Ka Makaainana, Volume I, Number 17, 23 April 1894 — Page 7

Page PDF (865.65 KB)

This text was transcribed by:  Stefanie
This work is dedicated to:  Dedicated to my Ho'opale Ohana

Ka Makaainana.

HONOLULU OAHU, POAKAHI, APERILA 23, 1894.

 

ko na kipi, aka, i ka hora 2 ua hoea aku he 500 poe kokua o ko Peisoto aoao, mai Poto Alegere aku, a hoomaka hou mai la na poe kuemi hope e kupaa hou mai me ka hahana o ka hakoko ana ma na aoao a elua.

            He palapala ka i loaa aku i ko Berazila Kuhina ma Urugue i kakahiaka o ka la 9 nei, mai ia Generala Baseloa, ke alakai o ka papu Aupuni, i kakauia i ka hora 2 p.m. oka la 8 aku, e olelo ana; Ua ki poka ia mai ke lulanakauhale nei e na aumokukaua kipi no ekolu hora i kakaniaka o nehinei, a ua kukai hahana ia aku no hoi ka lakou mau hoolele poka ana e ko makou mau pukuniahi ma ka aina aku nei. Ua hoao mai he waapa-topido kipi e hookomo i ke awa, aka, ike e i kekahi mea i hoopiholoia ilalo o ka nuku o ke awa. Hora 1 hoolele mai ai o Generala G. Saraiva he 2,500 kanaka i ka aeone a nee nui mai la no ke kulanakauhale nei. Ia lakou i nee mai ai, au halawai koke mai lakou me ko makou poe kiai kuwaho a ua hoomaka koke e ulele hakaka no elima hora, a ua koho au ua 200 paha ona poe i make. I ka pouli ana iho, ua hooneenee aku ko makeu poe a na palena waho o ke kulanakauhale, a hoomaka koke ae la e hana i mau papu lepo. Hora 9 o ia po, ua loaa ia’u mai ia Adimerala Melo he palapala koi e haawi pio aku makou, a i ole ia, haalele iho paha i ke kulanakauhale. Aole au i pane aku i keia, aka, oa ao aku i na poe hakaka ole e hookaawale mamau o ke ao ana ae, oiai, ua manaoia e lele kamoko hou mai ana no o Generala Saraiva, a pele no hoi me na aumokukaua pu mai. Ua aa loa ko makou mau puali e kue ikaika aku a ka hopena. Ua telegarapa mai o Kiaaina Casatila ia’u mai Poto Alegere mai aohe na kipi i holomua a i lanakila iki ma ka lakou paniku ana aku ia kulanakauhale.

            No Rio Garana do Sula ae ka lono i loaa i Bueno Ea ua haawi o aku ka mokukaua Canana o ke Aupuni ia Adimerala Melo i ka Poalima, la 6 nei. He 6,000 ka nui o na poali aina o na kipi e hoopuni la ia Rio Garana do Sula, ua lako pono @e na mea kaua a @e na lako ai a he maikai hoi na ole kino o na poe a pau. Ma na lono hope loa hoi o ka Poaono, la 7, na kekahi waapa-topido i kolo aku i kekahi moku lawe ohu@ a hoopaeia he 4,000 o na koa kipi iuka o Rio Garana do Sula. Ua hoikeia ae no hoi aia ke nee la he pualikoa nui o na kipi i ka hema loa aku, me ku manao e elele kaua aku ia Poto Alegere. Aohe i akaka oa ka lilo pio ae o i kulanaka@ hale i na kipi. Elua mau mokukaua, Beritania i baalele iho ia Monetevid@o i ka la 9 nei no ia wahi.

 

Palekana o Adimerala Da Gama.

 

            Ua holo mahuka a palekana aku la o Adimerala Da Gama mai ka mokukaua Pukiki Mini delo aku i ka auwina la o ka la 8 nei, a ua hoea ae una Bueno Ea ia abiabi, ma ke kahua hoomalu mai. Aohe i akeakea aku na luina Pukiki i kona haalele ana iho i ka mokn. Ua hala aku ka Minidelo a me kona kokoolua, ka Alabukake, no Monetevideo i kakahiaka o ka la 9 mai. Nui ka hauoli o na kanaka o ka Repubalika o Agenetine i keia palekana ana aku la o Da Gama a me na lono hoi no ko Melo mau lanakila i loaa ma na wahi lehulehu. Ina he oiaio keia mau lono, a aia io ko Generala Saravia mau pualikoa aina ke kokua la me Adimerala Melo ma ke kaua ana aku ia Rio Garana do Sula, alaila, ua haaleleia aku ka okanaaina o Parana ia Peisoto.

