Ka Makaainana, Volume I, Number 19, 7 May 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

iuaua ilio uei o ka Aha Kaapuui m& k« kaulike lie lioopii ua Mv&. L Kahalelaukou Ealauuu i k*««. k«tu«, uo uhaai & malama p«uo oie hol i ku waiwai o kana wahine. 0 ke ruo uul iiae hoi, uo ka hooiuaopopo ana i ka inanao # ka palapala kauoha hcye loa a IL H« i wa i hala «e ua m«rHkiia na i aina a pau e C.A, Balauuu a J me ka wahiu* ia Bih«pa M* u» S $50,000, wahi a k i oleloia, a o I ka ioio uana i luCuu a apouo i Va j maikai o k« KahaUluukoa ku- , leaua, osa uo kahi llaki. Ma< I hope iho ua ikeia h* kuleaua } oia WaU oo ko Kahaielaukoa, a ke mak? Pia, pili m« kuna oiau ! keiki. A nae he la, no ktia j iiiai paha ke kumu o ka liowpli. | Iloko uno o ua hoopu la t he * kookaki iatii iu«a Uiiu iaa« o;a

— V* f hoi/ua hookohuia o Alepakl Kauka i kahu no na keiki a nana hoi e ko lukou pono imua o ka Aha. Kupaianaha naē, oic% no ka inea nuna i hana ua palapala kauoha la, oia no hoi ke kahu'o* Kahaklaukoa mumua eiku o ka r*jare aua, a oiai oiā e noh® kahu ana» ua hoolilo mai e Kahaielaukoa i ka «ina Pawaa i na keiki apa. Pehea ana la © hiki ai iaia ke makaala i ka poao o na keiki a -Kahalelaukoa a nauamaka hoi i kana p»uoi ihd ? Pehea ana la e hiki ai iaia ke hooko pon» i ke kaaawai, ina paha e hoea aku ana ua hana la īuiua on* } a i ol« ia, e hoolilo ana anei oia i kona kulana i mea paani wule no ma ka hooko pono /ana i ke kanawai ? E pai>e akea oia nona iho i pono ai. Eia nae, aoie oia i paue iki, n« ka noke hala ole paha hoi K&hi o ka H-olonma namu, a nolaila, ua unuhiia ae ua hihia la a. ma kahi e pili ana ia Balaunu kane.

Makemake ka waliaolelo o ka poai inikaaele, oia kela nupepa oili a pahemo alaula a- ka ohaaa Kakela, e loaa ka maiia koho ba!ota i iia wahine, a oia kekahi oka lakōu kumuhana e pakali nei imua o ka lehulehu, a me ke ana waiwai e hiki ai ia lakou ke kōho. uawai 110 lioi e ole ko lakou makeiuake pela, oiai, he ir.ea ia e hoomahualiua aku ai i hr poe koho ma ko lakou ■ -V. ■ ao«o a hoonawalivvall-mai.hoi i ka 1-ahui kumu Maopopo wale no hoi ko lakou la lapuwale a hoino ika lahui kumu. lua o ka pono ka lakou i uiakeuiake ai, (eia nae, he meaia i.ike.ole loa ia iwaena 0 ia po? # ) alaila, a kuu akea f.e no hoi ia pukt» a o ?ia wahine Hawaii a pau loa kekahi e loaa ia pouo. E.hewa ia akaka poooi hoi paha ke kokoia ko na wahino mauao.

! Pio ole uo hoi ua hool&ha | hoopuuipuni a ko Hiiwali ! poe na lakou e hanaiuo uei. Ua j krtknu aV« noi kokalii lupuwale I i ka «upep'A Muii'ono (Hoī-ilh) ! o Nu loka, o wahahee aku aua ! ei& k? hu»l nui nei ks l»huikaI naka Hnwaii iuhlk»p<? o ka u.a* ! n«o hoohuiaiu», a uw hui pu aku | me ke Alii«inu>ku tua la nianao | hulinumhi me koua lahui. Naui ! wnle koin palau ana « ua poe I hemolele i&, oia na€ paha k& I raea i niHiluiUi loa ai o ua H*. ! Wrtii i puui i kela hoohiki au- » huhu h awahua !oa a hik»ui no i keia kau koho h*K»t« *Mo huu& ! komukHuawui hua :!IO !u, P<44 * h i ka *?.k, v. \ . 1 Whii m»> o i?. kauka * j Am<»i-kt !lu'pii.t « |iUp«U i {kv Ainitim«»ku t h .ku ihuU. , & v kv»ku4 uku ;*,a mm k«u&

