Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 March 1894 — NA PALAPALA. [ARTICLE]

NA PALAPALA.

iAole nwluna iho o makon V(; koiioi o na hala a mo na hewa no n», »r>amAo i hoopukaia inalalo 0 keia poo, ;ika, aia »0 maluna iho 0 na poe na lakou i kakauwai.] . •

Ia CSreo> Pauaka Opukeemoa <Opukoa>.

Mr. Lunahooponopon(>: Ua ikeia ma kekahi 0 kou kolamu, e Ka Makaainana na olelo hakuepa a 1 i!i p■} 1 ikino a ka mea i pee i'ho malalo o ka inoa Opukoa o Naalehu, Kau, e hapala ana i na inoa niaikai o J. N. Kapahu ame W. Thompson. Aole he kanaka i ikeiia ma Nāalehu ma ka inoa Opukoa,. a

ina-he kapaka, ua hanan kujiaaahaia oia/akaki maila no apahēmo mai ka opu mai o kona luaiii makuahine. X) kau mau

©lelo e pili ana no ko'u kipeia e Kanui, aole wahi olelo hoomao-

popo no kou ike kuinaka ia hana. He mea oiaio, ua hoolaha wale no oejna ke apo lili kohu ole, polaila, ke noi akCi nei au ia oe ina he keoniniana oe, ē oiH ae oe inailoko ae o ke o-pn weu#eu zizania au e pee la, a e hele

pu me a'u ma kou home ina Naalehu imua o kfekahi ma ka hora 12 awakea o ka la 17 o Maraki ae, a ina e* hiki kino ole mai oe i kahi, ka la a me ka hora i oleloia, e kukala akea aku no au, he imihala nui oe i holo pukaka i ke akiia e ka makika. 0 ka palapala kuai a Kanui i hana ai au hoi e olelo nei he "apuka," ina-o oe kekahi ma ka hale hookolokolo, alaila, ua iohe oe ika olelo hooholo a Juclge Waipuilani, oia hoi: "Aole mana o ka'u Aha e hoole i na palapala i hanaia, koe wale no ka Aha Kaulike-(Equity). , V O kau olelo no ko'u hele e hui me O. T. Kipimana, a e waiho na' ka Ahae hooholo, he rula maa maii ia ina aha hookolokolo a pau. Aole paha oe i ike i ko maua aeli}ce ana e waiho na ka Aha e hooholo, mamuli no ia o ko'u maimo e hooholoia ana ka pono ma ko'u aoao. Ua.hai aku no o Kipimana i kona manao hoohaHhala i ka olelo hooholo, aka, mamuli o ke kaa mua ana o ka hoohalahala ina ko'u aoao, nolaila, ua hooki oia i kona manao.

Ke paikano mai nei oe no Kipimana (kuu hoa loio). E hai aku ana au ia oe ma ke ano e hoohaahaa ole i ke kulana o ko'u hoa. I ka manawa i noiia ai ka hooponopono ana i ka waiwai o Keanini, ua olokaa mua aku o Kauwaina 1 nā a-Ia kuipuhi a Pehu hē $15IV Kipimana i ka wa nae o ka hana imua o ka AhalCaapuni, aole nae oia i hiki kino ae a na Bila Kamikana i lawelawe ae ma ke ianb ko-

] kua wale no. Hewa iho la anei Jka aila pineki ia oe ? Ēke 'hoa, j ua ike no au o oe kekahi koo o ' ka hoomana o rm fja Hope/o hoo- ] jjaanao' ih'o oo i ka maua hana j waikki i kela luakini. K hoojvjfjau i LA olelo waiwai ole ma ka j nupepa, e hele inai e launa he j alo ahe alo, Eia ka īesu: f 'Mai j aaua oe i ka pula iki o kou hoa- ! launa.'' t Aloha oe, I Jno. N. Kapahu. j | Waiimao- llaneh, Feb. 20, '94

Pane ia Maui o Kama.

