Ka Makaainana, Volume I, Number 15, 9 April 1894 — Page 7

Page PDF (873.35 KB)

This text was transcribed by:  Cheryl Mokuau
This work is dedicated to:  Lance

Ka Makaainana.

 

HONOLULU OAHU POAKAHI, APERILA 9, 1894

 

Ana i ka holo a ku malie ai, a ina aole na huila, ina la ua hiki ole oia ke malama pono ia. Ua manaoia i loaa ka ulia mamuli o kekahi hookuia a me ka ikaika hoi o ke kai oiai ka moku e paialewaia ana e na ale hanupanupa.

 

            Ua hoike ae ke kapena o ka moku poino ua hoailona aku oia i kekahi mokumahu okoa aku e holo ae ana i ka wa o kona moku i hooneleia ai me ka hoe ole a ua hoomaopop ole ia mai kana mau hoailona ana aku.

 

Ka Aha Kuhina Hou o Beritania Nui.

 

            Ke hooweliweli la kekahi mahele o ka Aha Kuhina hou o Beritania Nui e haalele ina e hana hou ia aku ana kekahi mau mea e like la me ka Labusea. Pehea la e hiki ai ke pale ae i na oili kumaka hou ana ae o ia ano hana a lakou e hopohopo la, oiai, ua hoike akea ae o Labusea a me na poe o kona poai i like ka manao me kona e hapaipai mau ana lakou i keia mea e hoeueu ai i ka Hale o na Haku a e hana aku ana paha lakou ke loaa he wa kupono e lele kamoko aku ai. Ua manao ua Labusea la e hiki no ke hopauia ka Hale o na Haku, ina e haawiia ana ka mana i ka Moi e hookohu aku i poe Haku hou, no lakou ka heluna o 500, a e koho hoi ia poe ma ka hoopau loa ana aku i ua Hale la o na Haku.

 

Hopena Oiaio o na Koa Wiwo Ole.

 

            O kela puulu koa Pelekane o Wilisona, i lukuia ae e na poe paele Matabele ma Aferika Hema, mamua ae o ko lakou pau nui ana i ka lukuia a mahope iho hoi o ka pau ana o ka lakou mau poka owili, ua hoopuuluulu nui ae lakou a kahi hookahi a hoomaka ae la e mele i ko lakou mele lahu, “E hoopakele ke Akua i ka Moi,” a me ia mele a pau loa lakou i ka lukuia. I kinohi no i eha ai o Wilisona, ko lakou alakai, a oia ua haukae oia me ke koko, ua kokua aku oia i kona poe kakaikahi ma ka haawi ana aku i na pu i uhaoia e kekahi mea e ae o ia poe i eha.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

            He nupepa no Parisa, o Maraki, 16, ka i hoike ae he L 8,000 ($40,000) ka eo o ke Kama`lii o Wale ma Monote Calo iloko o ia pule, a ua haawi manawalea aku oia ia huina holookoa @ ka pomaikai o na poe ilihune o Monaco.

 

            Ua pahu ae he mea hoopahu dainamaita ma Parisa i ka auwina la o Maraki 15 maloko iho o ka puka komo nui o ka Luakini o La Madelaine. O ka mea nana i kiola na mea hoopahu la ua make loa i ke pahu ana ae. He poe lehulehu e ae no kekahi i eha.

 

            Ua kuai mai ke Aupuni o Nu Kilani he 41,000 eka aina mai na kanaka Maori aku no na hana hookuleana home liilii.

 

            He $1,000 ka haawi makana a ke Aupuni o Beritania Kolumebia no ka hopuia o na poe na lakou i hana, ano koke mai nei no, i kekahi mau hoopahu dainamaita ana ma nanaimo.

 

            I kakahika@ o Maraki 14 i haalele aku ai ka Moi ia En lan no Holani, i ukaliia e ke Kama`liikane a me ke Kama`liiwahine o Batenabega, maluna o ka moku alii Veteria a me Alabati. Ua ukaliia aku ka moku alii e-ka mokukaua Austeralia. E hala loa aku ana ke Alii ma keia huakai i Felorena, Italia, a ilaila e noho ai no kahi wa.