            Ua hoopaaia o Adimerala Da Gama me kona mau alii maluna o ka Minidelo, me ke kali hoi no ka hoea aku o kekahi mokumahu, i haalele ia Lisebona i Aperila 4, no ka lawe aku iaia a me kona poe i Potugala, a o ke koena ae hoi o kona poe alii iluna o ka Alabukake kahi i hoopaa niu ia ai. Auwina la o ka La Pule, ua pili aku he waapamahu me ke kolo ana i kekahi kao i piha i na lako ai no na moku Pukiki ma ka aoao o ka Minidelo a hoopaaia ke kao i ka moku no ka hue aku i na ukana. Oiai hoi e hueia ana na ukana ua hele aku o Da Gama a me 32 o Kona mau alii a kau iluna o ka waapamahu, okiia na kaula hoopaa a holo aku la. Aohe kue ana aku o na kanaka o ka waapamahu, a mamuli oia i manaoia ai @e mea no ia i manao mua ia i wahi no ka Adimerala kipi a me kona poe e hiki ai ke pakele aku. Ua hoole loa ia poe i ko lakou komo pu ma ia hoopakele ana, a ua hoole loa no hoi i ka hoike ae i kekahi mea, aka, au ae nae hoi lakoo he manao no ko lakou e ukuia mai ana no lakou e Da Gama a e kahi mea e ae paha nona. Aohe i maopopo ko Da Gama pahu hopa e hoea aku ai, eia nae, ua lonoia me ka hiki ole ke hooiaia ua hiki ae oia i Bueno Ea. Ina oia e hiki ana i Bueno Ea, aohe no e nele ana kona hookipaia, no ka mea, he nui kona poe hoa’loha waiwai a koikoi malaila.

 

Hiena Peisoto a Mihi Okoa.

Mahope iho o ko Da Gama haawi pio a@a, @a ol@@jia ua kukala ae o Peisoto he make wale no ka hoopai pono no na poe kipi a pau me ka hookolokolo ole ia. Eia nae, ua hoole loa ae oia i keia manao mua ona, ina @oi ua manao io oia pela. I na la makamua hoi o Maraki, ua hopuia he poe luina manuwa Beritania e ke Aupuni o Peresidena Peisoto, a ma ka la 22 o Maraki, i hoikeia ae ai ma Rio de Janeiro, no kona mihi ana no ia hana i ke Aupuni o Beritania Nui.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

            He ukali mau ia o Peresidena Barioso o Guatemala e na koa kiai.

            Ua Kukalaia o Generala Karisepo ua kohoia i Peresidena no Venezuela.

            Ua hooholo ke Aupuni @@@@rani e kukulu i mau papu@ma Timibacatu, Aferika.

            Ua hookohuia o Senatoa Boulanagere, Maraki 21, i Kuhina no na Panalaau Farani. Ke makemake la kekahi mau Panalaau o Auseteralia e noi aku i ko Pohakuhauoli holo ae ilaila.

            Ua walaauia ae ma Ladana ua hoopalau o Haku Rosebere me kekahi o na kaikamahine a ke Kama’lii o Wale.

            Ano koke mai nei i kukalai a ae ai ka Moi Vitoria o Beritania Nui i poo no Ponodolani, he okana aina ma Aferika.

            I Maraki 18 i hoea aku ai ka Moi Victoria i Felorene, Italia, a ua apoia mai oia e ko laila poe me ke ohohia palena ole.

            He 27 o na poe ohumu e hoopahu i ka Moi a me na Kuhina o Korea i pau nui mai nei na poo i ke okiia, pela ka lono ma Honakona, Maraki 21.

            Mamuli o ka noke mau a me ka hahana o na hoonaue olai ana ma ke ala olowi o Panama, ua lilo ia i mea hopohopoia a hoopioloke loa hoi i ko laila poe.

