Ka Makaainana, Volume I, Number 12, 19 March 1894 — Page 6

Page PDF (872.47 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 19, 1894.

NA AINA MAMAO.

He Mau Lono mai kela a me keia Pea o ke Ao nei.

Ili ka Mokukaua Kearsarge.

            Ua ili maluna o kekahi mokupuni pukoa, maka hora 6:45 mokukaua Amerika Kearesage. Aia keia pukoa ma ke Kai Karibiana, a ua kapaia o Ronoeadore (Roncador), he 300 mile ma ka akau aku o Kolona, Amerika Waena, oiai ma kona ala holo mai Haiti aku no ka hoopakele ana i ko Amerika mau pono ma Nicaragua. I ka wa i kau ai i ka akoakoa, he hapalua mile mai ka aina, ua huli kunihi aku la ka moku a helelei aku la na momoku ahi lanahu. A iloko hoi o ka noke a ka nalu e poi hala ole ana a me ka pau hoi i ke ahi a aneane pahu ae kahi hoahu pauda, ua eleu ae na luina iloko o keia weliweli nui, a me ka hooikaika pauaho ole, ua pio ke ahi. Ina i hoao kekahi mea e lele iloko o ke kai, ua like loa no ia me ka lawe maoli ae no i ke ola, aka, ua hoolohe na poe a pau i ka leo o ko lakou makua o luna o ka moku, a aole i pioloke. Oia ka mokuhae o Adimerala Sanatoa, i hoopauia mai Berazila, a iluna oia ia wa. Aole maluna ona ke koikoi no keia ili ana, aka, aia no ia maluna o ke kapena.
            Mahope iho o na hana hoololoiahili a ka Hui Mokumahu Pakipika a me ka Hui Alahao Panama, ua ulolohi loa ka hoounaia ana o kekahi moku kokua. Ua loaa ka lono ma Colona i ka po o ka la 7, mai ia Lutanela Bereinada, i hoea aku ilaila maluna o kekahi mokukaua ana i hoolimalima ai ma ka mokupuni o Porovidene Kahiko, a maluna hoi o ka waapa oia i hoea aku ai ilaila. A mahope o ka hala ana o 30 a oi aku hora ma ka hoololoiahili ana a na hui i hoikeia maluna ae, ua hoounaia aku ka mokumahu Kulanakauhale o Para ma ka la 9 a hoea aku i kahi o ka pilikia i ke awa Poaono, la 10. I ka ikeia ana mai o ke kokua, ua olowalu mai la na leo hooho hauoli o na poe olulo a ua kukai aku no ko ka moku poe. Me na waapa eha o ka mokumahu a me ko ka moku poino mau waapano hoi, ua palekana he 175 poe a hookahi no ola i poino, he paele puhiahi, i poholo i ke kai. Ua malie ke kai i keia wa, a pela i holopono ai na hana kokua. A mamua iho o ka hora 12 o ka po La Pule, la 11, i pae nui aku ai ma Colona. Aohe na olulo i pilikia nui loa, oiai, ua nui no ka ai, a hookahi no pilikia nui o ka wela i ka la a me ka wai ole mawaho ae hoi o ka wai hukakai, ke eli iho iloko o ke one.
            He ahua one wale no ua mokupuni la, a ua noho kela poe popilikia maluna o ke kahua one o ekolu wale no eka ka nui, me ka hopohopo hoi no ka uhi ia ae e ke kai. Ua kamaaina loa ia keia wahi no ka ino loa ke hiki mai ka wa ino a me ka ikaika pu no hoi kekahi o ke au. E hoomanao o keia no ka moku i kaua ai me ka moku kipi Alabama, Iune 19, 1864, mawaho mai o Farani, a iloko o ekolu hora pio ke kipi piholo i ka moana.
            Oiai ua pau ae na kanaka o ka moku poino i ka hoihoiia a Burukelina, Nu Ioka, ua malamaia he aha nieniele a hookolokolo hoi i ke kapena, malalo o ka lawelawe a hooponopono ana a Adimerala Geradi, a ma ka hora 2 o ka auwina la o Feb. 26 i malamaia ai. Mahope o ka heluheluia ana o ka ke kapena hoike no ke kumu i poino ai, imua o na kanaka o ka moku, a mahope iho hoi o ka hoohikiia ana o na poe a pau, ua ninauia ke kapena no ka oiaio o kana hoike a ua ae oia. Ua ninau hou ia aku oia ina paha he kumu kekahi o na alii a luina paha, ua hoole oia. A pela no hoi i ko na alii a me ko na luina ninauia ana ina paha ua pono ole kekahi wahi o ka hoike, aole loa he mea hookahi o lakou i noeu ae. Pela no hoi i ka ninauia ana ina paha he kumu hoahewa a hoohalahala paha ka kekahi o lakou, aole loa he aliia he luina i neeu aku imua, hookahi wale no pane o ka luliluli like o na poo.

