Ka Makaainana, Volume II, Number 1, 2 July 1894 — KELA A ME KEIA. [ARTICLE]

KELA A ME KEIA.

Halawai makapinana i ka hora 5 o keia ahiah'i ma Halēalii Kuea, Aole na hale inu rama e aeia ana e hemo ika Poakolu iho, aia ka a napoo ka U: Ahiahi Poaiima nei i ku mai. ai ka mokuahi, lapana Aikoku Maru, mai lapana mai, Hora 4 o keia auwina !a e bolo aku aī ke K«nau a ku aku i Hilo i kakahiaKa Poa Kiulai. Eia ke hana hou ia nei kahi o ka pa-pohaku o Halealii lolani malalo o ka lepo_ ma ka nhau pohaku a puna ana. . Aohe e hooleleia mai ana na kanaka o luua.o ka Piiadeiepia i ka la 4 ae no ka paikau ana iuka aei. Wasa Hoala nao! Ua hoolauleaia na ahua o ka Monowai, i ke ahiahi Poalima nei ma ke kahua oka Hotele Hawaii, e ka puali puhiohe Pi Gi. f, He mau heihei i: lealea e ae ko lal© o Manana, Ewa, i keia Poaoao ibo. E hoeaaku aua ka Puali Pahiohe Lahui ilaila e "Kuhene ai.

He wa ku wale mai no ko ka Warimu, mai ka Hema mai. O n»bmei,nae hoi kona la ku mai, kohe nae hoi «ia i ku mai a hiki i keia wa.

No hapalua hora wale no ka noho ana o ka Ahaolelo G1 i ka auwina la Poaha nei a hoopanee hou, i mea hoi e hoawiwi ai i ka ka Ahaelele hana-

No na hale oi aku o ka nani o na hoohlwahiwa ana i ka la Poa Kinlai, e haawi ae ana ke komi*e ia lakou ia hana he mau ma$50, $40, $30, $20 a me $10. 0 ka Poalima nei ka la lioano 9 Petero Hemolele, a ua paewa hoi makou ma ka helu i hala. Ua malamaia he mau anaina haipule ma na luakini Enelani a me Eonia. Poaha iho e ku mai ai ka Maupoaa mai Kapalakiko mai, no ka holo loa no na Panalaau Beritania o ka Hema. Pela no koi me ka Belagika, no lapana a ne Kina. He halawai ka na kakoo Pi Cri o keia ahiahi ma ka halepaikau hao ma Haimoeipo. I mea aha la! Malia i mea e hoike hoopalaimaka ae ai i ko Kolekaaka ma kakooia, Ke hoomaka hou ia nei ka hopuhopu ana i na poe i hookaa ole i na auhau kin#. Ūa7oo paha a oi aku na palapala hopu i hoopukaia maanei. 0 kahi poe ua uku, a aole no libi kahi. He pule a oi i hala ae, ua hookipa aka o Kuhina a me Mrs. Wiliei ia Eihopa a me Mr3,Wili~ •i ma kekahi papaaina. Heaha la na loina kalaiama no keia launa ana» aohe' uo paha? • tja hauleia he koloka ©leeie i k« wanaao La Pule, lune 24, me ke pine omau gula i kakauia me ka huaoMo ** "Aloha." O ka mm e loaa ai a hoihoi mai ma keia keena, o loaa no kona uku makaoa. 1 nehlnei, inakena wale na poe kaole hele ma na alaniu me na r»u PainiH, O ko lakiula kiki pu ia, a he au*a ano pi.hn i ka h«hui. Kupai-inah'i n«> h j na Pi Oi, aolu' hopuhnp«n.i o ktiH poe hanih iki tk i. f> na ona halekuai iu s hopuhi puia nei.

