Ka Makaainana, Volume I, Number 14, 2 April 1894 — NA AINA MAMAO. He Mau Lono mai kela a me keia Pea o ke Ao nei. [ARTICLE]

NA AINA MAMAO.

He Mau Lono mai kela a me keia Pea o ke Ao nei.

Pau paha ke Kaua Kipi ma B©razila, Hora 12 awakea ponoi oka Toalua, Maiaki 13, ; hoomaka ai' ko na papu' ma ka nnku o ke awa hoolele ioana i na poka i ka Papa 0 Vilegaigona. He wa pokole mahope iho, na hui pu aku napapu AnpuHi o ae ma ia hooiele poka aua. Aole i kukai ia mai koia hoolele poka ana e jaa kipiUu hoomauia a hiki i ka h»r i 3, aia wa pau, AīaiiH, raa ia hope k«»ke iho i hooinHka Biai ai na.knhua pukuniahi o ke kulanakauhale i kek ,ki poka hahana aua ia Papr iēgSigona a me ke kahua kaua kipi ma ka mokupuni o Coberasa, a pela no hoi i kahi mau wahi e ae. Ma kekahi kahua okoa akū hoi, ua hqkiia iho ka hae halemai a hiu ia ae la ka hae kipi. Ua pau ke kahua ma k a mokupu 111 o Coberasa i ke ahi, eia nae, ua pio koke no. Hookahi hora ka hooaiau ana o keia hoolele poka ana } āohe nae he poino ano nui i loaa. Aohe na kipi i ki wahi poka iki, e malama ana hoi i ka lakou mau lako no kahi wa aku,

Hora 4 i hoea ae ai na aumoku Aupuni mawaho aku e ke awa, o ka waapa-topido Aurora ke alakai. 0 na moku e ae, oia ka Niteroi, Amerika, liaipa, Bahia, Tiradenetese, Parahaiba a me elua mokumahu a me elima waapa-topido. I ko lakou oili koke ana aku, ua liuki iho na kipi i ka hae keokeo mai kekahi o na moku. a hiu ae la he hoaiiona, a ua paneia mai uka mai. Alaila, ua holo aku he alii maluBa o kekahi waapamahu mai kahi moku kipi a i kahi, a ua huki iho kela me a me keia moku i ka hae keokeo ilalo. He mau.mjn.ute iho ua hauie mai ka hae keokeo o ka Papu 0 Yilegaigona ilalo, a no ke ake hou ole o na kipi i hoailonaia aku ai na aumoku Aupuni e komo ai a ma ka hora 5:45 1 hoomaka oaai ailvO lakou piina ana i ke kaikuono, a e lawe pio ae hoi i na moku kipi. 0 keia iho la ka hopena 110 Adimerala Ba Gama, oiai, o kona haaw ? i pio ana aku la ho ia me kā hoo'lele poka ole. Ua mānaoia o keia paha ka hopena 0 ke kaua ma Rio de. laneiro a ua pdho ka manaolana 0 na kipi. I ko na anmoku komo ana niai, ua hoopuni ae lakou 1 na inoku kipi e ku ana Uoko o ke awa a hookahi manawa i lawe pio ia ae ai o lakou a pau. Aoke pale ana akli ma ko na kipi aoao, me he la ua pau nui lakou 3 ka wiwo mai ko lakou 'wa.i lo-