Pio ke Kipi ma Honodurasa.

            Ua lanakila ka Generala Bonila kipi ana ia Generala Bonila kipi ana ia Genrala Vasekueza, Peresidena o Honodurasa. Ua telegarapaia aku o Peresidena Ezeta, o Sana Salavadoa, e Generala Bolano, lunahoomalu o ke awa o La Uniona, he wahi he 30 mile ma ke komohana aku o Amapa a ma ke komohana hoi o ke Kaikuono o Foneseca, e hoike ana ua telegarapa aku ka Peresidena holo auhee o Honodurasa oia no hoi o Generala Vasekueza, e noi ana iaia i wahi hoomaha a hoopakele nona iho a me na poe a pau mahope ona ma ia wahi, a ua ae aku oia (Generala Bolano, i ua noi la. Malia o lawe loa aku ke Aupuni o Sana Salavadoa i ka mea i holo mai kona aina aku a iloko lilo loa o ia repubalika no ka hoopakele ana iaia. Ua makaukau o Peresidena Ezeta e ike aku i ke Aupuni o Honodurasa mamuli o ka lanakila i loaa ia Generala Bouila, a pela no hoi me ko Guatemala Peresidena.
            Na Generala Bonila maoli no i hoike ae i ka oino i loaa i na puali hui i ka wa i lele kamoko aku ai a paniku ia Tegucigalapa, oia hoi, he elu generala, ehiku konela a me 200 poe koa maoli. Ua oleloia ua mahalo ka aina holookoa o Honodurasa i keia loli ana ae la e ke poo alakai aupuni, a ua manao hoi o Generala Bonila e kukala aku i huikala laulaha ana no na poe a pau a me ke kahea pu ae hoi i koho balota hou ana. Ke hookahua paa ia iho ka maluhia, alaila, e haalele aku no o Generala Oteza, ke alakai o na pualikoa o Nicaragua, a huli hoi aku oia no kona aina ponoi me kona mau puali pu no hoi.
            Ua telegarapa aku o Generala Oteza i Mangua Nicaragua, i Feb. 26, ua paa iaia ma Tegucigalapa he 500 poe pio, 14 pukuniahi, 200 pu raifela a me na lako lehulehu no ia mau pu a me $60,000 ma ke dala maoli. O ke dala hoi keia, ua maheleheleia e ia iwaena o kona poe koa.
            Ma ka la 26 o Feberuari i loaa aku ai i ke Keena o ko na Aina E, ma Wasinetona, A. H., ka hoia ana i ka lono no ka lanakila ana o na kipi ma Honodurasa, he telegarama hoi mai ko Amerika Huipuia Kuhina ma Managua. Eia iho na olelo a ke Kuhina: “Ua lilo ae ia Bonila na wahi paa a ikaika a pau iloko o Honodurasa, a me he la ua hiki aku i ka palena o ke kaua ana.”

Hopena Weliweli a Manaonao.

