Ka Makaainana, Volume I, Number 14, 2 April 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Ua o palahel eia iho nei na makai i ka Poakolu ihoMa, a o kahi poe i o mua ih, aole i ae e o kou ia, Mamua iho 0 ke awkoa P»akolu iho la i h'6ltf hoomaamaa kiki pu aku i\\ ke Kamepiona a hala l#a aku no Hilo Hanakahi. Eia ke welo nei he hae Hawaii iluna o i:a pahuhae © ko Kimo Kamahel > pa ma alanui Ema. Hoike ke aloha aina oiaio la. He kumuao hulahula o D. Laiana i keia wa, ke poo knhirk'> « ka Hui "Kiiiaina." Alu <. a<-uei ■puie iu;ti ka uooiuaKa ua ila. Mahope liio o ke aw/ikea *> neiiiiiei j k'i toai ai ka Ar.tWa īlial ka hema iuai, a 'naiiupe it»o o ka hora B<>ka pu i*ei i holo ioa aku iii no ka akau. Ua huli hoi hou akii uia ke Kiua no Atnerika Huipuia o Kapena N®lesona i pau o ka Adama, a he alii eae no hoi kekahi »o ia moku iio. 0 nehinei ka la mua o keia malama, oia no hoi ka Ja o na ihepa, i kapaia ka La Apei'ila Fulu. He mau anaina haipule ko na luakini o na poekipi a paii> O na u nu a me ua ole loa © ka Oihana Makai, a me na makai ona kuaaina, ka i ukuia i ka Poaouo nei, a i keia la ana hoi e ukuia ai na makai kumau o ke kulanakauhale nei. Ua pau he 172 Pake a me 20 lapana i lioea mai nei ma ke Kina i ka hooleleia i Kahakaaulana e hoomalu ai i ka auwina ia Poakahi i hala. Ika Poaha nei 1 hookuu nui ia mai ai. ;

Mahope iho »ei o ka hoomaha ana no hookahi pule o na kula o ha hopmana Ēnelani a me Katolika, mai ko na kaikama'hiue a aie ko na keikikane, e hoomaka nui hou ana 1 keia la. Ma ke Kinau mai nei o kakahiaka Poakolu īho la i loheia mai ai no ka n.ui. o ka ino ma Hawaii, a maiauli o i« ino ua lilo i mea ole na awapae ma Kukuihaele a nie Onomea. Awakea Poaono nei i anehe aku ai ka Auseteralia no Kapa lakiko. a o aa loina mau 110 hoi ka i ikeia i kai. o ka uwapo. Malaila ka bana Pi (<i ame ka lehulehu pu no hoi. ; Mamua iki iho o ke awakea Poaha iho la i haalele ae ai ka Naniwa i kona wahi i mo-ku iho nei, a ua kuli hoi aku no ka liome. Aia iho ]a kona rnakalua i ke Takasilio, kona pokii. Ua hoikeia inai, mai kahi e hiki ai ke hiHnaiia, ua. hoqpuka iii na kauoha i na mahele Pukiki 0 ka Lig'. Amerika(?)e papa ana Iko na lala hoohiki a hoopaa i na inōa ro ke koho balota. Poaha iho e ku mai ai ka Moiiuwai mai ka hema liai, a ke nolo loa ak'u oia no" Ivfjpala- , kiko, e huli hoi pu aku ana maluna ona kela haole kakau nupepa. Lei īawine, a o K. C. Makapolena aha kekahi. Ma ka halawai ana. o ka Papa Kahu Waiwai o ka Halemai Moiwahine i ka hora 10 o ka Poakolu iho la, ua hookohuia o Kauka Knpa i pani ho Kauka Anaru, oiai oia e kaawale| aku ana i na aina e d.o ekolu majama a oi afcu paha,

0 kekahi ana paha o na 'oul'i o ka manawa e oili ae ana i kahi la o keia pule, oia paha ke kukaia hou ia mai o ko kanawai koa. Ua mako ilalo o Kwa, i kft ahiahi~ Poalima nei, o ttavultt Malo, Lunamakaainana no TTonoiulu ITei i ke Kau Ahaololo o 1878. Aloha no ! Ua loaa aku o J.B.Keakuanui, ina Kauuiakapili ae nei i ka auwina !a o nehinei,ua make ua hele a puanuaau, mamuli paha oka ona. He ina'i -hano mau no kona. Aohe no i pih#*loa ka aha meie ,i»a ka Hale Operā Hawaii Ika Poaono nei no ku pomaikjji ouh wahine ana makai i hou pnhi i?i ai.eia nae, ua nui ivo M.a hn-ii ina palapala i lilo ma Wiihu. A<)-kuivhe keifei o 12 maknhiki. kn i ho'.mnaia e ka LunakanHwai Apana ika Poakolu ilm \u no ewalu malama ma Ke*»n«'ulfi, no ka hewa aihue i»a ke degere ekolu. He 50 kana i aihne ai mai kekahi wahine lapana. Iwaena o na oliua he 8G a ka Ausetera lia i lawe aku nei, ua holo aku la ka Mea Hanoh; o Keo Kaaka a me kaua waHme, F. W. Makapolena ame kana wahine, Robata Lewers o ka hui o Lui & Kuke,a ine kahi poe e ae. la Kalaudine aku nei ma keia huakai aku nei ana, a oiai hoi e mo-ku ana ma Paauliau, Hamukua, Hawaii» ua lilo aku kekahi heleuma ona mamuli oka nui launa ole mai oka ino. He heleuma iiou ana paha kahi ona i keia la. Ua kukuluia lie pou kukui uwila ma kekahi huli mai « alanui Eina e huii papu ana i kahi noho o E ele -ka makauia o powaia kona ola e ko lakou poe iho no, hanaia ibo la keia pou kukui uwila i ahuwale ai ia wahi. : \

He $100 ka hoopai o ka lunahooponopono o ka Hoiomua na mn, imua o ka Aha Apana i ka Poakolii iho la, no kela hoolaha ana i ka manao hoeueu kipi, wahi a ka manao aua o Kuauau o keia au Pi Gi. Ua hoohalalmla ia keia hoopai e na loio o ka mea i hoopiiia itaua o ke kau kiure o Mei' »e.

