Ka Makaainana, Volume I, Number 11, 12 March 1894 — KELA A ME KEIA [ARTICLE]

KELA A ME KEIA

Poaha iho, la 15, e ku mai ai ka Alameda niai Kapaiakiko, mai, a malia aia iaia mai n:a lono e hauoli ai kakou. Ma ka Osian:ka i hoi aku ai o K.W. lwini, Kuhina Hawaii no lapana,.no ke kahua o kana oihana i«a Tokio, lapana. Ua holo aku ma ka Mikahala 0 ka Poalua i hala iho ia, no ke kau kiure tna Lihue, Kauai, ka Hope L )io Kuhina a ine kekahi mau loio. Ma ka- lioikeike Hooilo ma Kapalakiko, ua aa heihei waa maoli ia mai nei o Opu, he Hawaii heenalu malaila, e kekahi Uikini Eseknnoo ka akau. Eia I o kakeu nei oH. H. Wells, he Kiaaina i pau m> ka -Mokuai n a o Vi rig ini a, A. H., a e hao iho ana lie mau la iaia maanei. Ma ka Osianika oia i hoea mai ai i ka Poalua iho la. E ole e ku koke mai o Kilauea Hou i ka auwina la Poalima nei me 39 poo bipi, mai Kawaihae niai, pakele ai mai uele iloa i kaiii io bipi ole. i keia auwma la pa.ha oia e holo aku ai no Paauliau.

He hookuhakalm niaa ka puali makai 'kaulio'i; n.a auwina la 0 nn hi i hala iho la mena aahu piha a me na pono kaua a lakou. E ole nae hoi ia, maopopo ua 1 oe Olelo E la, ia poe punaliele boi a ka Ilamuku. Ua pelukua liou mai o Makua, he- keiki hoehoe w-aapa, no ka ai na nei,' m alu n a mai o ka mokupea Palauala i ka Poakolu iho la, ka looku 110 ia ona i liol® mahuka akn ai. Ana koke iiku la no ka paha hoi i ka aina e? Elima poe i holo'pee mai nei maluna o ka Warimu, mai uā Panalaau Beri : tania mai o ka līema, a he hookahi o lakou he loea ma ke kiolii leo, a e ole 110 horoia, hauoli o Inna o ka uioku. Ao:e lakou i aeia e lele mai.

Ē lawe liou ia niai ana 110 ua paahana lapupa, i laaa ai hoi tia limahana o na niahiko. | Ma ka inokiniiahu Aikok* Maru "paha e hoea nui mai ai ma ka la 25 aenei, a i Aperila 2 aku e huli hoi aku ai oia 110 lokoliama. Na ka Mikahala o ka Poaiua i hala iho la f holo aku ku Ilamuku no ka inoku olalo, no ka uienieie pono ana hoi i kela poe lapana oloh ini o Mana, Waimea. Ua oleloia ke pau ia hana, e hoohala aku ana ka T!amuku iie mau pule hoonialia malaila, no ka mea, ua luhi a omaimai oia i »a hoouluhua mau a koua poe kiu hoopunipuni Q ka lawe olelo wale iho no ka lakou, aohe nae iie mea iki j mahinu ae.

Ekolu poe Hawaii i' noi laikini loi© ae— ne hōokahi uo ka palapala piha—*a i ka Poakolu iho )a i ninemiiauia ai ona 'luniakanaWai o ka Aha Kiekie. Aohe mea hookahi o lakou i aeia e laweluwe ia oihana, no ka lawa ole o ka ike kupono. T kakahiaka Poalima īhola i haalele mai ai o A<liiMerala Iwini a me kona mau ukali no ke ana ana.i ke awa o Puuloa. E h«la ana paha he puie holookoa malaila, a oiai ilaila, e noho nui ana lakou ma kahi oC. A. Balaunu, ke kane a Kahalelaukoa, Waipio. Ua mai nei ia Kakela e Kuke he 18 pahu pauda a me«3 pahu ; oka owili ma ka Palnnaka, a nia ke C. D. BTīraiana .mai no E. 0. tlnlo & Keiki he 49 pnhu pauda, 1 pahu kukaepele pu a me 1 p;thu liwiki. Mai Kapaiakiko mai kela mau moku a i ka Poakolu iho )a i ku mai ai. Ua holo aku ka Naniwa no Hilo, i ka hora 1 a mahepe iho paha o ka auwinn la o nelunei, Poahiku. Malun a ona i kau aku ai o Mr. S. F-uji, ke Kānikela Ksnerala lapana/ no ka hele oiakaikai ana aku i ke kulaiiia o kona* poe hoalahui ma na .mahiko a pau a puni o Ilawaii.

j Ika Poakahi i hala i hopuia ai o Kaka ahoea imua o ka Aha Apana ika Poaha iho la, no ka Jotxa an t a aku me ke kulea-. na ole iloko o ka pa o kokahi wahiwe haole inakai o Kawa i 11 a. po o Febernari 15 a rae Maraki 3 a ua hookuuia. He | mea okoa ka i hele hewa aku ( -ilaila. ! oka Poalima nei iho la ka la ! hoomanao mare sileva o ka Emeper©a me ka Emepere.se o īapana, a ua ohnohn ae na mokukaua a pau ms na hae like ole, a pau pu aku hoi me na luna o na aina e. Awakea ae, ua uina | ae na pukuniahi o na moku a j t pau. la po iho, he aha hoolaulea i ka na lapana kuonoono iwaho o | Waikiki, a pela 110,hoi me na ahi i o luna o ka' Naniwa.