j Mk, Lunahooponopono: J Ua īke iho au ma ka nupepa | Kuokoa, helu 7 af_Buke 0* ka la 17 o Feb., 1894, i ka pane kohu ōle a Maui o Kama e hoino ana i ka Moiwahine LiUuokalani - . •. . . m i ■: •••••• "I a ma kana kalaielelo ana, e elelo ana, he Moi punikoko ka o Liliuokalan). Nolaila, ua ulu mai na manao uluku iloko 0 ko'u . • • : ■ ■ V". ' \ "..i' , ■ ;■" 110 ko'u aloha i kuu Moi oka ili hookahi, a ua ula pu inai no hoi me ka inanao aloha i ka aiaa h nau, a no ka loaa 010 he mea nana-e kokua ma ka aoj ao o kuu Lani Moi, nolaila, ke kokua lei au iaia na ano a pau. Aole au i maaao e pane aku ia oe e Maui o Kama nuna niua, aka, no kuu ike ana, ua oi

i aKu kau mea i Uana ai man}ua o t J ka mea kupono, a oiaid ole hoi, i noiaila. ke pane nei au ia oe raaluna o kou kukulu manao mua, oia hoi ka "Moiwahine puni- | koko." Nolaila, ke winau nei au ia ce i ke awakea, aole i ka poeleele, i I ke ano o ka huaolelo pun:'koko, j e like rne kau e olalau nei, o ka I paakiki ka oka Moiwahine | e j oki i n<r poo o napoe uana i kai- | ehu ae i&ia txiai kona noho Moi j se oke Kalauuu o Hawaii, oia I ka punikok©, wahi au. Auhea oe ek\ pili wale huna inoa, ua haule akahi oe i ka hapama waa j no ko lalau paha i ka huki hu- | nehu, nolaila, aole oe e kapaia he I kalaiaina naauao. Eia ke ano o kf» punikoko 1 hoomaopopoia e na poe naauao, a pela pu me kou hoa nei, oia hoi, ina ua

oe ua haua ha Moiwahine i ke-kahi-ano hewa mamua he oki poo, a e pepehi wale ana paha i kekahi kanaka a mau kanaka paha o kona lahui iloku o kona inaina me ka nana ole i ko lakou mau pono, a ua kau paha i mau kanĀwai nona ma ke ino, e olelo ana, ina kue ;kekalii kanaka, o kona lahui i k6na makemake, ālaila, e oki wale ia ko lakou mau poo, a i ole, ua ia hana mai kona lil6 ana i Moi\vahine no ke Aupuni a hiki i na sekona hope loa ō kona nolio f Moi ana i ka la o lariuari, A, D. 1893, k.a la hoi a

ke Aupuni oehaa eku nei a i hookahua ai hoi me k? ikaika o na mea kaua, A ina pela' i hana «i o Liliu, ina uk pono oe, aka, ke olelo wale nei oe i ka moa au

i ike ple ai, ake hooi.a nei' hoi oe, i na mea a nā noe hj?kn nupepa o Kaleponi i haku ai ka oiaio ole ; a he maii nupepa kue hoi 1 ka hooholo a ka Peresideria o Amerika hq ka hoihoi a'e i ka Moiwahine Liliuokalani ma kona noho Moi mau. Ea, © oe anei kokahi malaila a i lohe pono paha i ua o]e!o a ka Moi me ke Kuhina, e ©lelo ana e

okiia na poo o ifa poe nana i, hookahnli i kona Aupuni ? īna pela, ua pono oe, aka, olelo mai nei oe, na ka nupepa namu o Amerika i hai mai ia oe i ke oki poo'o ka Moiwahine. Nolaila. oi'a ka mea ake * kanawai i olelo ai, he mea waiwai ole ka lohe ina mea oiaio ole. Ke ohi wale nei oe ika puahiohio, he opala ka mea e loāa.