He ahnaina komo }iale hou ka K. Kaulia i ka auwina la Poaono n*ei, ma kona wahi noho hou ma ke kihi o na aianni Moi a me Hale Papule, ma Keoneula aenei.- Ua lehulehu na hoa'leha i hiki ae a i lualai pu nie W Kauiia a me kana wahine a me J. K. Kaulia a nie kana wahine, a ua nuu nui ae a lawa. Ua oleloia i holo mua aku nei ka o Kale Aki i na Kona o Hawaii, ma ka Malulani o ka Poalua iho la, e haha mua ka i ka manao ona kanaku o ia wahi, oiai, he manao liolo balota ka kona lio ka aha elele. Oka m*kou no, ea, mai puni- iaia, no ka mea, aole loa oia e koho iki īa e kona apana iho e noho nei maanei. Eia na Komkina Hoopaainoa ke noho mau nei ma ke Keena Ahaoleio ma Aliiolani Hale, oia o Kauka Lokeke, J. U. Kawainui a me W. x Tela. Iloko p hookahi pule holookoa oka iioho ana o ka Papa Hoopaa Inpa no na poe kupono i ke koho balota a hiki i ka hora 8 o ka po Poaono ilio nei, he 319 ka huma o na poe i hoopaaia ua inoa.

j H'e po« ehua kekahi o keia Wārivnti mai nei i lawa ole me $50, nofaila } ua ao ole U lakou e lele a noho iho ianei, h ua hala ]o& aku no na Panalami. īluna no lakou o ka oneki kahi i hoopaa nui ia ai, a, mauka aku nei noi o ka uwapo ka makai e kiai ai, o lele nui mai iuka nei. Ua hoao ho kekah'i mea e komo aihue i kahi hale ako lanoho Waikik.i aku o ka hp.le. knai bipi o ka hui a Walu M-a, i kapo a ao ae ka Poalima iho la, *ek nae ; ua holo e oia a nalowale aku mamoa ae oka ikeia _ana. 0 ka 'paku uwea keia o muaua okiia, aun ikeia mai hoi ua inea la e ker.ahi mea noho o luua, a iaut i tnln l»elo mai ai ilalo no leom h»'»huoi, a i ka uwinwi pah»i h« i k>»hi (i ke alapii, heo ua | k-'»tohe la'. Ho hnlawai kalaiaina ka i malamai'» e n;i i>oe a pau mahope o j ; n?! Pi Gi i ka po Poakolu iho la t "ma 'kein a iiik keia apana koho, a ua kohoia lala no ke Komile Kuwaena no ka Aoao I Ūniona Amerika, a na lakou ako ana paha e wae na moho no ka aha elele hana kumukannwai. He poe haole wale ne t a hapanui, he mau Pukiki hoi kekahi, a hookahi no Hawaii, ' oia 6 L. D. Keliipio, a oia no hoi ka lua o ka Apana Elima. Imua oka Aha Kaapuni ma ke keena i ka Poakahi i hala i aeia ai & Lunakanawai Kaapuni Kupa k'e noi a Malie (w) no ka hooiaioia o ka palapala kauoha hope loa a Naholowaa (w), aua hookohu ia S. K, Aki i luna- r houko-kauoha malalo a $500, bona Ia la no hoi, imua o Lunakauawai Kaapuni Waikiiia, 1 aeia ai ke noi a Kaloa (w) no ka hookohu ana aku ia S. P. Kumlwm i knhu malama no kana keiki, Pa Kalona. Ua heo aku nei ka IlamukU, i ukaliia e kana walune, no hooluolu mai i Hilo. MamuH hoi o kona hala ana aku la, eia | v ekahi p&e ke makemake uei i i kona kulana oiliaua Aupuni, oia j o Timi Mare, haole amara a Pere- | .sidena hoi © ka Ligi ivmerika, a ; me kela eii luawai i hoike hoopunipuni ai ma Waaineioua, oia' OJ. A, Makanalese. Okonahuli hoi koke ana mai nei no ia. Ila oleloia o ka inoa mua o laua ka mea īkaika loa. Olohani liou no na luina o ka | Holomuu i ka auwina Poakolu iho la, me he la oia paha ka hua e ka poholalo ana ?nai a na koo p ka Hoku, a aia aku }a ilaila kei-ahi o iia luina kahi i hana ai. Pelu nae ke al«Io oka luna nui i ke kii kino okoa hou aku ina luina e hoi ae i ka hana, mahope iho oka hoole loa ana aole e ae e hoi nui hou aku. Mamuli ,o keia ololiani, ua haule ka nupepa puka Ia he hookahi la, a o ka puka pule hoi 1 keia la e puka ae ai. Poaha iho, ma Moanui, Moloj kai, e uoia ai ma, ka berita hej molele o kn materēmōnio o Miss Bianohe Dudoit a mo Charles Kukio Lewis. Ua hoopuka ae o Mr. a me Mrs. Kule j Kuakua i na kono ana i n& i a me na hoa'loha 1 , ka ahaaina e malamaiaanu i k& I hora 2 o ia auwinala ma ia wahl j ne la. 0 kekahikeiao nakalkaj mahine a Kiule Kuaieua, a o ke kane hoi oia kekahi o n.a kdkjkano a Mrs. C. Pehikulaui Auul, wahiue u Kimo 010,