Ka Makaainana, Volume I, Number 21, 21 May 1894 — Page 8

Page PDF (906.31 KB)

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, MEI 21, 1894.

[Koena mai ka aoao 5 mai.]

no Kapalakiko. He palapala kekahi i loaa ua kakauia ka inoa e Kiaaina Firita mawaho, a o ia a me na mea e ae o ka mea make i loaa aku, e like me ia i hoikeia maluna ae, a me ka ohenana, ohenana la a me kona pahu lole, ua lawe loa ia mai e ke kapena no Honolulu nei.
               
Ua manao wale ia he mau Iapana elua kekahi malaila, o ka pololei nae---aole. O ka mea i make aku la, oia hookahi wale no ka i haaleleia ilaila, mamuli no o kona makemake iho a me ka aa no hoi e noho hookahi malaila. Ua haaleleia aku la ka hale me ka hamama no o na puka a me na pukaaniani, i wahi hoi e pau ai o na ea maea a inoino o loko, i wahi e polopolona ole ai. I Aperila 16 i haalele mai ai o Kiaaina Firita a me na limahana Iapana no ia mokupuni, maluna o ka mokukuna eha-kia R. W. Bartlett (Bataleta). He poe paahana eli lepo manu kela no laila. A ma ia moku hookahi no i laweia aku ai he mau lako laau a me papa no ke kukulu ana aku i mau hale a me ka hana uwapo, a me na lako ai no hoi e lawa ai lakou no hookahi makahiki holookoa. Ua hoea nui aku la paha lakou i nei wa a ua ike iho la aole ka luna kiai a malama waiwai, ua make a ua nalo oia.

Ka Hihia o kela Kuke Hiena.

I kakahiaka Poalua i hala i hoomakaia ai ka hihia o kela kuke hiena nana i hou o J. Kauhane a make a pakele mahunehune mai ai hoi o H. Kaouli. Ua noi ae ka loio e hoopau wale ia ke kumu hoopii, no kekahi kinaunau ana i manao ai ma ka palapala hoopii hoahewa, ua hooleia nae e ka Lunamakaainana. I ka kahiaka Poakolu mai nae hoi i hanaia ai imua o ke kiure, a hoopanee ka Aha i ka hora 12:30 o ia awakea, mamuli o ka make ana o ke kaikamahine uuku a kekahi hoa kiure o keia kau. Ua hoomauia i ka Poaha mai a aui ka la, hooholoia ua hewa, ekolu poe kue. O ke ano nui o ke pale, ua lele aku na makai e hopu me ke akaka ole i ua kuke la, a aole oia i hou i ka pahi, oiai he pahi kela ana e hoihoi ana ma ke kauoha a kana wahine, a e paa ana no ia ma kona lima, ua wahiia i ka pepa, I kakahiaka Poaono nei i hoopai mai ai ka Aha iaia e hoopaahaoia no 20 makahiki ma ka hana oolea, a ua hoohalahala ae e hookolokolo hou ia.

Ua uwai ae ka Hui Hoohuiaina i ko lakou mau pono i ka Poaha nei, mai ko lakou keena mua iho nei, kihi hikina o na alanui Papu a me Hotele, a i ke keena o ka Ligi Amerika. O ka mea i koe iho o ka welu hae ka i uuia iho ilalo, a nalo aku la no hoi ia mea hoehaeha maka ma ia wahi.
               
Ua make iho ke kaikamahine uuku o 19 malama a Mr. a me Mrs. C Mete i ka hora 8:30 paha o ka po Poalua i hala, a i kahi auwina la ae i nalo ai malalo o na lawe awe haipule ana a ka Rev. H. H. Paleka. Minamina wale ia opuu i mohala a ako e ia no. Ua hoopanee ka Aha Kaapuni ia auwina la Poakolu, no ke komo pu ana aku ma ia luuluu hookahi me kekahi hoa kiu re o keia kau.

KELA A ME KEIA

Ua hoopaneeia ko ke Kamepiona wa holo no kahi wa maopopo ole.
               
Hora 8:15 o kakahiaka Poalua iho la i niau loa aku ai ke Gaelica no Kapalakiko.
               
Ua kipakuia o Keo Emekona mai ka Ligi Amerika aku, a pela mau aku ana ka e hanaia ai a pau na kikania i ka ulaaia.
               
Miomio lua ka hoi ko Iosepa U-Ke lima i ka hopu ana aku i ke aka o ke kinipopo i ka auwina la Poaono nei. Ho, Keo!
               
Ma ke Kinau o kakahiaka Poaono nei i huli hoi mai ai o Samuela Paka a me kona ohana mai ka lakou huakai piha luuluu aku nei i ka home.
               
He aha hoolaulea ko luna o ke Takasiho i ke ahiahi o ka la apopo, hora 7 a 11. Lehulehu na poe Hawaii i konoia, a o ko makou mau keonimana kekahi.
               
Eha pualikoa Pi Gi i paikau hookahakaha nui ae i ka po Poalua, a he keu a ka lapuwale loa. Ua nuha kahi poe no ka loaa ole o ka bana, a nolaila, aole i oili aku.
               
