona hoohoka mau ia, onou okoa i kekhai lala o ia mahele Ahaolelo, a ua lilo i mea kamailio nui ia ka emoole o ka aponoia ana a me ka inoa pu no hoi kahi o ka moho, he mea i upu mua ole ia. Aka i mea paha no ka Peresidena e lanakila ai maluna o kona hoa Demokarata kue mau iaia, ua lalau okoa aku oia i kahi iwaena o lakou a me ka hopena i hoikeia ae la. Ua kapae ka Aha Senate i ka mea maa mau ia lakou e haawi i ka inoa i kekahi komite, a ua like ole hoi me na paio loihi ana i na moho elua mua o Nu Ioka, ia Honaboloa a me Pekehama, eia no nae, he mea no ia i kuluma no ia Aha ke waeia ae hoi kekahi mea mai waena aku o lakou no kekahi kulana kiekie a hilinaiia. No ka piha hauoli loa paha o na hoa Senate no keia waeia ana o kahi o lakou, ua hiki ole ia lakou ke hookuu aku ia Senatoa Daniela e hoopau ae i kana haiolelo no ka olelo hooholo Hawaii, awiwi nui nae o apono koke me ka hoohakalia hou ole aku a ku aku la o Hila i ka hoka.

Na Hunahuna Laulaha.

            Ua oleloia ua ae aku nei he hui Farani e haawi a e hoaie aku i kekahi huina dala nui ia Nicaragua ma ke ano panai no na pomaikai alawai oki.
            He 1,000 o na poe hana ole ma Viena i malama ae i halawai me na hiona ano hoohaunaele. Ua hoopioia lakou e na makai kumau me ke kokuaia e na makai kaulio.
            E hoolilo aku ana o Iapana he $800,000 ke hiki ae i ka la e hoomanao ai i ka mare sileva o ka Emepera, oia hoi, he 25 makahiki o ka noho mare ana me ka wahine hookahi.

            Ua wawaia ua hoike aku o Pohakuhauoli i ke Alii ka Moi oiai e hoohanaia ana kona mau maka malalo o na lawelawe ana a na kauka, ua makemake oia i ka ae mai o ke Alii i ko Haku Rosebere lawelawe ae i ke kulana Kuhina Nui no ka manawa.

            Ua oleloia aia ke laweia la ma Keokitaona, Colorado, he palapala hoopii e koi ana i na Mokuaina Sileva a pau o Amerika Huipuia e haalele aku i ka noho hui ana a hoohui aku me ka Repubalika o Mekiko. Aia ke komo la ma kela me keia wahi oli dala a pau o ke Komohana.

            Ma kekahi halawai ana ano koke mai nei o na kanaka maoli a me na Europa ma Calacuta, Inia, ua hooholoia he mau olelo hooholo e koi ikaika ana i ke Aupuni e hooikaika e hooponopono koke ia ka ninau sileva ma o kekahi aelike la o na Aupuni like ole, a e hookohuia hoi i Komisina Alii, e komo pu aku hoi me ko Inia poe noho, aole nae i poe luna Aupuni kekahi ma ia Komisina.