Ka Makaainana, Volume I, Number 24, 11 June 1894 — Page 7

Page PDF (879.63 KB)

This text was transcribed by:  Janet Remolona
This work is dedicated to:  Bubba Blecha

Ka Makaainana.

 

Kanemake kuonoono i pili koke me kona kahuahauai holoholona o 600 eka pahaka nui, i loaa iaia mamuli o na dala a kana wahine mua. Aohe mea iki i lohe hou is no kana wahine mua, aka, ua noi no ka hoohuoi ia, eia nae, ua upoi wale ia iho no a hiki iho la i keia manawa, ua puka ae na hoohuoi ana o ka wa i hala mura loa. He moo puna kekahi na ka wahine hou i oleloia ua pepehiia e ua Deka nei, mamuli o kona uluhua, a me kekaoi poe lehulehu e ae i oleloia ua pepehiia no e ia, a ua hoomaopopoia na 10 a 12 paha poe i make iaia. I ka hele ana o ka wahine mua a nalo, ua haalele iho oia elua keiki me ke kane, he kane a he wahine, ua nunui laua, a o kahi mea uuku ai waiu no kana i lawe pu ai me ia. Ua olelo ka wahine mua ua kaawale laua mamuli o ko laua ae lokahi like ana, no ka hiki ole ke noho hoomanawanui aku i ke kane, a ua malama maikai no hoi ke kane iaia, a mahope mai ua mihi iho oia iaia iho me ka manao e huli hoi aku, aole nae i akaka iaia kahi o ke kane. A mamua o kona hele ana, ua kakauinoa oia i kekahi palapala, eia ka he palapala pahele paha ia pa ke kane e ae oia i kona launa hewa ana me kekahi mea e aku, a ua kakau oia me ka maopopo ole o ka manao iaia, a mamuli o ia palapala i loaa ai ka aeia o ke kane e oki a hookaawale loa aku iaia, kana wahine. No Kanada ko laua hanauia ana, a he malihini ko laua noho ana aku ia wahi.

 

Hemo Laelae Oia mai ka Halepaahao.

            Mahope mai nei nae hoi o kona hoopaaia ana, a mamuli hoi o ka hooikaika pauaho ole a kona loio, ua loaa he wahi maoli no ko Deka pakele, oia hoi, ua huliia a loaa ke kaikunane o ka wahine mua, oia a Ben F. Mitchell (Beni Mikila), a nana hoi i hooia mai eia no kona kaikuahine, oia ka Deka wahine mua, a me ke kaikamahine ke ola nei. I huliia oia mamuli o ko Deka olelo ana, ina oia e loaa, alaila, pakele oia, no ka mea, oia ka mea i maopopo loa nona a me kana wahine mua. Mamuli o ke telegarapaia ana ma o a maanei a loaa ua Beni la, a nana aku hoi i lawe aku i ka loio a hui he alo a he alo a hookahi ke kamailio pu ana no keia hewa o kana kane mua, no ka lawe ana i kona ola a me ka laua kaikamahine uuku. Ua mare kane hou ka wahine mua, he olua, hookahi i make a John Hamilton (Keoni Hamiletona) ke kane e ola a e u noho pu nei. O ko laua noho ana, he keu a ka nele a me ke ano hune loa, a Deka hoi ua kuonoono a waiwai. He inoa kapakapa wale no ka o Deka, o Davis (Devisi) ka kona inoa pololei, a ma ia inoa hope i maopopo ai kana kaikamahine, oia o Nevada Devisi. A mamuli hoi o ka hilinaiia o na olelo a ka wahine a me ke kaikamahine o ka hele ana a hoike imua o ka aha kiure nieniele, ua hookuuia o Deka mai ka halepaahao aku, Mei 19 a aohe ana mea e ae e mahalo ai no kona pakele, o laua wale no. Aole no ka i make kela moopuna i oleloia ua pepehiia no e ua Deka nei aka, aia no ka ke ola la iloko o kekahi hale malaina keiki, a nana maoli no ka i lawe a laila, lalo nae o kekahi inoa okoa. He waiwai kaokoa ko ia opio, a ua 10 makahiki i keia wa, a he elua makahiki ka noho ana ma ua home la.

 

Hui na Makua a me ke Keiki.