he ai i ka lioea ana aku o ka inokukaua Niteroi me na pu flainamaitu w<vliweli. a me kona hoa ukali 0 w»apa-io t ido o ko aiio hou loa. Ua haav'i pio kumu ole aku na puali kipi a x>au me ke ld wahi pu ole. Nalo o I>a Guma me.na Alii, Ua nalo aku o Saladanaha Da Gama. Oia a me kona mau alii -k'a i puhee aku, mahope ih'o 0 ka hooleia ana o kana noi e ,haawi pio malalo o kekiihi kumu a me kona aku hoi iaia inai na palena aku <> ja anp,»ni. He in«)ki>kaua Faram ka i holo aku i ka hora 3 o ku auwma la, a «a Pwule ia aia maluna ona o Da' Gama a ii»e kona poe ukali i holo nui aku aiy oiai, iluua 0 ia moku oia i ai i kona pakele mahope iho o ka hooleia ana e ka mokukaua Pukiki, a mahope iho hoi o ka loaa ana aku o ka Peisoto pane-i kana noi e haawi i pio, aia no a pio rae na i kumu ole ka aeia. 0 ka make no ko Da Gama hope na ke loaa oia, a oia ?ho la no ke ano nui o ia pane. Aia hoi kekahi o na poe alii kipi iluna o na mokukaua Farani me Pukiki. 0 kekalii oleloia hoi, aia o Da Gama iluna o ka _mokukaua Beritania SiriUsa. Ua akenui o Da Gama e kau oia iluna o kekahi moku Pelekane, oiai, u t oi aku na ano kokua i loaa iaia mai ka hae Beritania mai ka hoomaka ana o ke onene ana. Ua noi oia e laweia aku e kekahi mokumahu Eenlania, a ua hooleia e ke ka pena. Na ka mokukaua Farani hoi, ka Magono, mahope īho 1 uwai aku ia Da Gama a mo na alii malalo ona a kau iluna o ka mokukaua Pukik Minidelo. EUma hāneri 0 kona mau luina a me na koa malina aia pu no me ia iluna o ia moku. 010 ka Pihe Hauoli 110 Peisoto. Nui ka pioloke 0 Rio. de laneiro i kakahiaka o ua la 13 nei, a j ua pa4ausaui na poe i naholo . aku no na puu a rne na kiekieua e kokoke ana, <ue ka manao e ike ana lakou i kekahi, hoouka kaua nui a o ke Aupuni lele 1 kuho a hana \o maoli aku, he j mea hoi 3 i 110 na kipi e panai j aku ai me ka hahana a me ka ! weliweli. No elua Ia mamua ae, I ua iioomaka ko na kanaka lawe | a hookaawale aku i ko lakou j mau wahi pone mai ke kulanai kauhale aku, a ua heje na alanui a alaliula i na' kanakp. a me na kaa e hiki ana ke hali 'aku i na ukana. Ilele no hoi a awakea ; loheia ua pau ka pafe. lilo keia i lono hoohauoli loa i ka iehulehu, oiai, ua manao lakou e ulele io ana no. Nui ka pilikia

aM3ne ka pilihua ma ke kulanakauhale, a ua paniia na hale ka--Icpa ahe hana naī hoi lta loaa

o kahi pouo ai. Mo ho la ua paha poe i liaalelo iho, oiai, aoho uku no ko kanmahu o lawe ai i ka lohulehn o mako* make ana e hookaawale aku mai ko kahua aku o ka hoopihkiar~ I ka wa i loheia ae ai ua haawi pio naaoli aku no o Da Oauaa, oiā no ka wa o na aumokukaua Aupuni i jbookomo aku ai i ko

awa, a oiai hoi lakou e hookomo ana ike kaikuono, ua haawi mai la na papu n.a batari i 11 a ki pu uloha ana no Uk'm. Iloko o ko ka lehuk-hu pio.loke».

e loiie mau ia ana-uo hoi na ]< j o hoolio huro 110 Feis«>to.

▲ia Adimerala de Melo maka Hema

Aohe uiea i maopopo aia la o Melo i hoa, ke alakai hoi o keia kipi ana, nie kona inau mokukaua ka Ākuidabanaa kaUepubaiika, aka, ua manao wale ia, ke ike ae i ke poho oka manaolana o ke kulana ma llio, e haia aku no oia 110 ka hema me ka manao no e hoomau aku i ke kaua ana ma ,ka aina. Ua hoike ae ke Aupuni i ka hilinai no ka hiki ke hui a hoopio aku i kekahi puali ana e lioala ai ma ka hema.

