Ka Makaainana, Volume I, Number 18, 30 April 1894 — Page 2

Page PDF (807.33 KB)

This text was transcribed by:  Mary Ching
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

LAUOMIDIHAE

KA

UI I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.

 

Ka Mea Huna iloko ke Kiaha Waina

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.

A O KE

KEIKI NUMAREDINA

KE

Komo Lima Maka Popoki.

 

MOKUNA IX.

Na Mea Ekolu i ke Alahele—Ka aina iloko o ka pouli, aole he mea i ike i ke alahele—Ka hooili kaua iluna o ka aina o Basana—Ka olelo a na poo Ewalu—Ka Pilikua no ka aina o ke Ao Olino.

 

            A i ka wa ike ai ua pilikua la ua makaukau kona mau kanaka no ka hele ana i ke kaua, ua aki ae la oia i kona kookoo a kuhi pololei aku la ma ka aoao komohana o ka aina, a ke ike mai la no o Numaredina ma i keia mau hana.

            Iloko o ia manawa i he-he ae ai ka aka a ua wahi aniani la, a loheia aku la he leo i ka pane ana mai:

            “E hoomakaukau e Numaredina ia oe, no ka mea, e i ae na hehena o keia aina ke hele mai nei e pepehi ia oe.  Aka, e hoolana i kou manao, oiai, aole i oi aku ke lakou ikaika mamua ou.  O ka nani auanei o kou mau helehelena kekahi mea nana e hoauhee aku ia lakou; e wiki, eia lakou ke hookokoke mai nei, a o ka manawa no ia i uhi mai ai kekahi uwahi pohina, a nalowale iho la ua aniani nui la, a ma kona wahi e waiho ana he aniani uuku.

            Hopu iho la o Murisedera i ua aniani la a muki iho la, me ka pane ana iho:

            “Nani ke aniani a ke kupaiana o oe, ka hiki ke hiki ke hoike mai i na mea pohihihi!”  A akaaka ao la ua wahi aniani nei a ke kolohe nui wale, a olelo ae la:

            “I na keiki wale no a na kupua e loaa ai na mea kupaianaha loa, a e ike aku ana oukou i ka mea ana kupua i luhi ai,” a hehe ae la ka aka a ua wahi aniani nei.

            A no ia mea i wehe ae ai o Numarebina i kana buke Koroua, a oili mai la kana pahikaua mana, a hawele ae la ia ma kona puhaka, a kauoha iho la i kona mau, kaikuahine e kau ae maluna o Huneta, ke lie ulaula, a hele wawae aku la ia.

            Ke ike aku la lakou i ka nee mai o ka mahele mua o na koa o ua pilikia la, me ka lakou mau mea make, a hoomaka mai la e paio me na kamahele ekolu i ke alahele hookahi.

            I ke peku hookahi ana a Huneta, ua lukuia iho la he umi tausani koa o ua pilikua la, oia ko ka mahele mua, a ke hookikina mai la no ua pilikua la o ka aina o Basana i kona mau kanaka e hele imua.

            Aka nae, i kela manawa ua kau e mai la ka lia makau iloko o lakou, o ke leo kauoha nae a ko lakou haku, he mea hiki ole ia ke pale ae.  O ka hooko kauoha no ka hanohano o ko lakou haku, oia ka lakou i hooko mai ai, a nee mai la imua me ka lakou mau mea make.

            Eia nae, i ke peku hookahi ana no a na wawae hope o Huneta, ua luku hou ia aku la ia umi tausani koa o ua pilikua la, a ke hele aku la e nele oia me ke kanaka ole, ke mau mai la no nae kona hookina ana i kona mau kanaka e hele imua a make, no ka hanohano o ua ni la o ke Ao Olino.

            “E wiki, e Huneta, e luku aku ia lakou a hiki i ka neoneo ana.  Aia kela kanaka me kona mau poo ewalu ke hookikina mai la i kela poe hehena, e paio mai ia kakou.”

            Ia manawa i luku aku ai o Huneta ia lakou a hiki i ka neoneo ana, a koe ua pilikua poo-walu la; a iloko o ia manawa i hahau aku ai o Numaredina i kana pahikaua maluna o ua pilikua la, a moku ae la kona poo a lewalewa iho la mamua o kona alo, alaila, pane iho la ua poo la:

            “Aia iluna, i ke aouli—o luna aku.  E wiki!”

            Ia manawa i hahau hou aku ai o Numaredina i kana pahikaua maluna o ua piliua la, a moku hou ae la ia poo ona a lewalewa iho la maluna o kona poohiwi akau.

[Pela iho a oili hou aku.]

 

            Ma ko makou keena nei o Mi Kealoalii Pauaka kahi i kukahalake ai i ka Poaha nei, e ku-kaliki ana i ka Ua Waahila o Nuuanu.  Hohole Samoka, e!

            He poe Pukiki ka hapanui o na ohua he 76 o mua o ka Auseteralia mai nei.  Iwaena o ia aluka Pukiki, mai kane, wahine a me keiki, he poe i hoounaia mai nei i poe paahana no kekahi mau mahiko, a aole i ae nui ia e lele mai a maopopo lea ko lakou mau wahi e laweia aku ai.  He 36 hoi na ohua o hope.

 

HE MOOLELO KAAO

NO

MONE TIKERO

KA

HOLOLIO I KA WA HOOILO

KA

UI MAALO I KE KUPULAU

A O KE

KEIKIALII HARE MATINE

KE

KIAHA OPAKA O NINEWA

 

MOKUNA XI.