            Ma Kiela, Geremania, i halawai ai he 39 poe me kekahi make ulia weliweli aku no hoi i ka manaonao, mamuli o ke pahu ana ae o kekahi paipumahu o luna o ka mokukauahao Geremania Baranadenebuga. I ka wa o ka ulia aia ka moku iwaho ma kahi o ekolu mile mai ka halekukui aku ma ka nuku o ke kaikuono o Kiela. Aia iwaena o na make he poe hanalima loea no ke kahua kapili moku, a ua lehulehu no hoi na poe i eha. I ka wa o ka pahu ana, he 40 o kela poe hanalima a me kekahi poe e ae iloko o ke keena enegini. Hookahi wale no o lakou i pakele ae. Ua holo koke aku ka mokukiai Pelicana, me Kama’lii Heneri o Perusia iluna, e haawi i na kokua ana i ka moku. Ua hoolelelia ae na poe a pau i make ma Kiela, me ka mau no nae o ke ku ana o ka moku poino iwaho. I ka wa i hoomaka ae ai o keia ulia, ua kahea koke ia na poe a pau iluna o ka oneki a ua liuliuia a pauma, oiai, aole i akaka lea ia wa heaha la ka poino, a ua hopohopoia hoi no ko ka moku palekana ae.

Na Hunahuna Laulaha.

            Ua ano pioloke hoohaunaele ae na poe hana ole o Viena, Auseturia, i Feb. 26.
            Ua haawi ae ka Ona Miliona, Kalausa Sepekela, he $5,000 no na poe hana ole o Kapalakiko.
            Ua pahu ae he ipuhao iloko o kahi hana hao nui ma Alekanederosiki, Rusia i Feb. 26, a make he 25 poe a he 10 i eha.
            Ua lonoia ma Sana Salavadoa, Feb. 26, he pioloke haunaele mau ma Garanada, Nicaragua, i kela a me keia la, a aia o Peresidena Zelaia ke hoouna la i na pualikoa ilaila no ka hoomalu ana aku.
            Ma Pisa, Italia, oiai e malama ia ana he aha keaka i ka po o ka la 26 o Feberuari, ua kiolaia aku he mea hoopahu maloko aku o ka pukaaniani mahope o ka awai hana keaka. Ua pahu ae la a pioloke o loko, aohe nae he poino i loaa a aohe no hoi poe i hopuia.
            Ua hukiia iho a haule ka hae Farani i lalo e na poe noho o ka Mokupuni o Raiatea, kokoke i Tahiti. Ua hoounaia aku he manuwa mai Tahiti a ua hopuia ka mea nana i hooko ua hala la a laweia no Nu Kaledonia. He elima la mahope iho o kona hoea ana ilaila e ki pu ia ai oia.
            Ua hoololi ae o Adimerala Benehama, ma Rio de Ianeiro, i kona hae mai luna aku o ke Kapalakiko a iluna o ka Nu Ioka. O ke kumu o keia i holo aku ke Kapalakiko no waho no ka hoomaemae ana, a na ka Nu Ioka hoi o loko e kiai. O Benehama a me kona mau ukali wale no na poe loaa ole o kahi manawa hooluolu.
            Ma Gamabia, Aferika Komohana, ua hoohaluaia na pualikoa Beritania a kuemi hope nui aku. Ua make hookahi lutanela o na koa malina a me ewalu kanaka, a ua haalele aku hoi he pukuniahi a me 6,000 poka wili. A i Feb. 28 i haalele aku ia Potamouta, Enelani, he puali ikaika o na koa malina no ka hoopuipui ana aku i ka ikaika o keia poe ae la ma Batnsa, Gamabia.
            Ke waiho kupilikii la o Wilisona, ka makua o ka bila kanawai dute hou o Amesika Huipuia, malalo o ka mai kukonukonu ma Mekiko, kahi ana i holo hoolanalana aku ai. Ua makeeia oia e na poe Mekiko a ua manao lakou iaia he kalaiaina naauao. A ma kahi ona e noho la, ua papa loa ia e ia Aupuni na ano hana kuli a pau, a ke oluolu oia e haawiia ana he ahaaina hoohanohano nona.