            I ko Nevada ninauia ana ina ua ike oia i kona makuakane, ua pane oia aole, a aole no hoi i maopopo iaia eia paha ke ola nei, eia nae ua hoikeia aku iaia ua make a na make ole oia a me kona kaikunane a me kaikuaana. No ka mea pili ia Deka, ua olelo ae oia: “Ina oia ko’u makuakane, e hana no au i na mea a pau e hiki ana ia’u ke hoopakele aku iaia.” Mahope iho o ko Deka hookuuia ana, ua hui ae oia me kana wahine mua ma ke ano makamaka ma ka lulu lima wale ana no a kamakamailio no ka loihi o ka laua ike ole ana aku o kahi i kahi a me ka loli hou o ko laua mau nanaina. Eia nae, o ka hui ana o ke kaikamahine me ka makuakane ka oi aku o ke ku i ke aloha. I ko ke kaikamahine ike ana aku i kona luaui, ua holo aku oia a puili ae la i ka ai o ka makuakane, me ka uwe iho, “E kuu makuakane!” Ua nele ole no hoi ko Deka uwe ana iho a aohe mau maka malaila i nele ole i ka hoopuluia. No na keiki hoi i koe aku me Deka, ua make ke keikikane a ua mare kane hoi ke kaikamahine a i ka wa mua no o ke kaikamahine i ku ai imua o kona makuahine imua o na kiure, ua ike koke ia aku no oia, aole i hoohewahowaia, aka, no kekahi poe e ae, ua ano poina no ka luahine. Mamuli o na noii a me na niele ana i kihi ai i ka luahine ke hoomanao a ke hoomaopopo I kekahi mau mea i hala kahiko. Nui ka hauoli o na kaikamahine a ka Deka wahine elua i kona hewa ole, a e aua nui ana i ka hoahanau hou e noho me lakou no kahi wa. Ua manaoioia e kokua dala ana o Deka i ka wahine mua a me ke kaikamahine.

 

Hiolo ko Farani Aha Kuhina.

            Ua hoauhaeia ka Aha Kuhina o Farani, Mei 22, maluna o kekahi wahi ninau ane ole iloko o ka Hale Ahaolelo Elele, oia hoi, ina paha he kuleana kahi o ke Kuhina o na Hana Aupuni e hookuu ai ia na paahana o na alahao Aupuni e Lele i kekahi Ahakuka o na Poe Alahao. Ua noi ke Kuhina Nui e hapaiia na hana o ka la. Ma ke koho ana, ua hooleia ke noi e 275 kue ia 225. Ua haalele koke iho ka Aha Kuhina i ka noho ana ia loko o ka Hale, a ua hele loa aku a hoea imua o ka Peresidena a waiho aku la i ko lakou mau hookohu. Ua manaoia aole loa kekahi o na Kuhina e ae ana e hoi hou aku iloko o kekahi Aha Kuhina i hooponopono hou ia. Mei 30, ua loaa he Aha Kuhina hou.

 

Na Hunahuna Laulaha

            Ua apono ke komite kalepa o ka Ahaolelo o Auseturia, Mei 28 i ke kuikahi mawaena o ia Aupuni me Rusia.

            Kakoo na aupuni panalaau a pau o Auseteralia i ko Nu Kilani lawe a hoohui aku ia Samoa a me na paemoku e ae o ka Pakipika-Komohana.

            He lono ma Ladana, Mei 8, ua puka ae he ala kipi a hoohaunaele ma Bueno Ea, Agenetine, eia nae, aole i loheia e ka Elele Kuhina o ia Repubalika.

            Ua hoopaii a e ka Aha ma Santiago, Kili, Mei 28, o Senoa Dona Kalaudio Vicuna, ka me a i kohoia i pani no Balamaseda ma ka noho Peresidena o Kili i Iune 27, 1891, no 15 makahiki e hele kuewa ai ma na aina e.

            He mau lono ma Bueno Ea, Mei 29, ua ulu ae he kaua mawaena o na pualikoa Berazila kuloko malalo o Generala Makado a me na kipi malalo o Generala Saraiva. Aohe i maopopo ka hopena o ia hoouka kaua ana.

            Ke kuhiia la na poe kakoe o Peresidena Vasakueza, iaia e noho peresidena ana no Hono durasa, ua powa hilihila ole ia aku uka Waihona, ma ka hoohana aua i ua dala o ka lehulehu no na haua piepiele pilikino a lakou ponoi iho.

