Ka Makaainana, Volume I, Number 13, 26 March 1894 — Page 6

Page PDF (872.81 KB)

6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MARAKI 26, 1894.

NA AINA MAMAO.

He Mau Lono mai kela a me

Keia Pea o ke Ao nei.

Ko Berazila Peresidena Hou.

            Ma ke koho balota ana mai nei o Berazila i Maraki 1, ua Peisoto, oia o Perudenote Moralese i Peresidena, a o Vitorino Pereira i Hope Peresidena. Aohe i maopopo lea ka hopena o keia koho balota, ina paha o keia io ana ke kumu e pau ai o ke kaua huliamahi kuloko.

Hoohaahaaia Elua Hae.

            I ka po Poalua, Maraki 6, maloko o ke awa o Rio de Ianeiro, ua hopu ae na poe kipi i kekahi kao e welo ana ka hae Geremania a e pili ana ma ka aoao o ka mokumahu Geremania Catania. Ua piha ua kao la me na aoao puaa hame a me ka aila mikini, no kekahi hui kalepa Amerika o Balatimoa, a ua pau ia mau waiwai i ka lawe aihue ia e ua poe kipi nei. Ua hoopii aku na agena o ua hui la ia Adimerala Benehama no ka hoihoi hou ia mai o na waiwai i aihueia, aka, ua paneia aku o na waiwai wale no malalo o ka hae Amerika kana e hoopakele ai.

O ka mokukaua kipi Vitoria, he moku kalepa mamua, ka i ki poka aku i Maraki 7 nei i ka waapamahu kolomoku Beritania Isabela, oiai oia e holoholo ana i ke awa waho o Rio, a ua puka ka hae a lilo pu aku la. Ua ku koke iho ka Isabela, a ua hoailonaia aku e ka Vitoria e holo mai a pili ma ka aoao, a ua hooko mai. Ua lawe ae ka Vitoria he hookahi e kona mau luina, me ka hookokono aku iaia e komo pu aku me lakou kipi, a kipakuia aku la ka Isabela. Aole i hakalia iho, me ka nui o ko na Pelekane piena, ua hoike koke ia aku keia mea i na luna Beritania, eia no nae aohe i hoomaopopoia, no ka mea, aia na mokukaua iwaho kahi i holoholo ai no ka makau i ka mai. Ua hala loa aku ka na ona hoopii i Enelani ma ka uwea, a o na poe Geremania hoi keia, ua uweaolelo aku i Monotevideo no ka huli hoi hou aku o ko lakou aumokukaua ilaila e hoopakele ai ia lakou a me ko lakou mau waiwai.

Na Lono e ae no Berazila.

            Kuanea ko Rio de Ianeiro nanaina ma ka la nei, no ka lehulehu loa o na poe i auhee aku mai na holapu ana a ka mai fiva lenalena, a pela no hoi me na aumokukaua o na aina e no ia kumu hookahi. Aia ko Geremania mau moku i Monotevideo, o ko Beritania hoi a me na aupuni e ae aia iwaho kahi i kaaloalo ai, a ua koe aku o Adimerala Benehama hookahi iloko a me kekahi mau moku Amerika malalo ona.
            Iloko o na la hope o Feberuari, ua lilo mai i na kipi ke kulanakauhale o Lapa, ma ka hema. Ua oleloia ua hahana loa me ka weliweli pu ka hooukaia ana o ia kaua ana, a ua aneane e pau loa ia kulanakauhale i ka hoopoinoia mamua ae o ka haawi pio ana mai o na papu Aupuni.

Ua Waiho aku o Pohakuhauoli.

