Ka Makaainana, Volume II, Number 1, 2 July 1894 — Page 6

Page PDF (811.28 KB)

This text was transcribed by:  Maydeen K. Pokipala
This work is dedicated to:  My mother, Matilda Kapukeleawe Paishon Silva

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, JULAI 2, 1894

 

HE MOOLELOKAAO

NO

MONE TIKERO

KA

HELOLIO I KA WA HOOILO

KA

UI MAALO I KE KUPULAU

A O KE

KEIKIALII HARE MATNE

KE

KIAHA OPAKA O NINEWA

 

MOKUNA XII.

Ke aloha o ka Ipo i ka Ipo-

            Hanini ka waimaka elo ka laau-Ka Ui Maalo i ka wa Kupulau iluna o Hagara-Ke kaoo o na poe me na medala kila no Arabia-Ka hoohui mare i ka wa Hooilo-Ike kumaka i ka nani o Mokuleia, aohe laula a koe aku.

            Ia Mone Tikero e holo nei, ua hoi aku la ka Pua Lilia o Zubieda me kona makuakane ilokoo ka rumi, a noho iho la laua e kukakuka no na mea e pili ana i ko laua wa e hoohuiia ai ma ka berita hemo ole i ke okiia o ka mare.

            No ka mea, o na iiai a me na paulele ana a ua Pua Lilia la, aia no ia maluna o ka Hololio i ka wa Hololio, ka mea nana ka poka mua loa i hoohina i ke kupaa o ka Manu Nunu o ke Kakela o Zubieda.

            Nolaila, e na makamaka, maanei e nana aku ai kakou ma ka meheu o ua hololio la iluna a na kuawiwi o Hagara, a me kaua mau hana hoomakaukau no kona la nui e hiki mai ana maluna o ka lepo o Arabia.

            No ka mea, ia la, e kuahauaia aku ana na aupuni keikikane a pau o ia au e hele mai no ka hoohanohano ana i ka la e mare ia aku ai oia me ka Pua Lilia, a ia la hoi e ikemaka ai lakou, o ka mea i kapaia e Hare Matine he “akua lapu no ka po,” he Moi aku ana ia no Arabia nui, a nana e rela aku ana na miliona kanaka, ke mea nana i hoohaaha aku i ke akamai oniu mea kaua o na Muaza kaulana o Hagara, a eki loa aku hoi o Hare Matine, ke Keikialii ai waiu o Peretia.

            I ua kaeaea i kome aku ai iloko o na ululaau, kau ae la ia i kana o-li kiwi pipi ma kona waha, a puhi aku la a wawalo hele aku la kona leo iloko o na ululaau.  A i kona hookuu ana iho, ua kali iki iko la oia no kekahi manawa.

            Aole no i liuliu loa mahope iho, lohe koliuliu aku la ia i kekahi leo o-le i ke kani hone malie ana mai, a mahope mai he leo kapalili no ka pahu.  alaila, hoomaha iho la ua leo o-le la me ke kani o ka pahu.

            Puhi hou aku la ua Hololio la’i kana o-le no ka elua o ka mamanawa, a ua panai hou mai la o ka leo o-le i kani mua mai ai i na minute mamua iho, a pela ua keiki la i hoomau aku ai a hiki wale no i kona hoea ana aku maiuna o ke kula palahelaha ana e holoholo mau ai me kona lio keokeo iloko o ka wa kupulau.

            Maluna o ua kula la i ku iho ai oia me kona lio a nana aku la i ka home kuahiwi o kona hoaloha, a me he mea la, i ka nana aau i ua keiki la i kela manawa ua komo mai la paha iloko ona na hoomanao aua no na la i hala aku, na la hoi ana e holo haaheo mau ana me kana pahikaua a me kana laau ihe a hoohaahaa aku i ke akamai a me ka ikaika o na Muaza o Hagara ma neia me he oniu i na mea kaua.

            A e pau ana paha auanei kona holoholo ana maluna o ia kula ma nei mua aku, a he kula palahalaha okoa ana paha kana e holoholo ai, kahi hoi e hiki ole ai i ka mana o na mea kaua ke hoohoa aku.

