Ka Makaainana, Volume I, Number 12, 19 March 1894 — Page 7

Page PDF (873.50 KB)

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 19, 1894. 7

HE MOOLELO KAAO
-NO-
MONE TIKERO
-KA-
HOLOLIO I KA WA HOOILO
-KA-
UI MAALO I KE KUPULAU
A O KE
KEIKIALII HARE MATINE
-KE-
KIAHA OPAKA O NINEWA.
MOKUNA IX.

Ka hololio iloko o na Ululaau-
            Ka makua ma ke keiki- Ke
            Kupua Figinedera.

            A i ka wa i ike mai ai o na alii nei o na powa ia Mone Tikero e nee pololei aku ana imua ona, ua kahea mai la oia:
            “E neenee mai oe e kela wahi keiki ai waiu, a loaa ka mea paina o nei la o ka noho ana a hoihoi aku au i kou poo i mea nana e kiai ko’u halealii.”
            Iloko o ia manawa i hoea mai ai na kanaka o Igeboseda a luku iho la i na koa o na alii powa nei me ka mainoino a pela pu no hoi me na kanaka o ke Keikialii, a pau aku la kekahi poe i ka holo no ka hoopakele ana i ko lakou mau ola. O ka manawa pu no hoi ia o Igeboseda i hookina aku ai ia Muero e nee imua me ke kaikai pu ana ae no hoi o ua elemakule la i kana pahikaua pepeekue a o aku la imua. A i ka manawa i hoomoe iho ai o ua elemakule la i kana pahikaua imua o na enemi, e pau ana elua a ekolu i ka manawa hookahi a ua lilo ia wahi a lakou e paio ana i muliwai koko wale no.
            Na ia mea i hoopii loa ae i ka luaina iloko o ke alii o na powa, a hoomaka mai la oia e hili na aupo i kana pahikaua maluna o Mone Tikero, aka, ua pale ae la ua keiki noho anu nei a hala ia puu make, a no ka paukiki loa o ka holo o kona lio, aole i loaa iaia he manawa e pale ae ai i ka pahikaua a ka Hololio i ka wa hooilo e hele mai la a loaa pono iho la maluna o kona papale kila a mahele pu ia ae la i a apana elua, a loaa iho la kona puniu poo, aole nae i kukonukonu loa ka eha: O ka eha nae ia nana i kiola iho iaia mai luna iho o kona lio a waiho iho la iluna o ka honua.
            Aia hoi iloko o keia manawa e malamaia ana o ke kaua, aia kekahi maka poni uliuli ke nana la maloko o ka puka aniani me ka hiaai nui, e ake ana hoi e ike owai ana la ka aoao e lanala ana ma ia hooili kaua ana.
            I ka wa nae a ua nohea maka palupalu la i ike mai ai i na maka o kana mea i aloha ai iwaena o ke aluka o na poe e hoili la i ke kaua, ua puili ae la oia i kona mau lima a haawi ae la i kekahi mau hua pule pokole e noi ana i ka lanakila o ia la i ka mea a kona puuwai i aloha ai.
            I ka pau ana ae o kana mau hua pule pokole, nana hou aku la oia maluna o ke kahua kaua, aia hoi ike aku la oia i ua Hololio la i ka wa hooilo e kaikai ae ana i kana pahikaua a hoomoe iho maluna o ke poo o ke alii na powa, a oia kana i huli ae ai a pane iho la i kona kokoolua e noho ana.
            “He keu maoli no ke kilakila o ke kaikai ana a kela mea hooholo o kela lio keokeo i kana pahikaua iluna a hoomoe iho iluna o kona enemi. I ka’u hoomaopopo wale aku, me he mea la, o kela no ke kanaka opio nona na helehelena a’u e poina ole nei mai ko’u la i ike mua ai iaia. Ina no hoi oia kela, makepono keia mau iwi mahope ona, oiai ua hoike mai oia i kona kulana koa a wiwo ole, a maluna ae o na mea a pau, ua kaili aku kona mau helehelena nani i ko’u puuwai holookoa.”
            Ia manawa i pane aku ai kona hoa noho, oia hoi kona kauwa wahine:
            “He oiaio, oia no kela. Alaila, e lei ana oia i ka pua lilia o Subieda no ka manawa mau loa, a nana auanei e makaikai i ka nani oua kihapai la a na kupuna i mailani ai,” a akaaka ae la ua mau kolohe nei.

