Ka Makaainana, Volume I, Number 20, 14 May 1894 — Page 1

Page PDF (855.20 KB)

This text was transcribed by:  Jan Sojot
This work is dedicated to:  The Sojot Ohana

Ka Makaainana.

BUKE I Ano Hou.

Honolulu, Oahu, Mei 14, 1894.

HELU 20

 

He Inoa no Liliuokalani.

Mekila ke kai iI Kauanoe,

Pohaku pai o Lolokulani,

Ku hiapo lasi ike a ka po,

Mai loko mai o Waauloa,

Pukoa ku o ka hibi kapu,

O ka peapea o na lani nui,

Hukia e Kalani paa na moku,

Ua lou ia Manaiakalani,

Hanau Papa ia Hawaii,

Hookauhuaia o Maui,

He opua kau Molokai,

He ilio kohekohe Lanai,

He pale ka aaka Kanaloa,

Hui ai na Hono-a-Piilani,

O ka opuu hou o ka moku,

Hoelo wela ole o ka maka,

O ka manu Kinauiakalani,

Ko kino manu e Halulu,

Kau ana Iwikauikaua,

Kuikui a o ke awakea.

            Haina Kalani I ohohia,

            O Liliulani I ke kalaunu.

            BENECIA SATANA.

Waihee, Maui, Apr. 20, 1894.

 

Ua Oki I ka Paio Kuloko ana.

 

Mr. LUNAHOOPONOPONO:

Mamuli o kekahi kumuhana i noonooia e ke makou halawai o ka Hui Aloha Aina, ma ka la 3 ae nei o keia malama, no na paio ana mawaena o oukou, e pili ana i ka halawai o ka la 9 o Aperila i hala. Ua law eke makou halawai e kuka no ia mea, a mahope o na kuka ana, ua waihoia mai he olelo hooholo, a ua aponoia, a penei ua olelo hoololo la:

 

OLELO HOOHOLO

 

HOOHOLOIA, e noi aku keia halawai o ka Hui Aloha Aina o Hilo nei ia Nawahi ma a me Aberahama ma, e oluolu lakou e hoopau I na paio ana, e like me ia e ikeia nei ma na nupepa Hawaii, a e noho lokahi pu e like me manua.

Mamuli o keia olelo hooholo, ua kohoia wau e ko makou Hui i komite e hoike aku ia oukou pakahi, i keia manao i hooholia e ko makou halawa, ina paha he mea ia no oukou e lokahi hou ai, a e pau kela mau paio ana, no ka mea, ua kulanalana kekahi poe no keia hailuku a oukou oiai kakou eia no ke au nei i ka muliwai, aohe i pae aku i kapa.

            E. Kakoa.

Hilo, Mei 5, 1894.

 

{He mea oiaio ka oukou, e ko Hilo poe aloha aina, aole loa he mea maikai ka paio a hoomokuahana ana o na nupepa kakoo i ka lahui, ka aina a me ke Alii, ia lakou iho a me ka lahuikanaka pu. A nawai i hoomaka mua keia hoomokuahana ana, aole anei na ka Hui Hawaii Aloha Aina, ka hui nui ma Honolulu nei a me na nupepa Ka Leo o ka Lahui a me ka Oiaio? Ina ilaila a ia lakou ae na ahahui lala a pau e ao ae ai, alaila, pono loa. Ua kaawale mai no mako@ mai ia mau hana mai, a he hookahi no a makou mea nui, oia ka pono o ka aina a me ka lahui holookea, mai ke Alii iluna loa a iI ka lopa haalele ilalo lilo loa iho. L.H.}

 

Mahina Kihikihi kueia Hawaii.

 

Hora 3:30 p.m. o ka Poaono nei iI ulele mokomoko ai na hui kinipopo malalo iho, o Mahina Kihikihi ke komo mua, a ua kaa nae ka eo i ka Hawaii. Pene iho ka hoakaka o na puni ma na komo ana, aohe nae ka Hawaii iI lawe i ka lakou komo hope loa.