            I ua kaeaea la e ku ana me ke au ana o kona mau maka ma o a maanei, ike aku la oia i kekahi mea e holo mai ana mai loko mai o na kuahiwi o Hagara, e kaiewa ana ma kona aoao kana pahikau, a o kana laau ihe ma kona aoao akau.

            Iaia e holo mai ana, Kau aku la maka o Mone Tikero maluna o ua mea hololio la, a hulliu, puana ae la:

            “O kuu hoalaha Igeboseda!  E hui aloha pu kaua maluna o keia wahi mamua o ko kaua hele ana aku no Arabia.”

            Holo mai la ua Igebeseda la a kokoke, wehe ae la i kana pahikaua, a haawi mai la i ke aloha imua o Mone Tikero, a ua pauai aku la no hoi ka kakou milimili ma kona aeao.

            Alaila, lele like iho la laua mai luna iho o ko laua mau lio a lulu lima maoli iho la, a me he mea la ua pumehana maoli no ke aloha mawaena o ua mau hiena la o na ululaau.

Aole i pau.

 

            Ua haule ka moolelo o ke kaikamahine a ke kupua Habakudeera i keia pule, oia o Lauomiaihae. I keia pule ae e oili aku ai aoia, mahope iho o ka noi ana mai o kona mea kakau mai ka makaikai aua i na lealea o ka la 4 ma Wailuku, Maui.

 

Tera Tamari Potore Rarii.

            Mamuli o ka makou wahi hunahuna wale no ma ke helu i hala, ua loaa mai ka pane malalo iho mai ia Kimo Keola mai, a na ka lehulehu no hoi ia e kaana iho:

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            Ua huhihewa ka hokeo hoolowai o KA MAKAAINANA i kela hoolaha lalau ana i kela pule i hala.  He oiaio he kuhehewa na Japana ia Keola he Iapana, a he mea hoomakeaka mau no ia no na keiki o ka Lale leta.  Ina no i ka hale leia nei o Hoke, e hoka ana no-oia ke namu Pukiki mai na keiki o Madeira iaia.  O ke komo iloko o ka pahu, he hakuepa ia.  He pahu nui loa kela e piha ole ai i na waa kaulua peleleu o ke alanui Liliha.  Ina paha laua e hookomoia ana iloko o kela pahu, e lohe mai ana no ka lehulehu i ke olaola o ia mau holowaa wai.  E uumi ka inaina.

 

JAS. N.,. KEOLA.

Honolulu, Iune 26,1894.

            (Oiai, ua oluoluia kahi Keola e pane ano pilikino mai me ke kipehi i kana mau olelo hailiili o ke an@ inaina maluna o ko makou Puuku, e hoike maopopo maiana hoi ia i kona nele i ka manao maikai, a he holoholona hoi ka olelo ana nona.  Oiai no hoi ua nui no ke makou Puuku, ua hiki loa no iaia ke pale nona iho.  Ina nae hoi e hoomaopopo ia mawaena o Keola a me Hoke, e koho koke ia no o Keola he Kepani mamua ae o ko Hoke kohoia he Pukiki.  Aohe no na Pukiki e kuhihewa ia Hoke e like la me ko ua Iapana kuhihewa ia Keola, eia ka ho wahi hapa-Pake wale no ia.  O ka mea no paha ia i loaa ai o ka olowaa loihi miomio iaia, he ili-ulaula, he mea hemo wale paha o ka umoki a kaui koha ana iaia e aama aku ai, oiai nae hoi, o ke peke iho no ke kupono, e like la me kela mea mua, he ili-puakea.  E hewa iho no ka e like me ko makou Puuku, he lilike, hookahi ano, hookahi kaina a “hookahi wai o ka like,” a he kaulua ka olelo ana.  Mai hoike hou i kou ano kamalii a noonoo maikai ole, me ka manao paha o na olelo hailiili pilikino ka nani a me ka uoeau.  Aole loa ia o kou kulana “ano keoniniana.”  No gura hanahana.  L.H.)

 

            Ua puka mai he ko’e mai loko mai o Kauluwehi K. Haleloke i kakahiaka Poaha nei, nona ka loa i koho wale ia he 6 @uiha, mauka o Kalihi.