Ua haule he keiki haole uuku mai luna iho o kekahi kumulaau manako i ke ahiahi Poaha iho la, ma alanui Adamu, a ua loaa na eha kukonukonu. I ka lalama no paha hoi kahi.
               
Ua hookohuia ae nei ia makuakane o Lualii i Hope Luna Kakau Kope, oia o R. Anaru, he oihana hoi na na Pi Gi i ake ole e hoopiha, a ma ia hoi e ai pakiko ai.
               
He pulumi alanui ano hou ko ke Aupuni ma Honolulu nei, he kaa nui, a na na lio e huki, a he mea hou loa hoi. Eia nae, he puehu ka lepo i ke ao, a eia i ka po e hanaia nei.
               
Ua hookuuia kela luna leta haole apuka o Lihue, Kauai, oia o J. M. Radway , imua o ka Aha Kaapuni i kakahiaka Poakahi i hala, mamuli o ka nele o ke Aupuni i na kumu hoopii kupono.
               
Ua pekuia kekahi haole hana o ka halekuai bipi o Wale Ma i ka Poalua iho la e kekahi lio a haki elua iwiaoao. Ua lawe loa ia oia no ka Halemai Moiwahine a ua oluolu iki ae, o ka palekana loa aku paha koe.
               
Ua oleloia ae e holo aku ana ka Piladelepia, i kahi la ma keia mua koke iho, no Mea Ailana (Mokupuni Liowahine), no ka hoomaemae hou ia. E uwaiia ae ana kona poe luina iluna o kekahi moku okoa a huli hoi mai no onei.
               
Ua waiho aku ka lunahooponopono a me ka luna nui o ka nupepa Hoku, a o kekahi hunona a Afona ka lunahooponopono i neia wa. No ke ano emi mai paha o ko ka Hoku imoimo a uwiuwiki ana mai i keia wa, oia paha ke kumu o ko laua waiho okoa. He La ma kahi o ka luna nui, luaui o Kauka La.
               
Auwina la Poakolu iho la i hoopauia mai ai ko R. Pameneta noho hana ana ma ke ano kiai no ka Oihana Dute, mahope o ka lawelawe hana ana no 14 makahiki. He hoopalaleha ka ke kumu. O keia no ke kaikoeke aoo a hapauea o Maka a me Keoni Kolopana. Ua hookohui ae a o T. P. Severina, mea pai kii, ma ia la makalua.
               
Ua pekuia ke keiki uuku loa a Oseka Huaita (E. Oscar White), moopuna a E. O. Holo, e kekahi lio i ka Poakolu iho la ma ka helehelena, a ua moku ka lehelehe a loaa ka iwi. Na Kauka Wahie oia i lawelawe lapaau, a ua aneane e palekana loa i keia wa.
               
Ua loaa mai ia makou he wahi apana o ka meaono mare o Mr. a me Mrs W. M. Kamika. Mahalo. O ka inoa pololei o ka wahine, mamua o ka mare ana, o Emma Wohlers, a ua paewa hoi makou ma ka helu i hala ma ke kapa ana i ka inoa hope o Walla ce Eia nae, aohe inoa komo ole a ka ai.
               
Poakolu iho la i hopuia ai o Mrs. Julia M. Self no ka aihue ana he $70 na kekahi koa Pukiki a na Pi Gi. A imua o ka Aha Apana i ka Poaha mai, ua hookuuia oia. O keia no kela wahine i ki pu ia ai e kekahi Pake, he mau makahiki i hala ae, aole nae i poino loa, aka, ua ki ka Pake iaia iho a make loa.
               
Mahalo makou i ka manao makee a paulehia o ke Kuokoa no na dala a ko makou Puuku i hookaa ole ia mai e ka Hui Hawaii Aloha Aina. Ae no hoi paha, e haawi i'o aku ka na Lunina e kikoo, eia nae hoi, ua manao makou o ua o Iosepa no paha ka mea oi loa aku o ka pono, a aole no paha e hoole ko makou Puuku iaia.
               
Elua mau aha kolonelo Pake i malamaia iho nei i na la mua o keia pule iho la no ka noonoo ana i na kumu i make ai o kela Pake iloko o ka hale pauahi, mauka o Puunui, a me kela Pake i kaawe ai iuka o Kapalama. I ka Poakolu iho la i waiho ae ai i na olelo hooholo, hookahi i make i kekahi ulia pauahi, a o kekahi iho mamuli o ke kaawe ana.
               
He aoo, o Kanakaokai ka inoa, ka i ae a hookuiia paha a eha loa e kekahi kaa i ka po Poaono nei, ma alanui Papu, e hookeleia ana e kela haole maheleolelo Iapana. Ua laweia ae oia i ka Halewai, a make loa i kakahiaka o nehinei He lolo ka ke kumu o ka make ana, wahi a ke kauka No kona ohana ole, ua kanuia kona kino e ke Aupuni i ka auwina la ana ae a nalo iuka o Makiki.
               
