Ka Makaainana, Volume I, Number 18, 30 April 1894 — Page 1

Page PDF (841.34 KB)

This text was transcribed by:  John Budisurya Luckman
This work is dedicated to:  To my hula sister Marissa Berg, mahalo nui for your aloha!

Ka Makaainana.

 

BUKE I - - - Ano Hou.           Honolulu, Oahu, Aperila 30, 1894.    HELU 18

 

NA AINA MAMAO.

-

He Mau Lono mai kela a me keia Pea o ke Ao nei.

-

Ke Kulana ma ka Aina Makika.

            Ua olelo na poe Amerika e noho la malaila e ole ko lakou poe hoahanau Beritania i komo aku a kokua, ina la ua pau lakou i ka pepehiia a make. Mahope iho o ko na Pelekana lawe ana i ke kulana o ia aina a noho hoomalu aku la i kahua, ua hoalaia ae la he aupuni kuikawa malaila. A ma Maraki 26, ua koi aku na poe Amerika malaila, ma o ke Kanikela Amerika la, mai ke Komisina aku o Nikaragua, no ka hoalaia aku o kekahi Aupuni Kuikawa, a maloko hoi o ia aupuni i poe Amerika kekahi. Ua makemake na poe Amerika o lakou kekahi iloko o kekahi aha kukakuka, a no ia aha hoi ka mana e kukakla ae i na luna aupuni, hoala ana i na pualikoa, hana a kau kanawai a me ke kukulu ana i na aha hookolokolo. O kekahi koi no hoi a na poe Amerika, oia ka unuhi ia aku o na pualikoa Nikaragua a me ke ku kaokao ae hoi o ka Aina Makika. Iloko o ka aha kuka i manaoia, i elua Ameika a i hookahi pakahi o na Pelekanae, Nikaragua a me Ilikini Makika. ua hala no Wasinetona he poe elele, o keia ae la ka manao nui, malalo o ke alakai ana o ke Kanikela Amerika, a e waiho aku ana i ko lakou makemake imua o Peresidena Kalivilana. A ma na lono hope mai nei nae, aole keia Komisina ae la i hoea aku i Wasinetona.

           

Na Hunahuna Lauhala.

            Aia he onene iwaena o ko Bulegaria Aha Kuhina.

            Ua pau me ka maluhia ke onene a paonioni o ko Kili Aha Kuhina.

            Ua hooholoia mai nei iloko o ka Hale o na Haku ka bila kanawai pili i ke Kai Beriua ma ka heluhelu elua ia ana.

            Ua hooia ae ke kauka nana e lawelawe nei o Pohakuhauoli aia he pula iloko o kela a me keia maka o ua hapauea la.

            Mamuli o na kukai pilikinno maoli ana a ke Za o Rusia, ua ae aku ke Aupuni o Auseturia i ka hookahuaia o kekahi kuikahi kalepa me Rusia.

            Ma na lono hope loa mai nei, ua hoauheeia o Adimerala Melo ma ka hoao ana e hoopae aku i kona poe koa ma Rio Garana do Sula.

            Aia o Kuhina Nui Ito o Iapana ke wae mai la i Aha Kuhina hou mai waena aku o na poe kakoo a me na poe kue i ke Aupuni.

            Ua hooholoia mai nei e ka Ahaolelo Geremania me ka paio ole, ma ka heluhelu e kolu ia ana, kekahi kuikahi me ke Aupuni o Urugue.

            Aia ke hooweliweli la ia Auseturia a me Perusia he paio pili dute, mamuli o ka Rusia koi e hoemiia iho ke dute maluna o ko Rusia kulina.

            He ala kipi iaulaha ka i manaoia e okuku ae ana ma na aina Repubalika a pau o Amerika Waena, a koe paha o Costa Rica, no ka mea, ua maluhia oia.

            Ua hanau mai nei ka Emeperese o Kina, he mau malama i i bala ae, i kekahi keikikanae, a nolaila, aohe hopohopo ana no ka nele i ka hooilina ole.

            Ma ke kohoke ana a ke Kuhina Waiwai o Beritania Nui ua manao oia e hoea aku ana na lilo no keia makahiki i ka huina o 95,000,000, oi ka oi loa aku ma ka moolelo oia Aupuni.

            Ua laweia ke noi a Senatoa Gere no na palapala pili i a Samoa, me he la o ke keehina mua paha ia no ko Amerika Huipuia unuhi a hookaawale mai iaia iho mai na hoohihipea ana ma Samoa.

            Ua aneane o Senatoa Mogana e makaukau me kana hoike e pili ana i ke alawai-oki o Nikaragua. Nui kona hooikaika e kokuaia ia hana nui e ke Aupuni. He $87,000,000 ka lilo i kohokoho wale ia.

            Ma Buda Pese, Hunegari, maloko okekahi hale inu kope, i loaa mai nei he mea hoopahu dainamaita. ua laweia a waho loa o ke kulanakauhale, a ilaila kahi i hoopahuia ai a ikeia he keu maoii aku a ka ikaika.

            Ua olelo ae ka Emeperoa o Geremania ma ka hoeko pono pau loa ana aku i kekahi kuikahi kalepa me Rusia, aia a hui a launa like ae na Aupuni a pau, alaila, hiki ke pale aku i na ouli e okuku aku ana o ke keneturia hou a hoeaae.

            Aia he paonioni ma Bulegaria mamuli o kekahi aa hakaka mawaena o ke Kuhina Kaua a me kahi aliikoa. Na Kama`lii Fedinana ana e hoohelo, ke huli hoi aku oia no Sofia, ina paha e hakaka laua. Mai ke Kuhina aku keia aapaie.