Ma ke ahiahi Poaono, la 3 nei, i hoike pili oihana ia ae ai ua a ke Alii ka Moi e lawe i ko Pohakuhauoli waiho aku i ke kulana Kuhina Nui, a ua kauoha aku ke Alii ia Haku Rosebere a haawi aku la iaia ia kulana. Ia Pohakuhauoli no nae hoi i waiho ai, ua hoike aku no oia o Haku Rosebere ka mea i manao ia nana e hoopiha i kona makalua, oiai, ua hooia aku ua Haku la e hoomau no oia i ka paio ana i kela bila kanawai a Pohakuhauoli i hooikaika loa ai, oia hoi ke kanawai e haawi ana ia Irelani i ke kuleana e hooponopono kuloko iho no iaia iho. A mamua ae nae hoi o ko Pohakuhauoli waiho ana aku i ka la 3 nei, ua haawi ae oia ma ka Poaha aku, la 1, i kana haiolelo hope loa iloko o ka Hale Ahaolelo Makaainana, e kue a e keehi loa ana i ka Hale o na Haku, me kona manaolana e hoea mai ana ka la e hoopau loa ia ai o ia mahele o ko Beritania Nui Ahaolelo, mamuli hoi o ke akeakea i ka hana a ka mahele kaukanawai lahui.
            Nui a ikaika na kue ana a kekahi mahele o ka poai Liberala hou i ka waeia ana o kekahi lala o ka Hale o na Haku ka mea nana e hoopiha i ko Pohakuhauoli makalua, a ua ehaeha hoi kekahi mahele ae o ia poai no ke ano o kona hoomaopopo ole ana kau i kona mau hoa Kuhina ma ka mea e pili ana i kona waiho aku, a wae e oia i kona hoa Kuhina o ko na Aina E i Kuhina Nui ma kona wahi. Iloko o kona kukakuka pu ana me ke Alii, ua hoakaka piha aku oia i na kumu o kona waiho, oia hoi, no kona elemakule a palupalu mai, a no ka hapopo ae hoi kahi o na maka. Ua hoike ae ke Alii i kona minamina i ka pau o kona lawelawe pili oihana ana a nele hoi ka aina me kana mau alakai a hooponopono ana, a ua haawi hou aku iaia i ka hanohano hoalii i lala no ka Hale o na Haku. Ua hoole aku oia i keia koi a ke Alii.
            Aia ia Harecouta, Kuhina Waiwai, ke alakai ana i ka aoao Liberalal iloko o ka Hale, a i ka hoikeia ana ae pela, ua poha ae la na hooho leo nui ana nona main a noho Liberala aku. Ua hoikeia ae hoi malia e hiki ia Haku Rosebere ke hoohui a hookuikahi hou ae me na alakai o ka poai Liberala Uniona.
            Aohe a Haku Rosebere mau hoololi ano nui ae i ka Aha Kuhina e ku la, mawaho ae o ka lilo ana o ke kulana Kuhina o ko na Aina E i ka Eala o Kimihale, i ka Mea Mahaloia Henry Fowler i Kuhina no Inia. Ua ae hoi o J. Mole (Morley) e hoomau aku no ma ke kulana Kuhina Poaono Irelani, ma ke Kuhina Nui hou. He mau hoololiloli liilii e ae kekahi. Aole o Redemona alakai i ka aoao Panela, hilinai i ke Kuhina Nui hou, a ua hoopuka aku oia he palapala i ka lahui Ailiki e pili ana no ia hilinai ole ona e ko ana ka iini nui o ia lahui ma o keia Kuhina Nui hou, mamuli hoi o ko Pohakuhauoli waiho ana aku.
            Ua hookuuia ka Ahaolelo, o na mahele no a i elua, ma ka la 5 nei. A ma ka la 8 nei i noho ai ko Haku Rosebere Ahakuka Kuhina mua loa. O ka hana nui hookahi, oia no ka hoomakaukau ana i ka haiolelo mai ka Nohoalii mai ke wehe hou ia ka Ahaolelo. Ua oleloia e lilo ana ia i palapala ano nui, no ka mea, oia aku ana paha ka hoomaka hou ana ae o kekahi mokuna hou ma ka moolelo o ia aupuni.

E Hoolana i ke Kearsarge.