[A puka hou aku.]

            Ua komo ae iloko o ka Aha Kaapuni o Oahu nei he hoopii koi poho no $5,000 a J. R. Siliva o Honolulu nei kue ia J. W. Kuaimoku o Kona Hema, Hawaii, no ka uhakii o kekahi kahua hanai holoholona ma Kona Hema ma ka mahele hapalua o na loaa.
            I ka mehana pono ana ae o ka Poakahi i hala, ua holo kipa pili oihana aku o Kuhina Wilisi, o Amerika Huipuia, a me kana wahine ia luna o ka mokukaua Beritania Kamepiona. A awakea pono ae hoi ua huli hoi mai la no uka nei, a ua uina mai he 15 kani ana o a pu aloha nona me ka hiu pu ia ae hoi o ka hae Amerika iluna o ke kia mua.

            Aohe i ko ka heihei o ka Poaono nei a ka Holomua ma waena o ko makou momona a me ke kaikamahine momona o ke Katolika, eia nae, o ka luna nui a me ka lunahooponopono no o ua o Holomua ka i u holo heihei a upaipai na kuli, a loaa aku i ko makou bosi ua aihemu okoa i ka ruka uku nupepa o KA MAKAAINANA nei. Mea ia mai nui ka inaina o lakou no ia hana. Vere naisi,- tata gude, e!

NA PALAPALA.

            [Aole maluna iho o makou ke koikoi o na hala a me na hewa no na manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, aia no maluna iho o na poe na lakou i kakau mai.

Hoomaewa wale no na Pi Gi.

MR. LUNAHOOPONOPONO.
            Ku no hoi i ka manaonao na hana a Kawainui a me Iosepa, o Hana, o ka iliki ana mai nei i ke kii papapolo o Peresidena Dole o ke Aupuni aihamu, i kumakaiaia ae e ke Kuokoa o Maraki 3 nei. Ka hele ia o na maka a nahonaho, ua hele ka ihu a wili e like me ko Malae ano lahui, ua hele na pepeiao a oi ae mamua o ke kupono, a peleleu pono ole no hoi ka umiumi. O na hiona no o ke kii mai loko mai o na ilina a me na he, me ka ike no ua poe hapaimemene nei o ka ike a ka ulaula nui wale o Iosepa ma; he hiona maemae no ko ua hanaiahuhu nei a lakou, aole hoi e hihi, malia he kahoaka keia kii no ke kania-a e hamale palo ia mai la e ua puupuu wela, e ka hapanui o ka Ahaolelo o Amerika no kea hope o keia kii.
            Aole i pau ae ia ano hana pauaka, ke onou mai nei ia Dole e kipaku i na Pake. Na lakou no hoi i lawe mai e uwe ai iloko o ka Ahaolelo i poe Pake limahana, he puni nae ka makawelawela i na Pake, a laa ka hai-lo o ka A-ke la.
            Aole no hoi i pau ae ia hana nonohua, ke kono mai nei i ka lahui Pukiki i Aha Elele hana Kumukanawai, kohu ole, i ae ole ia e ka hapanui o ka lahui. Me ka na ole iho o na manao uluku, ke onou mai nei o Loio Kuhina Kuauau i kanawai no na poe e loheloheia ana he kipi e hopu ia lakou. Oi loa aku no ka pono e hookomo iho i na huaolelo e lawa ai ka inaina, pau pu me na poe kakauinoa ole iloko o ka ahahui hoohuiaina.
            A o ka mea akaaka a kamalii o ka puu o Kauwiki, o Hana, me ka ike no aia na loko mai e hooholo kea ho hope loa, oia hoi o Amerika a i ole ia, o na Aupuni e ae i noho loihi me ke aloha kuikahi o na wa loihi i hala ae, ia lakou nei nae ka mioi e hookohu ai ka makani o Ulupau.
            No ka piha ole o ka ipu olo hokeo a Pi Gi ma, ke kuhea leo nui mai nei e kakau aku na poe makemake a e kakoo aku i Aupuni Makaainana panoonoo o ka anoi ole ia e ka hapanui o ka lahui. Aka, malia paha, o na mahiko no ke kaula uwea e huki ai i na limahana me ka onoonouia me he puaa la, ua kauwa limahana a me na hoakanaka o ka ili ulaula kumakaia a ke aloha ole e kuamuamu a e hoino nei i ko lakou Moi, ko lakou aina a me ko lakou lahui. Ua hiki he wa keia no ka ulaula, a he wa no ka maia e hua ai.
ZIZANIA.
Hamoa, Hana, Maraki 8, 1894.