Olelo hou oh ma kou manao elua, —"No ka ulupuui o ka Moiwahine no kona hoopauia ana niai ke Kalaunu o Hawaii, oia ka ka mea i hau ai a nakeke ka papa auwae." Ke i hou nei au ia oe, mai ka noho ana mai o Liliu i ke kalaunu o Hawaii a

hiki i keia la a kaua e olelo nei, aole au l ike la mea, apela pu no

na poe noonoo naauao a pāu, a.peia pu no uae ka eleaii&kule maluna ino o kaua ina o kaua pu kekahi ilaila, Hookahi vvalē uō a'u mea i ike, e ka ieo aloha 0 Liliu e ao ana i kona lahui kanaka e noho nae ka maluhia a na na Lani e kokua mai. Aole 1 olelo mai ka Moiwahine au e olelo nei he punikoko i kona lahui ei hopu ika pu ame ka poka a me ka pauda, a hele i ka kaua e like me Mikanele ma au

e painuu mai nei ika pule pōno i ke Akua, —pule pono ka anei. Ka i no o na eke one malalo o Haiealii ka lakou akua e pule nei i paa, i oie e liiolo iho a ike wale ia ka waha o.na pu wili ' a lakou e *hoomakaukau nei. 1 mea aha ia? I mea hakaka na"e paha me Araerika ea' Ka, kupanaha, aole ka. i hana a oo ka iwi o kamalii piepiele, alaila, heohoa aku īlaila.

Nolaila, ke hoohalike nei au ia oe e like me S. K. Haina o Kob?.la, oia ko hanau mua, a he huela mai oe a ma na la hanau ua like, oia hoi, he niau keiki aloha olp i ko laua maknahine Moi, a me he mea la, he mau hua haule olua na kela manu he A'o. A ina paha e ike iho ana oe i ka heluna nui o na inoa o na Lunaiiiakaainana o ka Hale Ahaolelo" o Ameiika e kakoo ana i ke a ka Peresklena a Kalivalana, oia hoi # helOl ia

91 ā ktipihipitii 0 ka aoao lioohuiaina lianle loa, ālaila, peIwa ana īa oe. TR «ho e nwe wāimaka ao e Jike mc na ole ka ioio mau*. '

A. 1 pane hou mai.oe,'e'hoike i ka;jnoa oiaio e like me k* keiki 0 Kauai, 0 ka wai lina <>' Namolokmna. Ua iwakaukao mau au uia ka aoao 0 Liliu,a haule mai na h.ua hekili paapaaina inaluna iho oka mea Bccpoao. E. K.. Naniu Opio. Hanalei, Kauai, Feb. 23, 3804.

Ua loaa 1 ka waihona o ka Home Luina na kokua dala e waiwal ai, oi* hoi, uial ko aha keaka paele a pa luina o k& Piladelepia he $120, a mai ka āha hookani ogana a Mele Kuke roa i himeni ai he $91.50, huioa niji die $211,50, Nuj kela keia mau la.

He 70 a oi n.ai'ukiki ma kela lialawai a Vivasa o ka La Pulo, Feb. 25, ma Haimoeipo a he hapakolu paha he poe kamalii wale no. ; Ua hoka ioa oia no ka hiki ole iaia ke alako i n& poe o kona lahui ponoi, o Kekalii no hoi ua irto loa ia eia. He wahi mauou wale no oia na na poe mikanele, a ua ikeia, nolaila ka hopohopo 0' pau nui i ka hooliio ia e ia. • * :

Ma ka hoopii a na hooiliiia, o Jose i make, o Lahaina, kue i ka waliine kanemake, ka lunaheoko-kauoha, no koua aua i na ; dala, aohe imi aku i ola, a'e uku ponoi iho #i,a ika ukupanee, na hooh6lo lakāhi ka Aha Kiekie i ka Poaono, Feb. 24, e uku s oia ika ukupanee, he $3G6 XB. Kakeia no na hooilina a o Petesona no ka lunahookokauoha. Mamuli o ke pahemahema o ko ke Anpwni aoao, ua pahemo aku la ina ka apua i ka Poaha, la 1 nei, ka hihia hoopae opiuma o ke kuke o ka mokupea W. G. Iwini i hopuia ai mamua . aku nei a ahewaia imua o "ka Aha Apana. O ke kumu o .keia hemo ana mamuli hoi o ka nele o ko ke Aupuni aoao i ka hooia akū he moku kela mai kekahi awa kuwaho mai, Me ka haalele ole o ke kiure i na noho/uaao aku ke kahu o ka Aha aole e ahewaia ka uiea i hoopiiia, a ua hookoia no pela. \