 

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Crescent          0/0/0/3/0/0/1/0/0          4

Hawaii            2/0/3/1/3/0/0/0/*           9

 

He 1 hora me 35 minute ka manawa i paauiia ai.

 

Hale Pau Ahi a Poino he Ola.

Hale pau ahi ko ke ahiahi nei, hora 8.30, mauka o Puunui, iI ka aoao makai o alanui Kauka, a malalo mai o kahi noho o Makinane. O kahi hale i pau, he wahi pupupu wale no, hale ohua no ua o Makinane ma, o na Pake hana ke noho nei malaila. Ua hoi e kahi Pake elemakule hookele kaa mau o lakou moe i ke ahiahi okoa no, a puoho nae i ka wela a holo iwaho. Iaia iwaho, noonoo i kana mau dala iloko o kona pahu. Ua komo hou iloko, a iaia maloko ua hiolo ka hale a pau kona ikeia ana aku a poino aku la oia a lilo i puu lehu. Ua eleu ae no na kaawai, aohe nae he waiwai. Aohe i akaka ke kumu o ke ahi.

 

Omole Gini Hoowalewale.

 

He lono ka i hiki mai iane@ mai @ka Ehukai o Puaena, kela aina apiki e paulehiaia nei mai na kupuna loa mai no, penei:

Ua hele aku ka Lunapaahao o Waialua, Oahu, imua o Daniela Iueleo me ka omole gini a noi aku la iaia e lawe I ka oihana makai me ka hoohiki pu. Ua amuia ae ka wai a hooleia mai la hoi. Nele iho la o Satana i ka manao kupaa o ka Hawaii oiaio. More gin, John! Ma ka la koho balota huhewa a na Pi Gi, ua hei iho la o Sol. H. Kalamakee i ke kaula hoohiki) li ma ka hoohikiia ana ma ke kuono lilo. I laweia aku no hoi a kiona, e aho no la hoi ia, mikololohua.      Kiu.

 

He hoku welowelo ka i ikeia mai nei ma Kikane, Wale Hema Hou, a aia ke nee la no ka akau. O ka ikeia aku paha koe @ ka kou ma ka hema aku nei. Ua ikeia ua malihiui la ma Wasinetona a me Kaleponi, ma o na o@enan@ kilo hoku la.

 

KE KUMUHANA HAWAII.

 

Akahi no a Oili Hou a Ku no ka

Aoao Kue i ka Hoka.

 

No kekahi wa loihi i aui ae, a ma ka la 18 o Aperila, akahi ao a hoopua hou ia ae he mau kukai olelo ana iloko o ka Hale Lahui o Amerika Huipuia ma Wasinetona. O ka hana nui o ia la, oia no ka noonoo a paio ana i na haawina dala o ke Bila Haawina o na Kanikela me na Luna Kuka Aupuni. A mawaho ae o keia, ua loaa i ke kumuhana Hawaii he mau kukai olelo ana.

Ua kaa ia Garo (Grow, he Repubalika) ka papahele a kamailio ikaika aku la oia ma ka aoao e kue ana i ke kahua alakai Hawaii a ka Mana Hooko. Mamuli o ia, ua eu ae o Makaliele (Demokarata) a olelo aku la, oiai hoi ua noonoo a kukakuka ka Hale i keia kumuhana Hawaii no elima la, a ua apono hoi he mau olelo hooholo e hoike ana i ko ka Hale manao, ua manao oia ua pau i ka hooponoponoia a aohe a ka Hale hana i koe maluna o ia ninau.

Ua ukaliia aku oia e Huka (Demokarata) kekahi lala o ke Komite o ko na Aina E, ma ke kakoo ana i ko ka Peresidena kahua alakai Hawaii. Iaia no nae e kamailio ana, ua ainauia aku oia e Vaua Vuahisi (Repubalika), "Eia no anei ka Peresidena ke manao nei e hoihoi hou ae i ka Moi?" A ua olelo aku o Huka ua waihoia mai ia hana na ka Ahaolelo e hoomaopopo a hooholo. Iloko o ka Huka kamailio ana, ua kipehi oolea aku oia ia Kuhina Kivini i pau. A na Milikene (Repubalika) oia i pane, a oiai hoi oia e pale ana ia Kuhina Kivini, ua wanana ae la oia aole e lehulehu loa aku ana pa makahiki a welo aku ka hae Amerika maluna o Hawaii a malalo hoi o na loina e hiki ai ke hooia mau loa ia kona welo a ouipaa loa ana ilaila.