Aia ua o Melo ma, lliha Garanade,he 68 ma ka heiiia-ko-mohana aku o Hio, me kona

mau mokukaua, a uā manao

wale ia no e haawi pio ana oia. Ua manao no boi o Peisoto aolie hakaka aria aku i koe, a ua manao no hoi oi» e haaleleia ae ana ko 'Melo mau moku ma kekahi awa o kalii aina okoa e aku. Eia uae, he mau houpuupu 01-elo wale iho no keia, no ka mea, ua oleio ua Melola aole o ko D& Gama hc>awi pio ana ka mea e pau ai o ke kaua kipi, aka, e hoomau 'mai ana no oia i ka anai mai. E hoouna aku a»a ka ke Aupuni i kona mau aumokukaua no ka hema « kaua aku ai.ia Desetero, ke kahua o ke. Aupuni.Kuikawa o na kipi, aiā no nae he elua o Mel© mau mokukaua malaila kahi i kku ai.

Ke lawelawe ponoi la o Melo i ka iioopuipui a heakoakoa i ko*ia mau puah aina ma ka paieua o Sana Paulo, a ua laulima pu ■ V'■ . ■ ■ . . * akii hoi me ka poai Federaia. Ua haule hope ae na Federala aia i Übaro, a ilaila e loaa aku ai ia lakou na pu mai ia Peresidena Lorene aku o ke Kuikawa. Alaila, e hoomaka hou mai no.lakou ī ka hakaka ana, Ua hoopuka a-e o Percsidena Lorene i ka elua o Ikana mau kuahaua i na āupuni 9 īio ka ikeia aku o kona aupuni, aole hoi o ia wale.aka, o ka ikeia aku ma ke ano lie Aupuni kaokoa iloko o ke kaua me kekalii Aupuoi aku. Ua loaa aku

ia Meln he 10,000 pu raifela o ke ano hovi loa Gercmania ae a mo na piha moku laiiahu. Nui ka iiauoli o kona man puali ma ka homa no ka loaa mau aku p na kokua i kola a roe 1 eia lamai loko loa akn o ka aina. Ka X*onolōno eae no Kaun. Kipi Uā kukala o Peiesi<leua Poisoto e huikala ana ina luina & me na koa kipi i haawi pio aku me ke kumu ole; la wa like : ao nae hoi oia i hoike ae ai i kona ,rna jao paa e haawi pio aku iaia o Da Gama laua me Melo, me nA uiii a pau o laua, a e hoe kolokolo nui ia īmua o kekahi ai>a-koa. Ua manaoia ua like no keia nie ka inake no na aiakai kipi. Ma ka 1a 16 mai i hoao aku ai ka mokumahu Pukiki oida Depoato e haalele iho ia Rio me na poe kipi' o luna, a ua paa oia iSia'ka Papu o Sana Karūza ma ke ki'pokā ia a ku malie iho ka moku, a haawi ae la kona kapēna i ua poa kipi o luna ofta oia hoi, he 90 o na alii kipi fholo mahukft nul ana.

0 na lono mai Sana Paulo inai ua lilo ae i na kipi ipial&lo o Generala Saraiva ka papn ma Itavarica. Ua haawi pio aku koa $o lakou ka heluna o 3;000 kanaka.

Ua hoole ke Kuhina Pukiki i ka ae aku i ke koi a ke Aupuni o Berazila no ka ha»wi pio aku m Adimerala Saladanaha Da Gama a me kona poe alii mai luna aku oka mokukaua Minielelo, a ua ae «ae hoi e telegarapa aku i Potugala a e hana aku e like la me ke ao e loāa mai ana mai ke Aupuni mai Lisel>ona mai. Mamuli keia o ko Peisoto koi paakiki aka launa ole mai, a ua telegarapa okoa aku no hoi ke Aupuni o Berazila i Potugalame me ka olelo aku he poe mahuka na kipi mai ka oihaua moana aku a he mea apuka hoi o Adimerala Da Gima ike Aupuni o Berazila. Aohe pane i ioaa aku no keia koi.