Ma ka Mariposa i ka*. auwina la Poaha nei i pnu aku ai he ehiku ona luina olulo oka niokupea Hiio i iii ai ina Keauhou, I'una, Hawaii-, i ka iioihoiia, mamuli o ka' Kanikela-Kenerala Mila hooikaika ana. Ua loaa hoi hana a ka liialaniamoku, kuene | a me hookahi hmia. iluna o ! kekahi mau moknpea e ku 21 ei | ilo-ko 0 keia ! Ua. halawai iho la ke kupakako I ukana .0 ke Kaiaudiue me ke- ! kahi ulia eha. muhope koke iho 0 ke ku ana mai o ia mokumahu 1 kakahiaka Poahiku i hala mai Maui mai, ma kona haule ana a hehee ilalo o kekahi mea hoohehee ukaua, i hookuiia e kekahi | kaa hali ukana liilii, a ua lehulehu na wahi ona i eha a i paholehole. I kei,u wa, ua ano oluolu loa ae oia, I kakahiaka nui,-hora 7, o ka Poalua i hala iho lu i ku ti\ai ai ka Qsianika mai Kapalakiko mai, ai ka hora 6 paha oia ahiahi iko i.kamoo loa aku ai kona ihu no lapana a me Kina. *Ma oiia la i lo'aa mui ai u.a'lono o Febernari 27, a tnai na nupe,pa mai hoi 0 Kapalakiko i hoka āi a eha ko kakou aoao, uie ke kuhihewa nae, a hene iki iho Ina aka a lakou la ma. Aolie nui o kana mau wahi ukana no keia awa. Na ka Bana Pi Gi i kipaku aku iaia.

. Ēiwa poe 'Pak'e i hopuia ika Poaha nei uo ka piliwa'iwai, a ua pan ilui no nae i ka hookūuia o ka Apmna i ka Poalima noi, ma hoi oka lawa. ole o na 01010 ike.

Uu loheiu ua ho'opaeia mai ky. Osianika ae, i ka auwina Ia Poalua i hala, hf? mau ! paorra opiuma lehulehu. He Hawai ; ka ka mea nann i hoopae, a iheo, iho Ja hoi na maka o ua owau o -ka Dute I leakahiaka Poalu" i hah', iho la i hoopaiia ai oW. Kahe luekahi, e ka Lunokanawai Apana, 110 elua malania hana oolea, no ka aihue ana i kehalii mau mea.liilii no kekahi Kep;nn e noho nei ma kahi kokoks i. Kaumakapili. Ua papa leo ae ka Loio Kuhina pookoi kanawai me Luiiukanawai Kaapuni Kupa i ka auwina la Poakolu, Frb.JLB, o pili ana i ke kolu o ua hihia o* W. F v Mokimaua. Mak.emake ka Lunakaoawai e hanaia, ole nao h\ a»f o ka Loio Kuhma 'Ulelo mai ka Lunakanawai e kaheab, ana i kahi Ia mai, nae. Ua okalukala Loio Kuh.ina lue ka loa i k,a hookōlokole ana ī keia kau, a ua waihoia rx keia kau ae.

Apopo e hook&lokolo in ai ke!a hiena hou pajii, mahope o ku hoopaneeia auu o ka hihia m;<i kela Poalua mai. I hoopaneeia keīa o ke ano.. kupilikii .o.'ko'na mau eha £,palukuia ai e Kanhan?, a lie mau la i hala ae i hopohopoia ai kona ola a oia mai,ki\ Ilalewai aku a i ka haUmai ma ka Halepaahao o Uahu. Ke pii ae nei kona oluolu, a paleia ae hoi ka !top._>hopoia no kona ; Eia no hoi ke pii naau nei' ko Kaōuli oluolu.

I kakahiaka oka poaha iho la i ku mai ai 'ka Mariposa mai ka mai a i ka hora 3:30 paha o ia auwina lu i anehe loa aku ai 110 Kapalakikrf. Lehulehu na kamanina i hala aku maluna ona, e laa o Kooki Maknpolena me ka wahiue ana e mare aku ai i Kapalakiko, T. H. me ke keiki, T. Me me ka walniie a me kahi poe e ue. O ka Puali Puhiohe Lahui ka i houheue ae i kai oka uwapo Osianika, i hele a ohuohu i ka lehulehu, ma ke ano hoomaikai no ko lakou makamaka oiaiO i hala nkū hi, Mr. Kewiki, ka hoa'loha hoi o ka lahui Hawaii. Oiai kekahi kahukaa e hoi aua ma alanui Rikeke, maEwa poiio iho o lolani Hale, i waenakonu »ka r>o PoaUia iho la, mahope o ka hoihoi ana aku 1 kona kaa, ua kauohaia mai Ui oia e k<? koa e ku kiai $na ma Kinau puka e ku iho. Ua ninau u)ai ke koa, me ke kau mai i k£v pu me ka liulHi m'ai o ka oioi o ka elau i" k<? kumu o kona hoi ma ia ala--nui oka po, a ua paneia aku, heaha la kona kuleana e akeakea ai i kahi niea ma ke alanui, Pane mai ke koa o ke kauoha ia iaia, a mahope o ka papa leo ana no hapalna hora paha, ua hoi ioa aku la oia, Ēia no ka koi uh hana a lakou!