Ka Makaainana, Volume I, Number 26, 25 June 1894 — KELE A ME KEIA. [ARTICLE]

KELE A ME KEIA.

Poakahi i hala ī hoomaka ai ke kau o ka Aha Hhookolokolo Kiekie ma ka Ix,nako. Lehulehu n© na hihia lioohalahala.

Ua lilo ae i ka waihoha hoahu Bihopa o ke Kula Kamehameha kekahi o na kii pohaku i loaa ai ma Mokupuni Neka,

E hoomaka ana ka hoomaha ona Kula Aupuni a pau ma ka lulai 13, a e hoomaka hou ana ma ka la 10 6 Sepatemaba

A hiki mai i keia la, aohe o Lunakanawai Kaapuni Waiki na i hooholo i kona manao no ka hoowahawaha Aha o ka niipepa Adarataisa.

0 ka malamamoku me na luina elua o ka moku Emepire i npho iho ai mahope nei, ua holo aku no Kapalakiko ma ka Auseteralia o ka Poaono nei,

Aia he puka nui ma ka uwapo Osianika, a be mea pono e liaua koke ia mamua o ka loaa ana o kekahi ulia. Auhea ka hoi o Kowela a me kona hoki ?

Eia ka Mikahala ke hoomaemae hou ia nei a o ka Iwalani ke h6loholo nei kona wahi ma na āwa o K' .ai s ine he la e hala ūue m aoi*o mau j>ule= Ua hoopaiia o Kuanalewa (w) he $10 iaiua oka Aha Apana i kakahiaka Poalinia iho la 4 no ka hoopuka i na olelo ino i kekahi o kona hoa wahine liiakai o Iwilei aenei. ... ka auhau a hoea iuka oka nuku o Nuuanu, ke kau maluna o ua kaa hali ohua nunui aF. Kamika. E awihi ae i kana hoolaha ma kahi wahi o keia kelu. He ewalu poe luina mahuka •ka Piladelepiā i hopuia ena makai i Jca Poaono nei, Kani no na aka ana kaiko, oiai, ua lo#ia he $Ia hou mawaho ae o na haawina naau.

Ua loneia aia he mahae iwaeiia ona IPukiki. Oke kumu ka, aole loa lakou i oaakemake iki.i ko lakou hoekaia ike kulean koho balota malale o ke kumuiinu iou a na Pi Gi. Ma ke Kinau o kakahiaka Poakolu iho la i huli hoi mai ai & A* Rosa a me kona haku, W. ilahukai mai kela hihia koi poho a Misi Alise ke kau kiure mai i3ei p. >failiiku. I ka wanaao Poaha paa ihd la i ka hopuia o Jack liona me Mrs. Nora S. Kamaiopili no ka hewa moe lealea. Ua loaa pb*o aku ka laua e u hiolani like ana me i a mukihoomaumau ana. Ma kela pauahi oka La Pule i hala, ma ka hooikaika ana e iuki i ka pahuhao o ke keena ©ihana kaa o D. Makorisetona, aa naki pu ia ke au o ka pealn iima o E. F, Tinihofa, kane a Haina. Eia ke pii ae nei kona oluolu.

Ua lioomalia aku aei o W. M. Gifada 110 Kapalakiko a ka Awsoteralia o ka Poaouo tk oiai oia a me Mr. C&navaro ua kaaw&le aku, ua F. A. S©fa e lawelawe uo laua uia ku aho Luna Kiekie a X3O Potugftla, A m&.ko GifuJa, waM koi iloko oka liui kalep o W. G. Iwiui Ma, na IL M. Wini *pi* o lawelawe aoua.

O nehiaei ka īa hoano o loane Pap©tizo, ao ka Poaha ae hoi ko ■ Petero Hemolele h hoano, He mau anaina pnle k» ka la j hope ma na luakini Enelani me Roma. v i He aha ike a hookipa ka i haawiia no Lualii Kikania aia kahi noho o Hakipmi i ka auwina la P©aha iho la. Up lehulehu no na poe i hiki aku. Malaila ka hana Pi Gi kahi i hoolaulea ai. 0 ka nui o na lilo no keia kau kinre mai nei o ka A,ha Hookolokolo Kaapuni ma Wailukn, ua hiki aku ia i ka huin'a o $977,80, Ua hoomaka ke kau ika fa 6 a pau no ka manawa ika la 19 o june nei. Poaha iho la i hopuia ai kela hiena Pukiki s Jeo Fereira, m ka hoopuka ana i na olelo hooweliweli i kekahi wahine Pukiki, a imua o ka Aha Apana i ka Poalima nei i aoia mai ai oia a hookuuia, ■ j Ua iiio mua no ka hoi o Mokupuni ia Ameiika Hyipuia iloko o 1856, wahi a ka olela a kekahi mea Iloko o na nupepa ,imerika. Owai ana la ka oi, o ke Aupuni Kuikawa paha, a i ole ia, o Amerika Huipuia pāha? | - Eia ka na mākai kaulio ke kiai makaala loa nei ia ioiia Pa i nei mau po, no hop@ ia t> ala iiiai ka he haunaele mip laila mai. Ahu no hei ka pala a keia poel I kiai nui ia no pah|a i na aka o lakou iho, e ahona no la hoi ia. Ua koma' aihue ia. kauHāl|e noho o Hanale Kamika, ma Kaliu, Koleaka, i kahi wa o ka Poakolu iho la, a ua liio aku he $ 11. la ahiahi iho, nora 6,30 naha, |i hoikeia aku ai i ka Oihaua. Ma(kai ; ao ka lakou t koe a paa ae ua piko pau iole la. Ma ka la 20 iho nei, ua wawa-