            Ua haawiia ka aelike no ka hoolana ana i ka moku ili Kearesage i ka Hui Kolowaapa Bosetona. E loaa no i ka hui he $45,000 ke hololea ma ia hoohana ana a lawe ae i ka moku a ka Pa Aumokukaua Noafoka, a ina e hololea ole, alaila, e ukuia no he $10,000 no ka hoao wale ana no. Ke liuliu la na moku hoohana o ka hui, a e hoomaka koke ia aku ana no ka hana ke ano maikai ae hoi na loli ana o ke au o ka manawa.
            He palapala no Colona o ka la 9 nei ke olelo ana ua laweia e elua mau mokukuna Beritania na lako kaua a me na lako ai o ke Kearesage. He poe moku e ae no kahi i hoolele aku i na ukana o ia ano like malaila. Ua laweia ae a hoomaluia na lako kaua e ke Aupuni o Kolomobia a ua hooliloia na lako ai ma ke kuai kudala.

Hakaka na Beritania me na Pukiki.

            Ua hui a ulele hakaka mai nei na Beritania a me na Pukiki ma ka muliwai Zamabesi, Aferika. O ke kumu, ua ulu ae mai ke panikuia ana o na lako hana no kekahi hui telegarapa Beritania a me na lako ai no ka mokukaua Beritania Herala. Ua hoomakaia ma ke kiia ana o elua poka ma ke ano ao aku mai ka papu Pukiki. Alaila, ua holo aku he mau waapa i piha me na Pukiki a ma kekahi kae o ka muliwai a uhukiia na pou telegarapa o ka hui hoohana. Ua paniia ae no na poka, aohe nae he ola i poino i kinohi, aka, mahope mai i hoikeia ae ai ua poino he mau ola. Ua hoike aku ke kapena o ka mokukaua Beritania Mosekito (Makika) e ki poka no oia ina e hanaia aku ana he mau hoopoino hou ana i ka waiwai o ka hui telegarapa, a ua hoounaia no ona mau kokua e na aoao a elua. Oleloia ua pane ae na Pukiki e paakiki ana lakou aole e lawelawe hou ia ka hoohana ana ma ka laina telegarapa. A ma na lono hope nae hoi ua ulele ki poka ae la Mosekite a me na papu Pukiki, a pela no hoi mawaena o na Pukiki a me ka hui hoohana telegarapa, a ua loaa no he mau ola i poino. Ke loaa aku na kokua ana o na mokukaua a me na pualikoa hou ia Kapena Ka (Carr) o ka Mosekito, e kakooia no na pono o ka hui telegarapa.

Hoonaueueia o Roma, Italia

            He hoopahu weliweli ka i poha ae ma Roma, i ka hora 8 o ke ahiahi o Maraki 8, ma kahi kokoke loa i ka Hale Ahaolelo Elele, mahope koke iho o ka pau ana mai o ka noho ana o ka Hale. Ewalu poe i eha, he hookahi nae wahine, a aia he eono o lakou i loko o ka halemai. Ua manaoia na na poe hiena anakisa keia hana, me ka manao no paha e hoopoinoia ka Hale o na Elele. Aohe pukaaniani i koe iho i ka nohaha ole ma kahi kokoke i ke kahua o keia hoopahuia ana. Ua lonoia na paa i ka hopuia e na makai he ekolu poe malalo o ka hoohuoi wale ia, a ua hoole loa lakou i ke kamailio ae i kahi mea e pili ana no lakou iho. Nui ka pioloke ma Roma ia ahiahi mahope koke iho o ke pahu ana ae o kela mea hoopahu. He ike waiwai ka i loaa i na makai mai kekahi aku o na poe i hopuia, a me he la he ohumu laulaha loa no malaila e hana i keia mau hoopahu ana ma na wahi lehulehu.

Halawai na Beritania me ke Kuia.

            Aia no na pualikoa Beritania ke halawai la me ke kuia oolea ma ka hoao ana aku e hoauhee i na pualikoa o ke Alii Fobisilisi, poo o a poe kuai kauwa kuapaa, pela ka lono mai Batusa, Gamadia, Aferika Komohana. I kekahi puali i hele aku ai no Bakama i ka la 7 nei, ua loaa aku ia wahi ua paa pono i ke kukulu pa kaua ia, a ua oolea a hahana