Ua holo ike pili oihana aku o.J H. W. Kamika, Kanikela o Sue- | dena a me Noiewai» o ka j Piladeiepia i kakuhiaka Poaiua i j hala» aua kani hoi na pi? aloha j i kupomo uo kona kulana iāhi i J iiuii hoi mai ai no kula i>eu j Mamuli oka ae oke Ku- | liina o ko na Aiiia 15 o keia au < Pi Gi,'e hoolele mai ana pahake ; kapeua o ke Kouogo i kona'ma'i pualikoa i keia la, a me na Po;.- ' kahi o keia mua aku, 110 kn hoo- ' kahakaha paikau āna iukanei. ■ O kela paioa wawae loihi 6 k.i ; Halei-Leta Nui, nona ka inoa o J Lui T, Kenake, ke hele nei me | ka papale-kapu _i ,kauia me ua molina keleawe, a oka Luna Leta Nui hoi, he neo ia mea. He keu no lioi aka hookohukohu. * Ua hoomaha ke kula o Sana Lui i ka Poalima uei, no ka. > hooiuanao aaa i ka ]a hoano o Petero Hemolele. Ia po iho, ua inalaeuaia he aha liooleleaka a hoikeike kii ma te kahua o ke kula, no ka pouiaikai nq o ua liaumana kula.

He alia bulabula ke hlaawiia ana e Eudope Sepekela ' iua ke Kula o Kamaomao, i ka po o ka la Poa Kiulai, a na Puali Puhiohe Lahui e lioolawa aua na ko meli e hiki ai ke kainepu a ke pokakaa wiliwili a hooponiuniu aku; Poalima nei iho la i hookiia si ka Holomua puka la, mamuli o ka hookaa pono ole ia o ka uku pepa e oa poe lawe a uie ua luna. Ke minamiaa nei kahi p'oe, eia aae, aole he inea u:uku o na lilo ka hoolahā ana i ka nupepa, a he enea hiki ole l>a no hoi ke hanaia no ka haawi wale aku me ka uku ele.

He aha ike k& Kuhina ( a me Mrs, Wilisi i ka auwiua la o ka la Poā Kiulal, m'ai ka hora 1 a ka horo 5, a oa kekabi uphele ana o ka Puali Puhiohe Lahui e hoolaulea i ka mauawa. 0 na oiwi aloha aina ka i makemakejft, aole o na ano e ae. Heaha la ke ano o ia? Malia he wahi ano loina pili kalaiaina no palia. Ma ka mokumahu Miiki Maiu mai nei i huli hoi mai ai o Uilama Kapela» mahope o ka hāla ana o na makahiki lehulehu iaia ma lapana no kona lapaauia tio ka ma'i lepera. iia oia ua lioomaluia ma Kahakaaulana, a ke hemo mai f alaila, hoi loa no Kalawao, no ka hopmau hon aku i ka lapaauia mai e Kauka Goto. 1 He hui hana keaka Amerika ke hoea ma>* ana i ka Poaha iho noa ka • Maripo9a, a ia no iho e paani ai no ia po hookahi' wale no, Eia ke kuai iiui ia n|ei ua haioia. Ua oUioia he poe! ioea wale no na lala o ia hui, |ie 12 ka nui, aje kuupauia mai| ana k«la hulahula haole lewa o ke kine a kiola hoi o ¥jawae iluua me na loina aao hoi} loa, lmua o ka Ah&olelo Pi G t i ka iho ua waiho na Luna Nana H&lepaahao, bia o J, A. Keneiie, 0. I*. lavikea a īne J. A Makuun, lu palapak uoi .no ka tiuikalaia, ma ka la I ae f o eha poe paahuo o uuho uei ma Kawa» E huik&la piha la o J K Mila o llamukua. ilawaii, huikīiln ii» Lui. ht* Nu H.ipnlaki ; Innkala ia 'Paualo he lupana, im* n.n 1 hoi oin e haalele uiiii * ku uina nei I'h wailioiu k:i« noouoo ana i ke Konnle llookelokolo.