            Mei 28 I mareia ai o Kama’liiwahine Iosepine o Belegiuma ia Kama’lii Kale o Hohenezolen e-Sigimarinigene. kekahi alii @nau o Geremania. O ka wahine ke kaikamahine elua a ke kou na o Falanada, a o ke kane hoi ke kaikaina iho o ke Kama’lii Kalaunu o Roumania.

            Ke kau la ka weli ma Kolorado, Amerika Huipuia, mamuli o na hana kue a na poe eli lua lanahu, a o ka hakaka paha koe me na koa Aupuni. Aole ma ia mokuaina wale, aka, pela no ma Minesota, Ilinoe a me Inidiana. Ma kekahi mau wahi, ua kahe no ke koko me ka lehulehu o na poe i make a i eha. Aia na Kiaaina ke kahea la no ko na koa hoopio aku.

            Me ka maalea nui i hana ai ka Moi Alekanedero o Serevia, mamuli paha o na oa ana a kona luaui, ka Moi Milana i pau, a kukala oia ma Belegarade Mei 21, he kuahaua e hooopau ana i ke kumakanawai o 1888 a e hoihoi hou mai ana hoi i ko 1869 kumukanawai. Mamuli hoi o ia, e hoihoi hou mai ana i ka mana i ka Moi e hookohu aku i ka hookahi-hapakolu o na lala o ka Hale Ahaolelo Elele.

            Ma Viena, Auseturia, Mei 30, i hoohuiia ai ka mare o Kama’lii Auguse o Sake-Cobuga Gota me kona hoahanau hanauna, ka Akidukese Karoline o Auseturia. He moopuna ke kane na Doma Pedera, ka Emeperoa o Berazila i hoopauia ai a i make hoi, a o ka wahi@ hoi, oia ke kaikamahine elua a ka Akiduke Kale Salavatoa o Tusecane. Ua pili mamao ke kane i ka Moi Vitoria o Beritania Nui.

            Ua noi aku o Kounese Rusela i ka Aha ma Ladana, Mei 28, e aeia oia no kona hoihoi hou ia aku a kona mau pono o ka noho mare ana me kana kane, Ela Rusela. Aohe ae o ke kane a ua kue aku i kela noi, no ka mea, mamuli o kona hoohilahila ana iaia ma ke kuhi ana ua hana oia i kekahi hewa ku I ka hoohilahila, nolaila, aohe mea eono e loaa hou iaia ia pono. Ua ae ka Aha e hanaia ke noi e like me ke koi.

 

I na Poe Lawe Nupepa

            Ke kauohaia aku nei ka’u poelawe pupena a pau o Waimanu, e hookaa mai i ko oukou aie i ka pepa no keia mau mahina ekolu a kakou i lawe ai, e pau ana i Iune 30 nei. E paa ana ka pepa ke kaa ole mai ke dala.

J. W. Kapololu

            Luna Nupepa o Waimanu, Hamakua, Hawaii.

 

 

Ua uhao lanahu iho nei ka Piladelepia.

            Aohe mau koa i ikeia mawaho iho o Aliiolani Hale i ka weheia ana o ka Ahaelele. A he neo no hoi ka lehulehu. Kuauea a kamolamola wale@

            Ua oleloia o ka Beritania Nui lawe ana ia Mokupuni Ionesona iloko o 1892, ua lilo i mea ole, no ka mea, ua lilo inua no ka ia Hawaii nei. Ina ua ole o Beritania, ua ole pu no ka me ka Amerika Huipuia koi, oiai, o Hawaii nei no ka memua loa aku.

            I ka Poaha, Mei 31, i hooloheia ai kela hihia niania a olelo hoino wale me ke koi poho na $10,000, he hoopii na R. R. Foster (Puka) kue ia H. M. Hayward (Hewada), kapena o ka Mariposa. Ua hoaoia e hoopanee a i ke kau ae o Augate, aka, ua koi paakiki ina ka aoa@ hoopii. Hora 5 o ka auwina la Poaono nei i pau ai, a na haawi mai na kiu@ I ka pono no ka mea I hoopiiia. Ua holo aku o Kapena Hewada ma ke Arawa @ loaa aku kona moku ma Kapalakiko.