 

            No Sana Peterobuga ae na lono i loaa ma Ladana, Maraki 14, no ka hoopuni ana o kekahi mahele o na koa i kekahi hale ma Waresau, Rusia, aia iloko o ia hale he ahahui nihilisi, a ua loaa aku na lala e hana ana i na mea hoopahu. Ua oleloia ua ulu ae he hakaka hana, a iloko o ia hakaka ana ua ki aku kekahi haumana wahine i na koa a elua i make iaia. Ekolu poe nihilisi i ki pu ia a make a ua lawe pio ia hoi na poe e ae.

 

NA MOKUPUNI.

 

            Malalo o keia poo ae la e hoopuka mau aku ai makou, mai keia manawa aku, i na mea hou mai kela a me keia pea o ko kakou aina nei, ma ke ano he mau lono pili kuloko iho ia no kakou nei.

 

Na Kikoni o ka Aina “he Lau ke Kua e Haa nei la e Haa wale ana.”

 

Mr. LUNAHOOPONOPONO:

 

            Kikoni 1—Haule pahu ilalo. I ka waenakonu po o ka Paalima a ao ae Poaono, la 17 o keia mahina, ua haule pa hu iho la ka hale o Mr. Makaweliweli ilalo o ka honua me ka loaa ole o kekahi mea nana ia i hooluliluli, a mamauli o kekahi ulia laki, ua pakele mai la ke ola o ka wahine a me na kamaiki, oiai, ua pauhia loa ia lakou e ka hiamoe, a na keia haule pa-hu ana i hoala ae oiai ka wahine e waiho a make ana i ka nawaliwali nui, a oia ka lakou i ui ae ai i ko lakou mama: “Aia i hea ko makou papa?” “Aia i Manua i ka huleilua, i ka pili nihoniho me ka ihe haulani.”

 

            Kikoni 2—Hauwalaau na manu i Kahalauaola, ua ahiahi. Ahiahi Sabati, la 18 mai, ua hoea ae la he kaua kuloko mawaena o kekahi mau makua mea keiki mamuli o ka hewa o ka hana a na keiki e like me ka aoao mau o kamalii, he kalohe. Ua nui a hahana na paio ma na aoao a elua no ka pono o kekahi a me kekahi, a o ka olelo hooholo hope loa, oia ka pono no ka pono, ka hewa no ka hewa.

 

            Kikona 3—Hiki mai ka malie hiki pu mai la no me ka ino. He wahimalie iki no a pohala ae, nee mai la no ka ino.  Nui ka makani a me ke kaikoo, e hoomaka ana mai ka Poaha, la 22 mai, a oia mau no ia e nee nei. O ka ino paha ia la ke hulua mai la na mokuahi a me na mokukuna a ku ana i ka lulu o Hilo nei, i panaiia mai e ke Kaleponi. Nana aku oe ohuohu lua Hilo Bay i ka ululaau makai.

 

            Kikoni 4—He kuli kou make a he lohe kou ola. Poaono, la 22 nei, ua hopuia iho la o Kealohapauole a me waipa, kana keiki, no ka hoopahu ia me ke giana pauda, oiai ka ia ua kuai ia i na Pake maauauwa a laweia aku la no Hilo taona no ke pakaukau aku. A oiai ua ia la e waiho hamama ana imua o na maka he lehulehu, ua ike iho la na makai a me kekahi poe i kamaaina i ke ano o ka ia hoopahu, a ua loaa koke ka hoohuoi ia, a i ka ninauia ana aku o ka Pake i ka mea nana kela ia, ua huna iho ka Pake a mahope, hai pololei ae la, na Kealoha pauole. O ka ekolu iho la keia o kona hopuia ana no keia hewa hookahi, a mamuli o ke akamai i ka alo, e hoihoi ana i ka hewa maluna o kana keiki a kaa aku la ka hoopai a ke kanawai malu na o ka mea aloha he keiki. Ua hookuuia mai ke keiki malalo o ka ukuia ana o ka hoopai ma ke dala e F. S. Lyman, e noho hana ana no hookahi dala o ka la a pau kona hoopai.

            INAMONA,

Waiakea, Hilo, Hawaii, Mar. 26. 1894.

 

Kuu ka Luhi.

LEIALOHA KANOA.

 

            Ma Kukuluaeo, Honolulu, ua hoi aku la i ka poli o kona Mea nana i hana, o Miss Lealoha Kanoa, ma ka la 29 o Maraki i hala. Ua hanuia oia ma ka la 18 o Okatoba, 1891, a ua piha iaia 2 makahiki a keu o ke ola ana. Aloha wale ia pua i ako opiopio ia a ko makoumakamaka iloko o keia oihana hookahi, S. P. Kanoa.