Hoike Make o Feberuari.

            Iloko o ka malama i hala iho la, ua hiki aku na make ma Honolulu nei i ka huina o 45, oia hoi, he 25 kane a me 20 wahine, i maheleheleia ma na lahui, penei: 29 Hawaii, 8 Pake, 2 Pukiki, 5 Iapana a me 1 Amerika. A ma na makahiki hoi o ke ola ana, 6 malalo o 1 makahiki, 2 malalo o 5, 4 malalo o 10, 3 malalo o 20, 8 malalo o 30, 10 malalo o 40, 4 malalo o 50, 2 malalo o 60, 1 malalo o 70, a he 5 maluna aku. A no ia malama like no hoi, no elima makahiki i hala ae, penei: 66 no 1890, 54 no 1891, 47 no 1892, 46 no 1893, a he 45 iho la no 1894 nei. A iwaena nae hoi o keia heluna make, he ekolu poe no na wahi e mai. E ikeia no hoi o na Hawaii no ka oi

            HOOPOLOLEI – Ma na huahelu 13, 14, 6, 7, 2, 3, 4, 8, o ka nane i oili aku ma ko makou helu i hala, e hoopololei iho ma kahi o ka 8 i 18.
            Ua hoihoiia mai nei o J. M. Radway, i apuka ai i ke dala o ka hale leta o Hanalei, Kauai, malalo o ka malu o Makai D. Nahoolewa, i kakahiaka Poaono, la 10 nei, mai Kauai mai. Ua aeia i Honolulu nei e hookolokoloia ai kona hihia.
            E haawiia ana no e kekahi poe e ae o kakou nei he aha mele no ka pomaikai o ka wahine kanemake a J. Kauhane a me ka Kaouli wahine, i ka po Poaono, Maraki 31. O ka lua ia o na aha hoopomaikai ia laua. A ma keia aha hope hoi, e komo pu aku ana kekahi poe makai e kokua like ma ka hana.
            Lehulehu na Pake, he 100 paha, a me na Kepani, he 75 paha, i huli hoi aku no ko lakou mau home like ole, ma ka Osianika o ka Poalua, Mar. 6. Iwaena o na Pake, lehulehu na poe i noho ianei no ka manawa malalo o na bona, i hiki ai hoi ia lakou ke lawelawe i ka lakou mau oihana pili kalepa maanei.
            I ka pule pau iho nei o ko Honolulu nei kau kiure, he 8 na hihia i ahewaia, 2 i hookuuuia, 5 i loaa ole ka olelo hooholo a unuhiia, 5 i hoopau wale ia, 2 i kapaeia ke kiure a 2 oki mare. He $224 ka lilo i na poe kiure no eha la hana o 28 poe, a me $120 no umi olelo hooholo. No ke kau holookoa ua uku a he $191 no na poe hoike.
            Ua kauoha aku nei ka Hui Mokumahu Holo Pili Aina i mokumahu hou ma kahi o ka C. R. Bihopa i ili ai a puhi ke oka. E oi ae ana ka nui o ka Bihopa, a e pokole mai ana hoi i ka Waialeale, aka, e oi aku ana nae hoi ma ka lawe ukana. Iloko o Okatoba ae i manaoia ai ka hoea mai o na mokumahu hou la.