hi iho la ke kolohe ika puka komo oka halekuai oka Papa Ola ma Kalaupapa, a lawe akii la i *ia dala o loko o ka halekuai i koho wale ia ma kahi o ka $100. 0 kahi laki loa ka pahuhao dala.

Awakea Poakahi i hala i ai ia J.T.Walakahauki opio kekahi apana aina o D."H. Nahinu, { make, e waiho ana ma Kalahiki, Kona Hema» Hawaii, no $530 r Ua hooliloia keia malalo o ka hooko aua i kekahi moiaki i$ J. T. Walakahauki. ; Auwina la Poakahi i hala iho la. maukao Kapalama, ua p Wile Hopeua, keiki a Robata H©pena, mai luaa iho o kekah} lio aiia e holo ana me ka nohu ole a ua eha kukonukonu oia 4 ka manaela ua make loa oia, uo ka mea, ua ku o hope u konapoo i ka houua. TJa pohola m oia a ua oluolu fioiT X7a hoopaiia he makai, oia o Wile Llime (William Liudsej), ( a me Ross> Spencer*a me kikahi Pake, imua o ka Aha Apana i ka Poaliina, la lonei, uo hookalii makahiki lioupaahao pakuhi no ka hooweliweli aua me ka pu panapaiia j kekahi wahine lapana a lawt mai he |25 raai iaia! ' mai ? maauli oka lakou koi ana | akii 110 $50 Iloko <* kuhi po o I Mei aku nei kā hanaia ana o I keia mm ma k»-kuhi hale ina

alanui .Nuuauu, oiai, o ua o| Linis«\ he makai oiu uo ka Ta : pa 01«, a lioopuuia i Mei U no ia! : heua. Aoh# a lakou ki.mu pale, a ua hoohalah i'a nui aKu ! iluua, Ikt kokht

Ua kuai iho nei ka o J NoWe (Keoni Nobala) i na Hiea holohau a paii o ka liale holonau ma Manamana, a e lawe akn atia ka oia a rae kona hoahanau a wehe i hale holbhau ma Kailua, Haw.iii, i ka la 4 ae o lulai.

I ka po Poaha iho la i malamaia. ai ka hoike hookuu oke Kulanui o Punahou. o ka luakini Papukaua, a ua heluhelu mai na liaumana e puka ana i ka lakoii mau kumuhana lehulehu oka noonoo ana. 17a pilia u aku no o 1-aila.

Mamuli o ko Kane ae maoli ana no i kona hewa, īmua oka Aha Apana i ka Poaha iho la, e lioi ana oia fio eono %ialama hana oolea naa Kawa. ITe aihue keiß hewa ona, a no elua ana lawelawe ana, hookahi lie paka mai kekahi Pake i ka Poalua aku, a o ka lua, he upa-ake hululio mai kekahi Kepani ika Poakolū mai, a Poaha vla hoi, kopiia a miko. Ma ka M©nowai e ku mai ana i ka Poaha iho, mai na Panalaau mai, e loheia mai a? na.lon# piha no kekahi olai weliweli mai nei ma Welinetona, ke kapifala o Nu Zilani, he mau la mahope aku o ka haalele ana o ka Manposa ia Aukalana ma kana huakai hope loa mai nei. Ua hoonaueueia ua kaūhale aua hoopoino loa ia kahi o lakou. Ika Poaha nei iho i hookolukoloia ai na kanaka Manila elua 1 hopuia ai i ka la 9 nei, ma Kamakela aenei, no ka powa aki pu īa ai a ku o Moemoe. He la holookoa ka hana ana aua waihoia aku la ko laua hihia no keia kau kiure ae o ka &ha Hookolokolo Kaapuni, Ua kauia ko laua pela he $500 pakahi, a na C. W. Akepoka laua e pale. —

Ua hookahakaha ae no na pualikoa Pi Gi £'?£* Poakahi i hala, raa HaV •; īluea, a ilaila ae uo ka ban& .PI.GL A#he no i lehulehu l©a lakou, h© 200 paha, a pau ka paikau ana, kai huakai ma alanui Puowaina, eia nae, aohe i makauia e ka lehulehu, Palaweka ka mahiaa o ia po, e hoike mai ana 5 ko lakon hoowahawahaia e na tuli o ka po # a ua konaue pono inai hoi ia lakou i kai ai a hoepau i ka paikau ana, .