            Ua ike lea ia ma Parisa o ke kumu nui nana e kono la i na poe anakisa malaila e hana i na karaima weliweli loa, oia no ke akenui loa oia poe hiena e hookaulana ia lakou iho. Aia ke noonoo kukonukonu loa ia la ke kaohi ana i ka hoolaha ae i na noolelo o ka hookolokolo kue ana i ua poe hiena la.

            Ua hoike ae o Senatoa Bulanage, ka mea i hookokhu koke ia mai nei i Kuhina no ua Panalaau Farani, i kona manaopaa e hooponopono hou i ka oihana panalaau, i hiki ai hoi ke hoopalahalaha a hoolaula loa aku i na kukai a launa pili kalepa ana, a mamuli o ia e komo pu aku ai ma ke paonioni ana me Enelani a me Geremania.

            Ma ka hookolokoloia ana mai nei o kekahi kiaaina Siama nana i pepehi kekahi luna Farani a me kana kauwa Siama ma Banakoka, ua hookuuia oia no ka lawa pono ole o na ike e ahewa ai. Aohe i maopopo ka hopena o keia olelo hooholo, oiai, oia kekahi o na kumu i ulu ai kela onene mai nei mawaena o Farani a me Siama. Ua hoole o Farani o ka haalele iho i kahi a lakou e paa la aia a hoopaiia na poe i ku i ka hewa.

 

Hoao Hoopae Malu i ka Opiuma

            Hora 8:30 a.m. o ka Poalua i hala iho la i hopuia ai o J. Benete, i akaka ma kekahi inoa o Boseni Beni, me 12 tini opiuma Vitoria. No kahi wa i hala ae kona hoohuoiia ana ma ka hoopae malu i ka opiuma mai ka Auseteralia mai, a akahi iho la no nae hoi oia a paa mahope o kona alo pinepine ana i na ikai a me na makai. I nei hana ana iho la, paa pono ana oia i na makai, a noho ana i Kalakaua Hale. Mamua iki iho o kona iho ana mai luna mai e ka moku, ua kiai makaala loa ia oia a ike ia kona hele ana ma ka aoao makai o ka hale-papaa iloko o ka pa lanahu, a malaila i puka ai a ma alanui Papu. Eia nae, ua hookoloia aku kona meheu e Nika, a hui aku oia me Kapoi, he makai, hoike aku la oia i kona hoohuoi ne ua haole la e hele ana mamua. I ke kokoke ana i ka halemahu o Luka, ua hoao aku o Kapoi e hopu iaia, aole nae i paa, a unuhi mai la ua haole la he pahi loihi, hou mai la, aohe nae i ku. Ua holo aku ua haole la iloko o ka halemahu, mahope aku no ka makai, a ua ike aku i kona lu helelei ana iho he mau kini opiuma mai loko aku o kona poli, he 12 ka nui, a ua loaa ae. Aohe i emo iho, piha ana ia wahi i kahi poe lehulehu. ua hiki ae no hoi o Lutaneta Holi, a nana aku hoi me kekahi pauku laau i hopu i ua haole la a paa ma ka puaua-a. A ma ke kauoha hoi a keaka Luka, ua haawi aku oia i ka pahi iaia. Iaia nae e kiani ana i kela pahi, ua moku mahani ia iho la kona lima.

            Elua kumu hoopii i ua haole la, hookahi no ka hoopae opiuma malu a o kekahi no ka hoao ana e hoeha i kekahi makai oiai oia e hooko ana i kana hana me kekahi mea eha. o ke kumu hoopii mua nae hei, ua hoololiia ae a he malama opiuma i ka  Poakolu iho la, i ua o ka Aha Apana. Ua hookolokoloia oia i kakahiaka Poalima nei, aole no ka hewa, opiuma, aka, no ka hewa hoeha, a ua hookuuia. O ka hoopii no ka opiuma ka mea i koe. I keia mau la paha.

 

            I waena o na pee i holo aku ia ma ka Auseteralia, o Monosiua Vizavona aku la kekahi, ka Hope Komisina iho nei ao Farani, ma ke a@ hoomaha no elima a eono paha malama. E hala loa aku ana oia no Parisa. Ua kipa aku oia e ike a e aloha i ke Alii ka Mei i ka auwina la Poalima nei, mahope iho o Adimerala Iwini.

            Ua haalele mai ka mea hookani pahu uuku o ka Bana Pi Gi, a ua huli hoi aku la no Kapala kiko i ka Poaono nei. He wahi hookani ekoa i keia wa, he ulinaliua maka kolekole a pa-pa no hoi ke kani o kahi pahu a ku i kau wahi e ka hoopailua. Ua hoaoia iho nei e kii ia J. Kuanoo, ka loea hookani pahu Hawaii o ka Puali Puhiohe Lahui, aohe nae ena ae, oiai, ua mau no kena kupa@ me kona mau hoa-aia no mahope o ke Alii.

            Mamua iho @ ka holo ana aku o ka Auseteralia i ke awakea Poaono nei, ua ike aku makou i ka Mea Hanohano Paulo Inenebega e ku mai ana iluna o ka oneki, iwaena o ke aluka o na ohua, oia a me kana kaikamahine a me kana hunena kona pokii ponoi. Ku i ka hoopailua a eeu no hoi ka ili. O ka naau ao iho la paha ia o keia au. Pehea la na mikanele o kakou no ia mea, oiai, he ewe mikanele ua kaikamahine la no ka ohana o Laiki o Kauai.