Ka Makaainana, Volume I, Number 25, 18 June 1894 — Page 7

Page PDF (871.35 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Spanky

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IUNE 18, 1994.

 

Page 7

 

NA AINA MAMAO.

 

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

 

Paonioni Nui on na Poe Eli Lanahu.

            Ma Deneva, Kolorado, Mei 28, ua hopohopoia e ulele kaua io aku ana no na poe eli lanahu haalele hana no ka emi loa o ka uku hana me na poe makai i kahi la ae, no ka mea, na naule na hoao ana e hooponopono iloko o ke akahele. Aia keia liuliu kaua ma Karipile Kariki (Cripple Creek), a ua 500 a oi aku na makai. O ka makemake nui o na kanaka, oia ka hoolimalima mai o na lua lanahu i na paahana wale no i lilo i poe lala no na ahahui, aole hoi kahi poe e ae. Ke hoea mau aku la hoi na kokua ana i na poe eli lanahu, e laa na kanaka a me ke kala pu. O kela a me keia lua lanahu, ua hoomakaukau mua ia na mea hoopahu, no ka ulu ae o ka haunaele, o ka wa no auanei ia e hoopahuia ai a lilo i mea poino.

            O na lono hoi mai ke kahua o ka hana, oia o Karipile Kariki ua oi loa ae ka piena a hehena o na kanaka, a aohe i akaka loa ka hopena. Mamuli o ka lono i loaa aku mai Deneva, e olelo ana ua hooholo o Kiaaina Waite aole e hoouna aku i na pualkoa no ka hoopio ana i ka haunaele, ua lilo ia i mea hoaano loa no na kanaka, a he hoike maoli ana hoi ia o ke Kiaaina i Kona kokua ia lakou. Aole na poe eli lanahu i makemake e paio aku, ina he hakaka kekahi e hanaia ana, me na koa, aka, ua ahona lakou @ hakaka aku me ua poe i hoolimalimaia no ia hana. He eha ka nui o na papukaua o na paahaua, ua lako i ka ai, aole nae hoi i nui loa ka wai. Ua hoala ae lako he puali kaualio, a he kanakolu hoi poe maluna o na lio e holo a e kiai mau ana. Ma kela a me keia wahi ua noii aku la lakou no na lako kaua, a ma kahi e loaa ana, ua lawe mai lakou me ka haawi palapala aku. Aohe aeia o na poe e ae e hele akea, a ua kau ka weli o ka lehulehu i keia mau hana hoolalelale kaua.

            Ma Saparinifila, Ilinoi, Mei 28, ua loaa ole he aelike lokahi ana mawaena o na aoao paonioni a elua. A ma ia la like no hoi, ua loaa ole no he lokahi like ana ma Penesilivania, Kanasasa, Inidiana, Waiomina, Ohio, a me kekahi mau mokuaina e ae i noho alii ai o na poe oli lanahu maluna aku o ke la kou mau haku hana. Aia no a keia ko ua kanaka manae, alaila, pio na liuliu kaua ana, oia hoi e loaa ia lakou na uku hana a lakou e koi la. Ma Ilinoe nae hoi, ua kauoha o Kiaaina Alagele no ka hoounaia aku o na mahele koa like ole ma kela a mo keia kahua o ka haunaele. O na kaamahu hoi keia ma ke kahi mau wahi, ua hopu a paa pio ia e na kanaka, a ua paa no hoi kekahi poe hoohaunaele i ka hoonohoia ma na wahi paa.

            A ma Minesota no hoi, ua kauoha ke Kiaaina i na koa e hele aku no na kahua o ka haunaele. O ka hapanui o na poe hoohaunaele, oia no na poe Finilani o Rusia, a hui pu hoi me ka ona, ua lilo ka uluaoa i mea ano weliweli loa. Eia nae, ua kauohaia na koa aole e ki wale aku i na kanaka aia a, na lakou mai ka lele mua. Ma kekahi mau wahi, ua lilo ke alakai ana i ka haunaele i ua wahine, a ua kahe no ke koko ma kekahi mau wahi. Mamuli hoi o keia mau ala haunaele ana ua pii loa ke kumukuai o ka lanahu. Ua hoopioia na ala haunaele ana ma kekahi mau wahi e na makai, ia ka o u koke ia no ia kinohi mamua ae o ka nui loa ana.