haoa hele haiolelo imi'pomaikai nooā iho s Aohe hana ake Alii ō ke ku wale 110 (me ka aahu no) iluna o ka awai me kekalauna ma kona poo oiai oia e haiolelo ana ma tia mea pili ia Hawaii nei, a o ka hj*palua o na pomaikai e loaa uiai ana iaia ma ia hana, no ke Alii ia. Ea, ua mahaoi no keia lapuwale, no ka moa, mamua o ka maopopo ana iaia e aeia aku ana kon:* mauao palaneka" a hoohaahaa, ua hoolaha e aku oia i kōna nianao ma na nupepa. Ahu ka olo! He $1,000 ae la ka pehii heuo ka aie lahui i ka pule i hala iho la, aohe mau lilo no ia hoolilo ana ina bona. A imua hoi o ka Ahaolelo Fi Gi, ua waiho ae o Alanakf Kauka, ma kona aiio Lunakanawai Kiekie, i ka hoike 0 ia oihana, me na olelo kalokalo boi ma ka panina o ia hoike, e i anfi —"E ola ke Aupuni Kuikawa Ike Akua." U, e ola io ana no, i ke kalokalo a pule oiai.o. la hoi, no ka mea, ua heie mai nei oia a «le lakou iho a kohu poe apokaka a aia maopopo loa.

Manao paha ka mea nona kela maoao i hoopukaia ma ka Holomua puka la o fea Poalua, Aperila 24, maluna ae o ka inoa "Moaualua CommercialUniqn, ,, he mea ia nō ko M6āna!ua poe e pakele al mai ka niaieou pahuna ana āku. Aole o ka hoohuiaina ka lakou i nana 4 aka, o ka business (hana). O ka hana ka paha ka na haole e hanaino nei ia kakou a e ake nei e hoopauia na Hawaii a pau loa mai na oihana aku ae hoohlo boi ia kakou i poe kuewa iloko nei so oko kakou aina ponoi. Ka i no hoi e hana aku kakou e like me ka na haole e hana mai i\ei ia kake*u, a e nana kakou ia kakou iho a i ko kakou mau hoa'loha. No kahi Peter Davis hoi, oia ka i hoikeia mai ia makou nana ka.i haku ua manao la a na Lipine kahukaa no hoi i lawe ae i ka halepai } he hoohuiaiua maopopo oia, a oia no hoi kahi i lawe i ka hoohiki kue Alii» a akaka lea ai ia makou aole oia he Hawaii. He mauu-Hilo paha 1 () ka lokahi ana o ko Moanalua poe mamuli 6 kekahi aelike ws»ha wale ana no Iwaena o !akou iho, he mea ia na makou e mahalo nei; aka, o ia lokahi nna uae me ka haawi aku i ka poliiuikai i kahi moa o ka aoab kue mui ia kakou, he hoolilo i ana iaikela lokahi ana 1 tnm hoolapuWtile,ia knkou iho īna lie pomaikai kahi, he mea'pono loa e hlo ia pomaikai i kahi mm o ko knkou «oao* ponoi !ho/ A n© kela kuhr.kaa hoi, he knnak* hooko liaii» va!t no o!a; aoh<

ana hana e hiki ai .ke hooko aku ina aole e aeia e kona ppo, a ina mamuli 0 ua kaliukaa la ko lakou kumu i hoolokahi ai, alaila, ua lalau loa lakou ina ia mea. He kanaka oia i hana >oihi malalo o ka Huf Alahao Hawaii. a na nui na dala a ia hui i uku ai iaia no kona hana ana," me ke kokua pu no hoi iaia i kahi wa, a pau pu me kona mau hoahanau e iioho hana nei malalo o ia hui hoopomaikai ia lakou. E ole ia hui, pomaikai ko Hono Iniu nfti poe.