 

MRS. KEAKAHAUMALIO.

 

            Ua make ma Kilauea, Kauai, o Mrs. Keakahaumalio, ma ka la 25 o Maraki. Ma ka la 26 ae, ua maneleia aku koua kino kupapau no Waioli, ma ko laua home aekai ma ke one pua rose o Mahamoku, a ke hoopahee la oia i ka limu ka kanaka o Manuakepa. Ua waiho iho oia i kona hoa pili he kane, he mau keiki, elua moopuna wahine a me ka ohana a pau e kanikau aku nona mahope nei.

H. KAUHIWAI.

Kilauea, Kauai, Mar. 29, 1894.

 

MISS KONI PUUOAHAU.

 

            Ma ke ahiahi Sabati, la 1 o Aperila nei, ma ka home o T. K. R. Amalu ma Hookena, ua haalele mai i keia ola ana o Miss Koni Puuohaumahope o ke kaa ma`i loihi ana. Aloha no ia malihini i hoea mai i kou mau kaiaulu, e Kona kai opua i ka lai, a waiho na iwi o ke kamahele imi ola i ka aina malihini. Aloha ka ohana i ike ole i kona hauu hope loa.

KAI MALINO.

Hookena, Kona Hema, Hawaii, Aperila 2, 1894.

 

HAWAII NO NA HAWAII ALOHA AINA

 

Ke Kuahaua a ka Aha Hooko o ka Hui Aloha Aina.

 

O ke Kupaa, oia ko Kakou Lanakila,

 

            OIAI, ke manao nei ke Aupuni Kuikawa e kahea i aha elele hana kumukanawai no ka hoomakaukau ana i kumukanwai hou no Ko Hawaii Paeaina, e ae ana nae i umikumamawalu wale no elele e kohoia ai e noho pu me na lala i ko@oia i keia manawa o na Aha Hooko me Kuka o ke Aupuni Kuikawa, he umikauma@aiwa ka nui o ia poe, a o kalou iho la no ka apanui o ka aha elele e manaoia aku nei; a uolaila, ua hiki wale no ia lakou i na manawa a pau ke hoopio i ka makemake o ka lahui Hawaii; a

 

            OIAI, ke manao houia nei e haawi aku i ka pono koho balota i na haole a pau e noho ana iloko o ka aina ma ka la 1 o Ianuari, 1894, a mamua ae paha o ia manawa; a oiai no hoi, e koiia ana kela a me keia mea koho e lawe i ka hoohiki e hoohaahaa ai i ka hanohano o ka lahui Hawaii, me na hana maa kahiko a me ka hooponopono Aupuni kuokoa ana o ka lahui Hawaii, a he hana kue maopopo loa hoi ia i ko kakou mau pono ma ke Kumukanawai; no laila, e

 

            Hooholoia, ke noi ikaika aku nei makou i na lala a pau o ka Hui Aloha aina , a me na Hawaii manao hana like, e hoomamao mai, mai ke komo pu ana aku iloko o ke koho balota e hiki mai ana no na elele i ka aha elele e manaoia nei, a ke kauoha maoli ia aku nei no na lala a pau o ka Hui Aloha aina aole e lawe i ka hoohiki i hoike ia ma ke kanawai koho elele a hana paha i kekahi hana e ae iloko o ke koho balota i hoike mua ia ae la, a i ole, komo paha iloko o na ahahui i kukuluia no ua mau hana la, a pela no hoi ma ke komo pu ana aku iloko o na hana e poino ai ka lahui Hawaii, a malalo o keia mau kumu ae la, ke hoopii aku nei ka lahui Hawaii (Hui Aloha Aina) imua o ka Mana Hooko a me ka Mana Kau Kanawai o ka Lahui Amerika.

MA KE KAUOHA

JAS K. KAULIA,

Kakauolelo Nui o ka H. H. A. A.

Maraki 22, 1894.

 

            E lawe i KA MAKAAINANA, i ike ai hoi i na mea hou kuloko a kuwaho. Ke nele no, pouli na maka.

 

            Ua hookuuia o Alika Iana o ka Ahaolelo Pi Gi e holo i Kaleponi no eono pule, a ua aeia e ia ana ma ke noi aua a Haki.