           

Hoao Kipe i na Senatoa

            O kekahi o na hana ano nui a ko Amerika Huipuia Aha Senate e noke mai la, oia ka hoaoia ana mai nei e kipe i kekahi mau lala o ia Aha, i mea hoi e hoano e ae ai i ka lakou koho ana no ka bila kanawai dute. Ua hoao ia keia lawelawe kipe ana ma o C. W.
Butzz (Bute) la, a ia Senetoa Hunetona kana hoao mua ana, i $25,000, a he $14,000 hoi ana i olelo aku ai ia Senetoa Kaile, a ua manaoia no hoi ua lawelawe oia i keia hana no kahi poe a ae, a aole nona ponoi iho. Mei 16 i waihoia aku ai he olelo hooholo no ka hookohu ia o kekahi komite o elima lala no ka nieniele ana i keia mea, a ma ka la 21 ma, i noho ai e hoolohe. Ua olelo ae o Kaile ua hoike aku o Bute aia ina ua lawa ole ka $14,000, e loaa no iaia kekahi huina ana e manao ai a hiki i ke $75,000 ke kiekie. O ka hoao aua hi e kipe ia Hunetona, i kana keiki ka hele ia ana e makailio, a kipakuia me ka ianaina. Ua hooiaia ao imua o kela komite o Bute io no ua me la i hoao ai e kipe, aole na kela ma Senatoa wale, aka, na na keiki a elua a Senatoa Hunetona, oia o Efa a me Desa Hunetona.

 

Medala Hoohanohano na Ferani

            No Inidianapolisa, Inidiana, mai ka lono o Mei 28, ua haawi ia aku ka medala hoohanohano a ke Aupuni o Farani ia Jennie Creek (Kini Kariki), he wahi kaikamahine uuku o umi makahiki no kahi wahi o ia mokuaina, no kona hoopakele ana kekahi kaamahu me na kaa i piha me na ohua no ka Hoikeike Nui o ke Ao ne ma Kikao he mau mālama mamua aku. Iaia i hele ai maluna o ke alahao ua loaa aku la iaia ke alahaka maluna pono iho o kekahi owaowa kuhohonu e a ana ke ahi, a ua koke loa hoi i ka Manawa e hoea aku ai o kekahi kaamahu me na haneri ohua lehulehu no ka Hoikeke Nui. Me ka eleu oia i noonoo ae ai a uhae ae la oia i kekahi apana o kna palekoki huluhulu ulaula, hole aku la a hala ilalo a hiki wale i kona ike ana aku i ke kaa a koaniani aku la i kona palekoki ma kea no hoailona popilikia a pakele ai. He mau ohua Farani kekahi o luna, a na lakou hoi i hoike aku i ke Komisina Farani ma ka Hoikeike, a nana hoi i waiho aku imua o Peresidena Kano, a haawi koke ia ke kauoha e hanaia medala o ka Legiona Hanohano, he mea hoomanao a hoohiwahiwa hoi no ka Hoopakele ana i na ola lehulehu.

 

Enelani a me Samoa.

            Ua weheia ko Vitoria, Auseteralia, Ahaolelo e ke Kiaaina ma Melebona, Me 30. Ma kaua haiolelo ua hoike ae oia i kona hauoli no ka noho aku o kela Ahakuka Panalaau ma Otawa, Kanada, no ka noonoo ana, aole wale hoi i na launa kalepa ana mawaena o na panalaau, aka, i ka uweaolelo moana Beritania e hoohui ai ia Auseteralia a me Kanada, a maluua wale no hoi o na aina Beritania e kau ai. No ka ninau hoi i pili Samoa, o ka hoomaluia ana o ia mau paemoku e Nu Zilani, o ko Beritania Nui hoomalu ana aku no ia. Nolaila, he mea pono loa e aeia ka Nu Zilani noi, aole wale hoi no na pomaikai pili kalepa o loaa ana, aka, no ka mea hoi ua kulike loa no ia me ko Auseteralia kahua alakai oiaio.