Mawaho o Pawaa, ma k** ll noho o Mr. a me Kiml> 010, i ke ahiahi Poaha mo la, lune 2S, i hipuu polena ia ai e ka Ber. A. Makinikoki' o Davida T. Bele (I). T. Bailey) ia Miss* Hattie Kaaiakawaha Lewis, kahi kaikamahiae a Mrs Pehikulani 010. N.i ka U'alanī i ku mai ai i kakiihiaka Poaono nei i lawe 'iiiU i na eke kopaa hope loa mai ka mahiko o Makaweli, Kanai, a o ka pau loa no hoi ia no keia kau Avili. O na ko a-pau i hiki mai 1 nehinei a me keia mua akw, ua kn i ka aiihauia. Ua pau aku na ko mua ianei i ka laweia ma na moku no Kapalakiko, a ua hala hoi mawaho-o ka hiki ke auhauia. Ia Kapule, he hookele kaa, i hoi ai no kona home i ka wan,aao Poakolu iho la, a mauka aku o Ema Kuea, ua halawai oia me kekahi haok mauao powa, Ua lele mai l o hmU e hopu sa ianei, aka, mamua o ke ko aiia o koua manao, ua ku aku Ia i ka manaai kalo paa a waiho aaa ilalo, Mahope ino, ua hoi loa aku oia me ka hoopilikia hou ole ia 6 He makai kiu Pi Gi paha ua mea la »a kana koho. . Ua hopuia ka waliiue Pukiki a ka ona Olelo E nona ka.halekuai raea-ai aia ka liuli mauka 0 ko makou kēena, e kokoke la 1 ka uwapo b Haaliliamanu, 110 ke kuai ana he elua «pe ti inu i kekahi mau keiki i kakahiaka La Pule i hala» 'malalo o ka B. Kaapa, makai, imiapa ana. Imua oka Aha Apana ika nei. ua hoopau wale ia ka hihia 3 aku hoi o Kaapa i ka hoka.

KakahiakaPoalua i b »la, hora 9, i hoolele hou ia mai ai he mau pualikoa mai ka Pilklelepia mai, no ka hookahakaha hou anaiuka'nei. Ua kai maukao alanui Nuuauti 4 a komo i alanui Beratania 110 ie kahua rua Kulaokah ua. Lohe mai makeu ia lakou i kaalo aē ai ia Wasiuetona Pa, ua haawiia na hoomaikai pu rka hele ana no waho a me ka huli h#i aua mai. TJa alakaiia ka puali holookea eko lakou puali puhiohe ponoi iho ua. liine 23 iho nei ka la hoomanao no ko Yit<»ria poalia aua I Moi no ke AupuLi Huiia o Beritauia Nui, a o ke 56 hoi o na 'makahiki Ua luhkhu m tia mokukaua a pau aie na hae o na waiholuu like ole a ua haawiia na ki pu aloha ana i ke awakea Poaha iho la. He aha hoohauoli ka na poe o luua o k<a Kamepiōna ia la. 20 i piha ai ke 57 makahiki oka noho ana ma ka uohoalii, a a keia iho la hoi ka poniia ana, hoi, k« kalaunuia ana, Maluna mai mi o ka Monowai iimli hoi mai d o Kauka Q,H Hade, mahope o ka lawo aua aku uei i koua kaikoek« # ia \\\ Hila, a noho m« koua ohaoa. Ke pii mau la hoi ko Mr. Hila oluolu a ke ano uo kanaka m*i la a ua auo akakuu hai ka pupule. Ua haopouopoiio luai uei oia i haua a Uona kaikoeke uia Aaelaide, lleusa, ua pau mua no hoi i|o oiui, a ua haia loa aku nei uo oia ma k* Mouo wai uo ka hooponopouo « hoomapopo aua i ka wmwai um Kalenoui llema. Kr puu m, huli uoi m»i oia uo k« atua oi« i Uk'l