 

Ua Hala ma Kela Ao.

 

JOHN PALMER PARKER.

 

Mahope iho nei o na hooikaika ia ana o na ike lapaau naauao no J. P. Paka, ke keikikaue hiapo a ka Mea Mahaloia S. Paka, ua mauliawa mai la kona aho mahope iho o ka hora 1 o ka auwina la Poalua iho la, mawaho o Kulaokahua, ma kahi noho @ na makua. a lilo ia mau hoao ana e pale aku i kona popilikia i mea pahua wale. Ua piha paha iaia ka 19 o na makahiki a lawe opiopio ia aku la no, me ka haalele iho mahope nei he wahine opio a me ka laua kamalei wahine o "na la heu ole." Aia me na makua, ka wahine me ka laua kaina wahine uuku, a me ka ohana no a pau, na haawina kulipolipo o ke aloha.

I ka hora 4 o ka auwina la Poaha iho la i malamaia ai ke anaina haipule maluna iho kona kino wailua, malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. A. Makinikoki me ke anoano a eehia nui. He anaina nui malaila, a ua palena ole no hoi na hoohiwahiwa pua, ua hele ka pahu a nalowale. Auwina la Poalima mai, ma ka hora 3:30 i laweia aku ai ke mea i koe iho o ia opio no Hawaii, no ka hoi ho@loa aku a uka o Mana, i ka aina anu o Waimea. He holowaa okoa ae mawaho o ka pahu koa, a ma kekahi wahi mahope o ke Kinau kahi i waihoia ai, ua hiwahiwa me na pua a me na lau uliuli a ua uhi paa pu ia hoi me kekahi hae Hawaii. Ua u@ali aku i ke kupapau na makua, na k@ikuahine, ka wahine kanemake, ke kupunawahine a me na lala e ae o ka ohana a huli hoi mai no ke Kinau, hoi mai no na makua. Ilaila aku e waiho like ai me ua kupuna a me na ohana i hala e aku, a hookahi ka moe lolii ana "iloko o ka maluhia" ma kela "moe kapu a moe hooilo" no ka la a ka Haku e kahea mai ai i ko ke ao nei e ku aku ai imua Ona no ka hookolokoloia. Aloha!

 

JOSEPH NEDDLES GILMAN

 

Kakahiaka, hora 9 paha o nehinei, i make ai o Joseph N. Gilman (Keo Muumuu). kekahi kaikunane o Mrs. Luisa Pelekuke a kaikuaana hoi o Akane mahope iho nei o ke kaa aua i ka mai lolo, i loaa iaia i ka la i make ai o ia moopuna, Mrs. Luisa Makinikaea. Hora 1:15, i kaalo iho ai ka huakai hoolewa ma ke alo iho nei o ko makou keena a nalo ma ka ilina o Koula, a hookahi ka waiho pu ana me na poe o ka ohana i hala e malalo o na lawelawe haipule ana a ka Rev. Makua Leolono, a ua ukaliia e kekahi kaoe nui e ka ohana a me na hoaleha maluna o na kaa. Ua piha iaia ke 59 a oi na makahiki, a ua haa lele i ka wahine a me ka ohana e u aku nona ma keia ae. Aloha!

 

Ma Kapalakiko mai nei, I ka hora 4 o ka auwina la Poakahi, Aperila 23, i mareia ai o Konela Keoki Makapolena me Miss Julie Alabu, maleko o ka Hotels Kaleponi, a na Lunakanawai Leve lana i hoohui maloko o ke k@@na o ka p@kii o ka wahine, Miss Rose. Hora 5 ihe, holo lana no Sana Hose, a ilaila e hoohal@ ai no elua pule. E u hoi mai ana laua i keia Poaono iho ma ka Auseteralia.