 

Ala Haunaele ma Sofia, Bulegaria

            He mau halawai ka i mālama ia ma Sofia, ia ka po o Mei 30, e na poe kakoo ia M. Selamabulofa a me ka aoao kue. Pau ka halawai, ua kukaiia na kip u pauapana ana. Hookahi mea i ku a lehulehu i eha. Ua lilo ka lanakila i ko Setamabulota poe, a ua pau nui aku a kona hale, a ilaila kahi i hoopaiakuli ai. Mahope iho o ka hakahaka ana ua hoea aku na makai a hoomaluia na alanui. Aumoe ae, ua hoomaka hou ka hoohaunaele ana a na na makai lakou i hoopuehu liilii aku. Ua kioi mai Kuhina Peterofa ma kekahi pukaaniani o ka halealii a hoike aku la i ka manao o ke Alii e kumai na makai i ka wa me ka hana ole aku i kekahi ma hana e nui loa ai o ka uluaoa.

 

Na Hunahuna Laulaha.

            Ua oili ae ke kolera Asia ma Silesia Perusia.

            Ua lonoia ua oili hou ae ka mai ahulau kolera ma Meka, Arabia.

            He hoonaue olai hoi ma keka hi kokoke ia Napela, Italia, Mei 28, a ua pioloke ka lehulehu.

            E hoomanao ana o Berazila i ka la 4 o Iulai ma kea no nui a hiwahiwa, i mea hoomaikai ia Amerika Huipuia.

            Pii ka inaina o na paahana o ka Hui Alahao Panama no ka hoemiia o ko lakou uku hana, a e noi ana hoi lakou e hoohm@ iho na hora hana.

            Aia ke Aupuni o ka Repubalika Agenetine ke hoao la e loaa ona aia o £1,000,000 Europa. Elua mau hale kalepa nui o Bueno Ea i poho i Me 29 no $2,000,000.

            Ua hooholoia he noi iloke o ko Kanada Ahaolelo, Makaainana, Mei 28, e hoopihaia ke Kaikuono o Hudesona me na sila, aole malaila wale, aka, ma na kaikuono e aku o ka aekai hikina.

            Mei 21, ma Parisa, i moku ai ke poo o Emili Heneri, he aua kisa, a e like no me Vailana, ua make oia me na huaolelo ma kona mau lehelehe no ka laua kila o ka lakou mau hana puuwai elelele. Lehulehu na poe i hele aku e makaikai i kona ekipooia ana i ka wehe’nakaiao ia la.

            Elua mau mea hoopahu i pahu ae i ka hora 11 o kay po o Mei 30, ma Roma, Italia, mai waho pono iho o na pukaaniani o kahi noho o ke Kuhina Waiwai. Aohe nui o ka poine i loaa i na hale, eia nae, ua nui ka pioloke a puuluuluia ma ia wahi ma ia hope koke iho. Aole i maopopo na poe na lakou keia hana.

 

Hoike Make o Mei.

            Uoko o ka mālama i hala, ua hiki ka nui o na make o Honolulu nei i ka heluna o 44, oia hoi, he 34 kane me 10 wahine, i maheleheleia iwaena o na lahu like ole, penei. Hawaii 21, Pake 9, Iapana 2, Amerika 2, Beritania 2, a he 4 o na la hi e ae. Malalo o 1 make hiki he 5, malalo 0 5 he 4, malalo 0 10 he 1, malalo 0 20 he 4, malalo o 30 he 3, malalo o 40 he 7, malalo o 50 he 7, malalo 0 60 he 6, malalo 0 70 he 3, a he 4 maluna aku. Iwaena hoi o keia huina make nui, he 8 poe i lawelawe lappau ole ia e kekahi kauka lapaau. Peneia iho ka hoakaka no ia malania hookahi iloko o lima makahiki: 1890, 60, 1891, 98, 1892, 49, 1893, 42, a i 1894 iho la he 44.