I Aole ana ka na pualikoa PiOi ! e paikaa hookahakaha nna i ka I Poakoiu iho, aka e noho nui 1 ana no ilofeo o ke kahua o loiani I k-u makaukaH ai nu ke I pale ana mai i na lele kue ia ! aku l'a hopohopoia o ala ae I ka lahui a hoohaiināēfp- Tifctf ma ia la, nolaila ka ke kumu o kem mau liuliu aua- K pohole nm j ana 110 na ihu. I Mamuli okoKawka Makawaine >vaili'"> at»a i kona kolana luna 11 u; no ka Ilalomai Pnpulo, ! ua hooKohuia ne o Kanka G, ; Hebe:a o \Vailuku, Maui.kekahi ] o na hunona a Kapena Maki, ; ma ia aiakaliiii. A iwa ko Ka\i- | ka Hebeta makalna boi nn ! Wailuku, na hookoliuia akn o | Kauka E Amike (Armitftge) ma li a wahi ma ke ano kauka } Aupuni. Pomaikai ka Halemai j Pupule, a pela iioiioi me \\ ailuj ku, i ka loaa ©nakauka kupono j Ika koio atin aku oke Kinau j ik& Poaliina, lune '2-S 4 no kona | uiau awa uia ka hikina, a oiai j oia mawaoua o Maalaea me Maj keua } ua. lilo iho la i ka aihue I ka jrati. gula pakeke a John 1 Maguire nie ka ike ole ia, Ma j ke eke 110 o ke kuka kahi i waj ilio ai, i kona puoho ae m»! jka liiamoe a hab& i eke ok« i kuka, aia hoi, ua lilo, a k<?e uo j ke kaulawali, Ua lioeliuoiia uo J ke kolohe, aehe QaeVe mea i liopuia u:a Mahukona mai makan ī ua wati la laia no ka piha o kona makahiki. Ahiahi molehulehu o ka Poalima nei i ku mai ai ka MonowaL ibai na Panalaau Beritania mai j toa ka Hama, a5 ka bora 9:30 ! noj> ia po i liolo loa aku ai no

Kapalakiko. Nm kā iuo ma. keia huakai moana uia; iiei, a mamali o ia Ua hRUt« iaia he j elaa la naa kona maoawa. Ike ahiahi o ka !a 14 nei, ua übi pu ke kai nialiina o kona ©neki, na kielaia kekahi Inina a ku ma koaa aoao ika aoao oka moku a haki wawae akaa ma na wahi ekt& Eia oia ma ka Halemai Moiwahine e wa!rhs uei. Elua mau paniolo bipi o waho a Palolo i heie a kahiohio loa i ka auwiua la Poalua i k&ia, a hookahi o laua, oia o Kam&aeo, i eha a pouli ka ike ma alanui ! Nuuann aeeei. 0 ke—kumu o | keia* ī hukiuaki kaula Laua me J na lio, ma ka hoopaa aua i kej kahi i!i m& ua makuu o j t>a noho, a hookalii uo ia hukl ! aDa a kah:, hiua pu ko Kama- ! nes !io a haule pu* me ia, Ua I laweia !aua no ka Hak>wai, o I Kamaneo hoi inaluua o ka j ahamaka. Iko laua poh; % i aua ' ae i ka mekhulehu loa aua iho # | ua hookuuia laua e hoi. i 1 kakahiakn La Pule* luae i IT, i pau ai qa kauhale haaa t WAuka ae o llalehai i ke ahi, ua . hopuia o Keoni a me , J« \V. Uibi uo ke nuai waioua i& . ia uia ke kahua o ka Ik Ho&i. , Ei* uae» iuaua o ka Aha Apaua , i ka Poaiua i hala iho U* ua hookuuia laua mamuli o ka Uwa oie u ua olelo ike Ha j uiakai kiu haole ka mea uaua i hoopii, uo koua iau aua i ke< kahi mau kiaha a aka, uuua oka Aha« vu hoik« * P*kr k» 114 , vH£u v « lAU»U* gini « i»# Ko k»i« Imua p*h* & m& U* U"iu ka iui~m o Efau4. i Hl# {ai oi* i wiliki t*# ka 11 ,ff*i \ kt|*