            Ua loaa ae na lono ma Berusela, Maraki 22, oa lawe ae ke kaoo o na poe Belegiuma i ke ala e hoea aku ai i Tanaganaika, Aferika, a oa hoauheeia na poe Araba.

            Ua aa o Mesia [Mereier], Kuhina Nui i pau o ka Okanaaina o Kuibeke, Kanada, e alakai i kekahi kipi e kue aku ana i ka noho hoomalu o Beritania Nui malaila.

            Ua hoikeia ae aole ka Mea Mahaloia W. E. Pohakuhauoli e holo balota hou ana no Midilotiana, kona apana mau e kohoia ai, i keia kau keho balo@a laulaha ae.

            Ua hooholo ke Aupuni o Norewai e haawi makana aka ia Amerika Huipoia i kekahi o na ano moko kahiko loa a ia Aupuni i hoouna ai ma ka Fea i Kikako.

            Malo@o o ke ololo o kekahi hale haua k@@ka ma Lu@a, Italia, i lona ai i Maraki 19 he mea hoopahu @e ka uwiki e a ana. Na kekahi mea iloko o ke anaina i ike a hoopioia ka uwiki.

            Ma ka heihei hooholo mokupea ma Canese, Farani, Maraki 14, ua kaa ke eo i ka moku Beritania o ke Kama’lii o Wale. He 40 minute ka oi o ka Beritania mamua ae o ka moku elua.

            Ke manao la o Peresidena Vasekueza i pau o Honodurasa e holo i Amerika Huipuia, a oiai ilaila e nana a e hoomaopopo ana oia i ke ano a me na loina e hiki ai ke hooko pono ia aku ai o ko laila ano o ka hooponopono aupuni ana.

            Ma Viena, Maraki 21, i hoike ia ae ai no ka make ana o Kosuta, ka hapauea Hunegari makee aina, i ke 92 o ua makahiki. Mamuli hoi o ko ke Aupuni ake ole e ike a e hoomaopopo aku no kona make ana, ua ulu ae he haunaele popilikia.

            Ua hoike ae o Haku Rosebere, ke Kuhina Nui o Beritania Nui, i ka manao o ia Aupuni e paa a e hoomalu aku ia Uganada, Aferika Waena, a e haawi aku hoi i hooponopono aupuni kuloko oolea. O keia no kahi i paonioni mai nei na hoomana Mahomeda, Katolika Roma a me Hoole Pope.

            Ua hooholo ka Hale Abaolelo Makaainana o Beritania Nui, M@@@ki 21, i ke koho ana i haawina dala no na aumokukaua hou o ia auponi, mamuli hoi o na hooia ikaika ana aku a ke Kuhina Waiwai a me ke Kuhi na Adimerala no ka hoomauia aku uo o ke kulana kiekie mau o na aumokuka@a Beritania.

            Iloko o ka Aha Senate ma Parisa, Maraki 20, i hapai hou ia ai ka noonoo ana i ke koho i hoole ia no ko hookumu ana i oihana Kuhina no na Panalaau, a ma ka mahae ana, ua aponos@ ka olelo hooholo o ka Aha Ele le e ae ana no ia oihana hou, he 225 kue ia 32, a ua ae hui i na noi dala i noiia mai ma ka bila.

            Ua hooholo ka Ahahui Ekalesia o Serevia ma Belegarade, Maraki 19, e kapae ana i ke oki mare @@awaena o ka Moi Milana a me ka Moiwahine Natalie, mamoli o ia e huli hoi aku ana ka inoa hope no ia aina. No keia ae la, aia o Rusia ke manao la e unuhi aku i kona Kuhina Elele mai Serevia aku, no ko Milana huli hoi hou aku.

            Ua hookipa hiwahiwa ia o Haku Rosebere ma Edineboro, a na haiolelo ae oia malaila i ka po o Maraki 17. Maliala no, i Maraki 2@, i aa aku ai o Ka@@@lani, ma kekahi haiolelo, is Haku Rosebere no kona waiho ana aku i kona kania-i malalo o na kapuai o na poe Ailiki, ma kona mihiana aku mamoa o ka piena aua ae o ua poe hiena la.