Ua hoouua uweaolelo aku o Feresideaa Kalivilana i kona īuau malialo ana ia Peresi<leiia Peisoto uo ka pau ana o ke ala kipi liooha'unaele. Noho Mana Pelekane ma Nicar^gua. A:a ka Aina Makika, ma ka aekai hikina o Nicaragua, inalalo o ka hoomalu ana a aa koa Beritania o luna aku o ka mokukaua Kaleopalara, a aia ke kiai i,a la j\o. alanui i na po. Ua acaku ke Aupuni o Nicaragua i ke koi a ke kapena o ka moku Pelekaue a aa kauoha ae i ua puohkoa oiwi a pau e haalele Iho ia wahi a ua hoihoi aku ia lakou i he oO mile ma ka akau loa aku o kokahi uiuliwai. Aia

no ke Kalffj fu , iwuh'i iikn o I ke awa kahi I Lekau ai. ' Hc 110 koa malina i hoolele la liika a iluaa o kekahi ahuu kiekiena kahī ? Kakuli ai, ho mau inile mai ke kulanakauhale aka o Balufiia. Ilaila lakoa kahi i noho nuj ai a aole i komo aku ata po Poakahl. Mai ka hoea ana aku c kekahi rnau moku Nicaragua malaila, ua uiu ae he eneeneuii itioip r loa niiiwaeua o lakou a nie kc> laila Aohe wa a hakaka ae na iioao ki]»', nka, Ike ahiahi Poakahi i hu kaka io ae a; ma ke alanui, Oka hora 5 paha ia o ke ahiahi a halawai ai puali N'ic'ar«gua ine kekahi poe ?4akika, ao ka hakaka iho la no ia. Ua hoauheeia na koa a kuemi hope uu: aku la. a mahope iho hoi na poe Makika i kipakuia ai, aka, ua huli hoi nui hou mai no 30 ka lako pono a hōomaka mai :a ike kilei ama. Elua man Makika i eha kukonukonu īoa a ua manaoia e u make aku ana. { Oiai keia kiki ana e nokeia i ana iloko oke kulanakauha]e, o ! ka wa ia okeK an i kela Beri ta- ' nia malaila i hoouna olelo aku ai i ke kapena o ka inokukaua e hoouna maiiinau koa 110 ka hoopau ana i ke kiki pu a e hoom alnia hoi ka maluhia. A 1 o ka wa no ia o kela poe koa he 50 i iho aku ai mai ka puu a lrtwe ae la i ke kulanakauhale. Ua kiaiia na alan'ii a ua kukala' i& he ka nawa i koa aao ia pp. f Ua iohi loa no ka-hiki ana aku | o na koa malina Pelekpne, a ua aumoe loa niamua ae o ka hookaawaleia ana o na alanui a kiaiia. Aub.ee ke Aupmū Hou o Eeritania, 1 Iloko o ka Hale Ahaolelo M«kaainana i Maraki 13 nei i waiho aku ai o Hanale Labusea i kekahi hoololi ika pane ika haiolelo a ka Moi a e pili ana hoi i ka hoopauia ae o ka Hale ona Haku. Mahope oka pai® olelo ana a me ka uliiku pioloke nui, ua kohoia ka hoololi a hooholoia e 147 kue ia 145, me ke kue ikaika 110 nae o ke Aupuni. 1 ka wa i hoikeia ae ai o ka hopena o ke koho ana, iia lilo ia i inea e hooho leo hauoli loihi ia ai, ā ua panai hou ia aku no hoi i ka heluhelu hou ia ana ae o ka pane ika haioielo ake Alii a me ka Labusea hoololi i pakuiia. Aka, i ka halawai ana o ka Hale i kahi la ae, ua hoike ae o Ivuhina Hareeuta e noi ana ke Aupuni e kapaeia kela pane me ka pakui a Labusea, a ma ke koho ana ua hooleia ua pane la me ka pakui a hoohelo.aku la he pane pokole i waihoia aku e Hareeuta. lawe iKa Makaainana ? ■ i ike ai hoi i na mea hou kiiloko a kuwaho. Ke nele no, pouli na maka.