            Mai ka $2 a i ka $2.25 no ka ahui maia hookahi i hooliloia ma Keomolewa, i laweia aku hoi ma ka Arawa a hookau hou ia aku ma kekahi moku okoa no laila.  Oi lea aku no hoi ke kumukuai o kekahi mau ahui.  Aloha no ka hoi he nui loa o kahi pono ma ia piepiele ma.

 

Kamaluu Eu o Ainahou.

            Pu panapana ka i loaa i kekahi poe kamalii ua hele a kikie kukae hao, i kai o na puu opala o Ainahou, i kahi o na la i hala iho la.  No ka piha wahapaa no hoi o ua poe kamalii nei, ua makemake nui e hele powa me ia mea kahiko.  Ua pau nui ae i ka hele a kahale papaa uinihopa nui o W.G. Iwini Ma, ma ka aoao ma alanui Kalepa, me ka hoonohoia @ na kiai ma na huina alanui.  Aohe i emo iho, ua hooho aku ke kiai ma na huina o na alanui Papu me Kalepa, “makai,” o ka wa no ia i kakiia iho ai i ka paia uinihepa o ua hale papaa nei a kani anan he poka, puhalahio i ke puo o ka mea nana i paki i ho a komo ana iloko o kekahi pine laau o ka pa-papa o Lui & Kuke.  Ua puhee aku na mea a pau, a aohe makai i hoea aku, oiai, aohe no i loheia.

 

UHA LAKI A POINO OLE.

            He ulia ka i lea  i kekahi oiwi ma alanui Moi, i kahi kokoke ia Kawaiahao, i ke ahiahi Poaono, Iune 9.  Oiai ua kanaka la e holo ana ma kekahi kaa bareke huilalua, ua ano kahiko hoi oia, a mamuli o kekahi mea i ke ole ia ua hookui aku la kona kaa me kekahi kaa alahao e kaalo iho ana ia wa.  Mamuli o ia hookui ana, ua pinana ae hookahi huila o ka bareke a haule aku la hoi ke kanaka maikona nohona aku.  Paa hookahi lima iloko o ke “pilina” a kaualakoia oia no kekahi wahi mamao o 100 iwilei a oi aku paha mamua ae o ka paa ana o ka lio i kekahi mau mea elua ma ka huli Waikiki mai ka hele ana mai.  E ole ia, pakele ai oia, a mawaho ae hoi o kekahi mau wahi pahelehole a me kona luluia, aohe aia i eha kukomukonu.  Eia no nae, ua laweia aku no oia no ka Halemai Moiwahine a ilaila mai kahi i hoomalielioia mai ai e kona mau palapu ma ka holoi a wahiia ana.

 

            Na kekahi mahele ana o ka Puali Puhiohe Lahui e houhene aku ma ko Wailuku kahua heihei lio i ka la 4 iho.  E haalele nui mai ana lakou i ka auwina la apopo ma ke Kalaudine a huli hoi nui mai ma ka Malalani i ka auwina la Poaha, oiai, oia ka mea a ua hui mokumahu elua i hooholo ai.

                Awakea ponoi o ka Poakahi i hale i ku mai ai ka Arawa, mai ka akau mai, iloko o S@ la holo. Aohe mau mea ano nui ana i lawe mai, koe wale no paha kona lawe ana mai he 700 paha iona ukana, ka oi hookahi i laweia mai e kekahi moku mai ka hoomaka ana o na moku o keia hui e holoholo mai Vitoria.  He 20 ohua helu ekahi i lawe mai no keia awa, a he 50 hoi i lawe loa aku no na Paualaau.  Iune 18, hora 10 a.m. oia i haalele aku ai, a hora 12 awakea Paalua iho la i holo loa aku ai no ka hema, ma ke ala aku Fiji (Piki)

 

J.K. KAHOOKANO

LOIO a he Notari no ka Lehulehu.

KEENA HANA: Alanai Kaahumanu.

Honolulu. @not readable

F.J. TESTA (Hoke).

NOTARI LEHULEHU.

KEENA HANA, Hela 13, Alanui Kaahumanu, me ka Mea Hamohane A. Koaa