Maluoa maī o ka mokupea W* H; Daimopa i kakahiaka Poalua iho la, i hoi mai ai o T. EvEfana me ke ola maikai a nanaina ohaoha, maliope o ka hala an& o ka makahiki aoi uia Ameiika Huipuia me konapoe #) oia2 # akahi iiō oia.a ike hou ialakou ao 18 makahikL Nui ka hauoli o ka wahiue ame na keiki iks ike hou aua i kona mau maka. Ua bo!e pu mai nei me ia kekahi kaiknahine ona 4 oia Wi!!sams, Hora 12 paha o ka po La Pule i hala, la 17 nei, i make sl o Charle§ Flagg» he wiiiki no ka Halewai, ma ka llalemai Moiwahine He hano kona in&i a no kahi kona hoomanawaniu awa a ue ka hiki ole a ane paupauaho loa mai, Uā hoeunaia oia t ka la 7 noi no k& halemai. AOiwiua la Poakahi i maneleia aku ai kona kino make u nalo iuka o Maemae, malalv> o ka hooponopouo ana aka Ilope Ilamuku, a i ukaliia hoi «na makai. Va piha iaia ke 53 paha o na makahiki.

Ua hoomiia o Kale Aki, loio, i ka Po&l<tv;a nei e kekahi haku Pake ona no ke apuka i ka waiwai i haawiia iaia., oia hoi, he $185, no ke kuai "āna i kekahi aina/ Wahi a ko makou lohe mai ua hoole ka oia no kona hewa.

Ua pakuiia mai i ka Papa Loio o Hawaii nei ma ka Poalua i hala o A. Bruson, he loio a he lunakanawai i pan no Kaleponi, a me Geo. 3. Stoneman, he lala 110 na PapaLoio o na aina o Misigana a me Waametona, a ua aeia aku laua e lawelawe i ka oihana loio mana Aha a pau o Hawaii nei. Oiai. aole na palapala o ka inoa mua me ia, na A. S, Hakawela oia i hooia aku imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie.

Mahope iho o ka lele paikau ana mai o ko ka Piladelepia poe i ka Poalua i hala iho la, ua noiia ae no ka hooleleia mai o ko ke Kamepiona poe iuka nei e hookahakaha paikau ai, aua loaa aku ka aeia ia Kapena Euka i ke ahiahi iho no o ia la. Eia nae, ī kakahiaka Poakolu ae hoi, ua hooleia kku e Kuhina Haki t maho]\e iho paha o ke kukakukr, anao~kaAha Kuhina Aole i naaopopo ke kumu o keia hoole ana.

Poa ao ae Poaha, la 14 nei, ua paa i ka hopuia e Kapena Waipa a nie na inakai nialalo oua be 38 poe Pake, inauka iki aku o aiaaui Moij ina alaaui Nuuanu, aia kahi o Asawaua, 110 ka piliwaiwai fana-tana. Ekolu : ae okoa i ko lakou hewa iuiua o kaAha Apana i ka Poakahi i h&la Ho la, oia na poe na lakou iahaaa, a ht $20 pakahi iia hoopai Eha poe & iho i ahew&ia a hoppaiia ha 16 pakahi. Ua pau -ka nui iho i ka hookuuia.

Ua hooliloia ka moknnaahu Waimaaalo ina ks kudala ana aua a Kiino Mogaua i k? awakea Poaono uei, ma k§ kauoha a ka Aha Kiekie ma © ka Ilawnku la, aua lilo no $1,000 ia W. K> Kakela, kaliu waiwai, a ua Kapeua W. Davisi i koho uoua. E hooholoia aku aua ka uioku e kekahi poe iiui malalo oua laweiawe aua a uakapeua la uo k& hali nkaua a me ka hoopakele aua i ua moku ili. oka hua iho la keia o koua ili ana iua Mok,uteia maiiiua aku uei a e hauaia uei hoi iinua o na Aha mauaena o ka oua a ine n* hu: pauihakahaka.

Aw&kea Poaono uei i peluk.ua aku ai ka Auseteralia uo Kapaiakiko, a ua ka Baua Pi Oi i kipaku aku Lehulehu na ohua i iaweia aku, ua hele a ohuohu j- iia lm, a fomaikai iio 1 n n* p«e kau lei. O ke ano man ao boi ka i ikeia makai o ka uwapo Osiamka, o ka htl« a laukpuaka» iaia i helo ai a waho p#uo a iieahi a ma o aku hora « paha ia» ua hekau oia, hookuuia ha waapa, hoe a mea huU h«i ae. a holo loa aku la ka uioku ma kaua huakai mouna H**ha iā ia mia?