Ka Makaainana, Volume I, Number 20, 14 May 1894 — NA HOHONO BALOTA. Mehameha Puuloa i ka Hele na a Kaahupahau. [ARTICLE]

NA HOHONO BALOTA.

Mehameha Puuloa i ka Hele na a Kaahupahau.

"S*aukanaka ka ,XJlu. o i na Ilio. Oka nui o'na kaoaka i paa no ke koho balota he 51, o na poe hoi i hiki ma ia la no ke koho ana he 48, oia hoi, kauaka Hawaii maoli 20, Atnerika 18, Pelekaiie l, Farani a ītalia paha I, Geremaliia 3, Pukiki 4, Paiiiolo 1, huina 48. He ekolu poe aole i hiki mai i ke koho bal©ta, no lakou ka liui n a i pih a potio ai ke 51 ma ka papainoa koho. He mehameha maoli no hoi ke kahua bāua ma ia inuu la. Ua ano inakehiamoe na makai o ke Aupuni i ka'u naua aku. O makou hoi, o na poe makaikai ke huiia, he 8 la, i kokoke hoi ma kahi oke koho balota. . i

Ia makou e kuku ana iluna, hoea mai la kekahi keiki puipui momona, eia ka o Pihpo Pali ia. Ua hele mai )a oia ma kahi a īnakou e kuku ana me kana wahi ilio eleele kohu "greyhouiKl" aku pu iho la me ia. A mahope iho o ia manawa, ua

hoea mai la kuu hoa'loha o ke kapilala o Ilonolulu, oia hoi o Daniel II a S. S. Espinda me kana poe ilio kalakoa keokeo efcolu, a hoea pu mai la no hoi me kekahi Pake moDi©na,o Mr. Holu k<;na iuoa, me kana mau ilio elua.

0 ka keia Pake mea i hele tnai ai malaila, he makemake oia e hoohakaka ilio, nolaila, ua kahea aku o Piiipo Pali i kana ilio ma ka iuoa o Ha-ti-to a holo mai la kana ilio. O Holu (Pake) hoi, kahea aku la oia i kana iiio hooh«kaka oPi Gi. 0 ka

manao paha o ia iuoa ana i kapa ai, oia no paha keia Aupuni e oleloia nei. I. ka t hakaka ana o keia mau ilio, ua kaa ka lanakila i ka' Pilipo Pali ilio t a oia ka moho ma ia ulele ana a laua, Ua alala ka waha o Pi Gi ia Hatito, a ua nui mai la na ilio ia manawa no ka lohe ana i keia leo alala o lakou ilio iho. Mahope iho o ia manawa, ua holo aku la keia Pi Gi iloko o ka ru.mi koho haloiu, kahi o na luna o ka papa naiiu e uoho mai ana, Aole o keia ilio waie no ka i komo aku iloko, aka, o ua iho no a pau ka i komo pu lakou noko ma ke alakai ana a ka ilio a ka Pake, oia o Pi Gi. O ka nxn 0 na ilio i hahai a komo iloko, he 8 paha ma ka'u huomaopopo uku, Ua nui ko makou akaaka 1 ka hana kolohe a kela poo ilio. Akn, aole oia wal<% u,a akaaka pii no luū i ona ilio, i ka nr : 0 na 100 i ke kahea i na ino.. iiīt 11 ;ō» oia aoie ftc hoolol (

mai o na ilio i ko Uuia mau inoa. p ke kumu paha 1 hookuli ai na ilio, mamiili no ia o ke kapaiā ana o ka inoa ilio a ka Pake o Pi Gi, e like me ka na nupepa e hoolaha nei. Oiai 110 hoi, no ke Aupuni Pi Gi keia koho balota, no ka ike paha o na ilio i ka mehanK-'lia o ko lakou la, nolaila, hoopiha nui i iuea e laukanaka ai'.

1 ka ike ana mai o na makai i keia mau mea, ua hili a pekuia mai na īlio e liele iwaho. Ma ka'u ua hewa loa īm mi kai, i ko lakou kipaku ana i na ilio; ©iai, ua ike nailio, aole i ae na makai e koho balota, a no ka maopopo ana ia lakou kō lakou ano, nolaila, kokua na ilio nia Keia hani*.

Pehea e maopopo ai ua kokua na ilio i keia hana? I.ka manawa i pauiia ai o ka pahu balota, ua komo aku aa makai (4) iloko o ka vurai no ka hoolohe helu balota ana, a owau hoi, ua pee ae mahope o ke kihi o ka hale, kokoke hoi i ka pukaauiani o ka rurai e helnia uei na balota, ma fea aoao mauka. A malalo iho hoi o ke alanui-pii o ua rumi nei, e kuku ana hē'iaau ilio malaila, a e palu ana hoi i na mea hunahuna mea ai a na hoa o ka papa nana i hoolei ai malaila.

Ua ku au ma ia wjfthi.he 15 miuute a hiki i ko'u aua i ka leo o Hanale Dickeiison ike kena ana aku ia D. Kahaulelio e kukala aku iwaho o kq. hale, oia

hoi, iinr.a ona kanal|a, e liai aku ika nui' ona balota o na poe i kohoia e like me na inoa o na naoho a me na o kela ame keia. la niaaawa, ua puka mai la o I). Kahaulelio'a mawaho

oka puka komo, nana ae la ma o a inaanei, .aole oia i ike h®o. kahi wahi kanaka malaila e ku ana mawaho. Aole loji! Ua kukala aku !a uo nae oia imua oiu kumulaau e kuku iiiai ana a me na ilio e kuku ana malaila, e i ana, o Pokue, 4 halola, Hona Makua, 49 balotaj Kalua, 41 balota; losepa, 39 balota, Balauwina, 12 balota, Ika ]i>au aaa o na inoa i ke kukalaia, yvx no ka i aou lik<?m ai na iliea holo loa a nalowale iaai ka*u ike. atia aku. ,