E ke kupaa, auhea kou lanakila ana—E ke Hoowalewale e, e hooki i kau hana—Ahai ke akule i ke kolohe—Ke alahele iloko o na mauna—Ka hololio o ke aumoe.

 

            “Owai kau e olelo mai nei e keia kuewa o ke aumoe—he poe no loko mai o na ilina?  Ea, e akahele ma kau olelo ana e ka hehena!  Manao anei oe, o ka moopuna a Sahazia, ka mea e noho alii aku ana no Peresia kaulana oia anei kau e olele ne!?”

            “O oe mai la no ka ia e Hare ke keiki ai waiu i hoolilo i na mauu uliuli o ke kula i wahi e hoomoe iho ai o kona poo, a o ka nolunolu o ka lepo i uluna no kona poo?  Owai kau e lawe nei me ka lima nui iloko o keia mau hora o ke aumoe?”  Wahi a ka hololio i pane mai ai.

            “E hamau kou leo—a i panai no ia mau olelo hookauo au, eia mai ka pahikaua a Hare ke hele aku la e inu i kou koko.”

            Me ia mau olelo i pahu awiwi aku ai o Hare i kana pahikaua imua o ka mea hooholoho o ke aumoe, me ka puili ana ae o kona lima hema a paa i ka pua lilia o zubieda, a me ka eleu ka hololio malihini i pale mai ai a halahu ae la ka pahuna pahi a Hare maluna o ka poohiwi hema o ua hololio la.

            A me ka eleu oia i ohiu malie ae ai a lele aku la ka pahikaua a Hare i kahi e, a mamua ae o ka loaa ana he manawa kupono ia Hare e puhi ai i kaua ulili hoailona imua o na kanaka powa, ua walawala aku la oia mai luna aku o kona lio.  O kona lio hoi, ua holo pupule aku la oia me ka waiho ana i kona hookapuhi e moe malie iluna o ka honua ua maule.

            A o ka pua lilia hoi o zubieda, ua ku ae la oia iluna a nana mai la i kona hoopakele e ku ana ma ka aoao o kona enemi, a pane mai la.

            “Ua make anei oia, a i ole, ua eha wale no paha?”

            “Aole oia i eha, aka, ua poniniu wale no.  Eia no he hanu iloko ona a’u e ike nei.”  Nolaila, aole he manawa no kaua e hoololoiahili wale ai no.  E kau oe maluna o ko’u lio a hoi awiwi aku no ko’u home, no ka mea aole paha e loihi loa mai keia manawa aku—a loaa mai no kaua i na kanaka puuwai eleele o loko o keia mau awawa, i oi aku ko lakou ino a me ka lapuwale mamua o na holoholona hihiu.”

            Me ka puuwai i piha i ke aloha i lele mai ai ka pua lilia o zubieda a puili ae la i ka mea ana i aloha ai, a pela no hoi ka Hololio i ka wa Hooilo i panai aku ai me ka muki ana aku ma kona papalina.

            “E au kaua mamua o ka hoea ana mai o na hana weliweli maloko o keia ululaau iloko o keia mau hora o ka po.  E kau ae kaua maluna o ko’u lio a hoi aku no ko’u home,” wahi a Mone Tikero i pane iho ai iaia.

            Alaila, hokio aku la oia imua o kona lio keokeo punahele, a moe iho la oia i mua o kono haku.  Ia manawa i kauoha iho ai oia i ka pua lilia o zubieda e kau ae maluna o ka lio, a kau ae la ua ui la me ka iho makawalu aina mai no hoi o kona mau waimaka.

(Aole i pau.)

 

            Ua banekarupe ka hale hana gula o Wena Ma, ma alanui Papu, a ua lono wale ia ua poino o Hiue Makinikaea mamuli o ke kakaukua ana i kekahi mau nota o ua hui la.

            O keia malalo iho na poe i hoohiki “pau pele pau mano” e kakoo i ke Aupuni Pi Gi, o na apana o Pukoo me Kamalo, Molokai:  H. R. Hikikoki, Hope Makai Nui o Molokai; J. H. Mahoe, Luna Auhau, W. A. Kukamana; Hikiona, Kameekea me Hapipa, he mau makai; Kalawaia, Rev. H. Manase, J. Kaluaaha, Mahoe liilii, W. Reed, Geo. Campbell, H. McCorriston, Geo. Awalo a me Geo. Beedman.

            No kahi wa i hala ae ko na kamalii hoomaka hou ana ae e hana i kela mea ki pohaku a mea e ae paha, i ano like loa me he maa la me na laholio elua ma na aoao, a i hoopaaia me kahi laau elua mana.  I ka Poaha, la 19 nei, i hoao ae ai he keiki Pukiki i kona akamai kiki ia mea, a ua pololei io no kana ki ana a loaa kahi maka o kekahi keiki Hawaii.  Ua hopuia oia no ka hoeha, ua ku ae imua o ka Aha Apana i kakahiaka Poaono mai, a ua hoopaiia e uku i $5 a me $3.60 koina.

 

J. K. KAHOOKANO.

LOIO a he Notari no ka Lehulehu.

KEENA HANA;        Alanui Kaahumanu, Honolulu.           Jan 8 ‘94

 

F. J. TESTA (Hoke).

NOTARI LEHULEHU

KEENA HANA  Helu 15, Alanui Kaahumanu, me ka Moa Hanohano A. Ross.    jy6-‘94