He wahi hoopuoho ahi ko ka hora 1 o ka auwina la Poalima nei, a ua kani ae ka bele. Ua eleu ae na poe kinaiahi, eia nae, ua pio e no i kekahi pakeke wai. O ka punohu uwahi ka i ikeia iluna o kaupoku o kekahi haleaina Pake e pili pu la me ka haleinu rama Be Hoki, alanui Hotele, mai kekahi omukumuku kikaliki i kiolaia malaila iloko o ka puu opala. E ole o Beni Wini opiopio ai, a nana no hoi i ike mua.
               
Aneane e piha he 20 paha poe hana pia i paa i ka hopuia i ka

pule i hala iho la, he 13 o ia poe no uka o Niolopa. Ua ae ka hapanui i na hewa imua o ka Aha Apana, a ua hookauluaia na hoopai a kahi wa aku e hookoia ai, i mea ao aku paha i ua poe kue kanawai la. Elua i hopuia i kakahiaka o nehinei, makai loa aku o ko makou keena nei, he kane a he wahine, no laua na inoa o Maiola a me Kaauhau. He hihia ko laua i pau wale i ke kau kiure o Feberuari aku nei, a paa hou no oiai hoi keia kau e noho nei.
               
Ua hopuia i kakahiaka Poaono nei ka ona o ka halekuai Iapana, kokoke i ke kihi komohana o ka Huina-a-Kale, ma ka aoao makai o alanui Moi nei, no ka hoopae malu i na waiwai a me ka hoemi ino loa, hoi o na waiwai i hiki mai nei ma ka Gaelica.
               
Ua komo ae i ka Poakolu iho la, imua o ka Aha Kaapuni, he hoopii na H. Keleme kue i na Lunahoomalu o na Papa Nana Koho Balota a pau o Oahu nei a me ka Ilamuku, no ke kue hoi i ko Kunuiakea kohoia ana iho nei. E koi ana oia oia e helu hou ia na balota, oiai, ua hoomaopopo ia ua lehulehu na balota i komo no ka mea hoopii i helu ole ia ma kekahi mau wahi koho. Na C. W. Akepoka ana e lawelawe ka hihia ma kona aoao.
               
Ua komo aihue ia ka hale o ka luna nui o na poe e hana keaka nei, ma ke kahua o ka Hotele Hawaii, iaia i kaawale ai ma ka Hale Opera Hawaii i ka po Poalua i hala, a ua lilo aku he mau mea makamae, he lole silika, he kuka wahine ili sila, ekolu palule, a pela aku. Aole i hoao ia na pahu e wehe, no ka paa i ke kiia, a aole no hoi i lawelaweia na pono o na lala e ae o ka hui He $50 ka makana no ka hoihoi hou ia ae o na mea i lilo, me ka hoopaa leo ole ia ae owai la ia mea.
               
I nehinei iho la i piha ai na malama eono o ka Mele Hipa moopuna kane mua, a ua bapetizoia i kakahiaka ma ka luakini Katolika Roma a o Charles Keolamauloa Johnson ka inoa o ua kama la i heaia ai. Ia auwina-la iho, ma kahi noho o ke kupunawahine ma Kalihi-kai, he papaaina luluu me na ano ono Hawaii a pau ka i malamaia a ua lehulehu ka ohana, na makamaka a me na hoaloha i kono ia a i noho iho e haupa a maewa wale, no ka mea, ua lawa a kena. Ilaila aku ke kapena, ke pao lanahu, ka wiliki a me na luina o KA MAKAAINANA nei.
               
Eia mai nei ka hoi a he kaa hali kupapau kela kaa hoohui aina o Moanalua. I ke ahiahi Poakahi i hala, ua lawe aku no lalo i ke kino kupapau o kekahi kaikamahine opio i make iluna nei, a i ke aumoe ka hali ana. O ka elua iho la ka ia o na kupapau a ia kaa i lawe ai no ia wahi hookahi no. He keu aku no hoi paha a ka apiki. O ua o Lipine uo la hoi ka hookele kaa a hu ai ka uluhaku mana--ai nui a kela wahine ia luna o ka oneki, mamua aku nei, a popoi ana no hoi na huna ehu kai lelehune iluna o na pohaku uliuli hakumakuma o waho o Kekaa i Kaanapali, Maui.
               
Kakahiaka nui o ka Poakolu iho la i aeia ai kekahi Pake me na ie kapiki e auamo ana e kekahi kaa e hookeleia ana e kekahi Pake, ma ka Huina-a-Kale aenei. Mamua ae o kona hoomaopopo ana, ua hookui aku la ke kaa iaia a hina aku la oia ilalo, ae kekahi huila i kona wawae, a o ka lua o ka huila i kona poo, a ua loaa he eha kukonukonu. Laweia ka mea poino i ka Halewai, a mahope iho i ka Halemai Moiwahine, a ua ano oluolu ae oia i keia wa. O ka hookele kaa hoi keia, oia me ke kaa a me ka lio, ua laweia ae no ka Halewai, a eia kona hihia ke kali nei no ka oluolu loa ae o kona hoa lahui.