lla nbi.ko'u ;akaaVa ia H Kahaulello i kooa kakula koa imua 0 on klimulaau kiawe v bi-o uua, io ?ifia net U ka oi lnku nm - i hoi, no ke aoa auu ji im ilio, he !a, o hooho anu uu ilio ua puka na moho. No keia noa nnn, na lohe aku au i leo aka "miiloko o ka rumi } me lie lu, P :,k;i ana tu» kc ava alia O iia 1110 !\;4īi;V t V\K\ IHI i \S aK Kupaii.-Lii hOl i i liana knp.-muha ki kiij n ih i Aoh? 1 na kuu t iu i ik i i koia

wale no. 'Na ke au oka manaWti e hoike mai. 0 ka nui ona kanaka i konio ina ka hoolohe ana i na halota, eha makai Anpuui a me hookahi tnt lihini, hui pu me na lala oka Papa, ekolu, huina 8. Mau ro hoi ka 'nele ina poe pakaha. Nolaila, me keia mau balota, aole i huiia mai o Kahakuloa, Honokuhau me Kaanaprh. D. Kanoho. (Maliiiini. Kauaula, Lahaina Maui, Koolauloai ka Ai OhxiaPalemo.

Ma ka apana o Koolauloa nei, ua ikeia ua poe kakaikalii o na kanaka Hawaii ponoi, i hele ae e kakauinoa no ka hoohiki ana malalo o ke kauoha a ke Aupuui Pi, Gi taai ka Lae o Kaoio a ka wai o Laie-wai,he7 Hawaii ponoi, hookahi Pukaka Pukeke, a i ka la hoi o ke koho balota he mea kupanaha, he 3 wale no o na kanaka Ilawaii noonoo maikai i hele ae ekoho balota, a he mahalo nui ko ka anana o Koolauloa nei uo keia poe. oiai, he loio kekahi c ia mau heluna,

a me nn poe noonoo maikai e ae. Eia ka mea kupanaha, ua lawe ia aku nei he liookahi o na kanaka iwi maloo e koho balota, oiai, oia kekahi kanaka he mau makahiki loihi kona nolio ana no kekahi mai 1010. Oehaa 110 hoi *®ke Aupuni Pi Gi, i 1010 ka na poe nana e koho ka oehaa no hoi ke Aupuni kumu ole, Eia nae, :ka wehe ana ae o ka pahu haloia, hookahi halola ua popopoia na wawae, « oua maka ua naakapaaia, ahu ae la ko'u aka, Makaniahiu o Koolauloa. Kahana, Mei 5, 1894. Pau na Liinlilii o na Kona ike Akua. H. li. Holstt?in t mahele 1, 38; 2, 2; 3» 8; 4,2; 5,1; huma 31; Wiliiaia Horner, mahele 1, 5; 2. 1, 3, 7; 4, 2; o, 3* huina 18. F. Lyuiau, maheie 1,9; 2,5; 3, 10 4, 8; 5, 2; huiua 34. J. Kauhane, uiahele 1, 24; 2, 4; 3, 31; 4, o; ō, 3; huiua 07. D, H. Hitchcock, uiaiiele.i, 9; 2, 1; 3, 10; 4 # 36; 5, 36; huiua 91. D. H. Kahuuieho. mahele 1, 20; 2. b(i; 3, 04; 4» 47; 6» 92; huiua 23t>. W. U Aihi, inaheie 2,1; 3, 35; 4» 11; huma 47

0 kn huuia puu o ka mahele 1» he 20 muua koho; he 2 ī huuie» i hiki lu&i. O ka mahele 2* he ;}o maua koho; ho 15 i hauk. aole i hiki mai. 0 ku uiahele o, he 51 muuu koho; he 9 i kioi&ia a ho i hi&i ole mai. O ka uia~ h*ile 4, h? 37 muna koho, he 23 i huule, uole i hiki mai. Aale i loheiu iu*i ko ka maiiele v". O ka huiua pau o na mauakoho mai kelu huli o Kelakehe, tua Koiia Akau, u hiki ma kela huli lUuokua» ma Kvuu llemi», ho

143. Māiloko mai o keialiuina, be 58 i hiki mii ole'ae.ina na wābi kobo. 0 ka nui o na mana koho oka muhele elima he 17, aole nae i maopopo ia'u ehia'lai hiki ole mai. Nolaila, 0 ka hūina pau mai Kona Akau a ?.ne Kona Ilem.a.-he 100. ona hilinai ana a pau, aia no ia maluua o kela poe he 58. He kanaka maoli ka hapanui 0 kola poe i kakau «le. Hongihongi Hoomaumau Keaiihou, Kona Akau,Mei 3, '94, E Ole na Owau, Ai Supa o Hana. Huliamahi na popoki e nana 1 ke koho ana a na iole ina ka la koho balota aka apiki. Na poe i koho o Hana nei, ke hniia he 111 mau balota. Mau ka Kiolaia he 26 a koē 85. Hololio-i-ka-Wa-Hooilo. Maui. Mahikihiki Koloa i na PokipokL No ke koho balota, he inau wahi kauna kanaka, a o ke Puhikii ka nui. Paniia ka pahu balota i ka hora 2 auwina la. Pala n® ka maia, lilio lua ka alualu. Na hoa « ka Papa Nana Koho Balota ; Mr. Barkett, hoohuiaina; J. K. Farley> kuai aīna» "W. H. Neal, kailiaina. O Lut Aukele ka makai kiai Ika pahn br»lot-a, ina aole makai pau loa%alota lele no, P. K. Kealaula. Koloa, Kauai, Mei 4,1894.