Ka Makaainana, Volume II, Number 5, 30 July 1894 — Page 1

Page PDF (900.95 KB)

This text was transcribed by:  Jennifer Mcgeorge
This work is dedicated to:  Dedicated to Hapa Boy

Ka Makaainana.

BUKE II  Ano Hou.   Honolulu, Oahu, Julai 30, 1894.  HELU 5

 

HOIKE WAHAHEE NUI.

Maopopo ke Ano o ia Huaelo

Poohina o ka Poai Hemolele.

Ma ka Warimu i kakau aku ai ka mea kakau o ka Ahahui Papapai Huiia i ka la 2 nei, mai Honolulu aku nei, a ua olelo aku iwa'ena o kekahi mau lono e ae, penei:

"Eia ke hoaoia nei e ka poe o ka aoao alii (Roialisa) e hoohuli aku mamuli o ke kipe ana i na poo o ka Ligi Amerika a me ke Calabu Olelo E, Timi Mare a me H. Keleme, a ua haawiia aku i ka pule i hala he $5,000 pakahi. E kukala ae ke Aliiaimoku i kekahi kumukanawai hololea kupono in a hoi oia e hoihoiia ae ana. Ua hoike ae o Mare a me Keleme i ke aupuni, a au aoaoia aku laua  hoohoihoi aku i na kukai ana a kahi e hiki ai ke loaa mai o kekahi o ke dala kipe. Aole keia mea i hanaia, oiai nae hoi ua papaluaia ae ka puu dala i haawiia. Oiai hoi, ua nui iho nei ke paonioni a e ka namunamu iloko o ia mau ahahui, ua kupaa no nae hoi lakou i kae kipi hookahuli Aupuni, a he ano kamalii hoi ka manao aku e hiki ana lakou ke hoohuliia ma ko ke Alii aoao e ko lakou mau alakai. O Bila Konuwaela, ke kuhina waiwai mua iho nei, ka mea nana i haawi ke kipe, eia nae, aole i maopopo mai hea mai la ke dala e hoea mai ai. Ua manaoioia aia ia mea ma kona lima, aka, o Casona Keniona ka mea hele mawaena o na aoao a elua.

"Ua pioioke nui a au ake loa hoi na poe roialisa e akeakea i ke kukuluia ae o ka repubalika. E like hoi me ka manao o kekahi kupa koikoi i olelo ae ai, o ke aoa wale no ka lakou, aole nae e hiki ke nabu. Aole nae ke Aupuni i manaoio iki e hana mai ana lakou i kekahi hoao e kue ikaika mai ana a oi ae i ka lakou i hana ai iloko o na malama he umikumamawalu i hala ae. Eia nae, aole loa lakou e lawe ae ana i na mea ulia wale. E hoohanaia aku ana na liuliu ana a pau. Ua hoomau aku no ke kumukanawai i ka aha kuka i na mana a pau o ka ahaolelo aia a kohoia a halawai ae ka mea hope.

"He halawai makaainana ka na kupa i malama ae i keia ahiahi ma ka hale paikau no ka hana o ke kakoo ana i ke kumukanawai hou. He halawai no hoi ka na roialisa i malama ae ma Halealii Kuea i ka hora 8 p.m. no ka hana ana i kekahi akeakea ana ia mea. O ka halawai hoi keia a na roialisa, ua haule pahu loa. Aohe mau wahi hoao ana e huro i na poe haiolielo. He eha haneri paha kanaka maoli a me hookahi haneri haole i hoea ae, o ka hapanui o na poe hope ua hele aku ma ke ano ake ike wale no. He ano hoomaloka hoi ka panaina o na kanaka maoli. Na Keo Kaaka i heluhela mai i ka mahele olelo Enelani o hooholo. Ua papalua ae ke aupuni i na kiai e hoopuni ana i ka hale mana hooko. Ua hooholo ae ke Calabu Olelo E he mau olelo hooholo ohohia ma ka aoao kokua i ke kumukanawai hou."

 

Na Kula Sabati ma Moanalua.

Ma ka la i nehinei i malamaia ai ka hoike hapaha o na Kula Sabati o na Ekalesia hu@ia o Kalini a me Moanalua, ma ka luakini o Moanalua. Ua komo pu aku no ke kokua ana i keia hana maikai, na Kula Sabati o Holokahana a me Kapalama, na haumana Lahainaluna a me na keiki papa o Maiana, Kilipati. Ua maikai na hana i lawalawei e na haumana. He hookahi papa Kula Sabati hou loa i ulu ae mai kela aina kaulana mai o Kalihi a no ia papa na mahalo piha ana. A au hookuuia na hana me ka maluhia. O na loaa no ka lulu Kula Sabati, he $23.10. Ua paholai mai he papaaina i piha me na ono he nui, a au ai a lawa na poe a pau i akoakoa ae. Mamuli o ka nele i ka wai, ua holoi iho la kekahi kahunapule i kona mau lima me ka wai momona. Aia hoi iwaena o ka poai o na haumana Kula Sabati, e huikau puana, ua ikeia aku la he elua mau keonimana ua luu i ka wai o Waipilopilo.

 'I keia Poaono iho e piha ai ko H. Bega, kumu puhiohe, 50 makahiki. He aha puhiohe hoolaulea ko ia po ma ke kahua @ ka Hotele Hawaii, o ka piha ana hoi o ka 500 o na aha hoolaulea po i haawiia e ia malaila. Ua peloia aku ka Puali Puhioho Lahui, ua hoole nui nae. Ina no ka piha ana o ka 500 wale no, ae no lakou, aka, no ka hoomanao la hanau hoi, aole loa.

 

Hala ia Mau Hoa'lo'@a.

Wanaao Poalima nei, hoa 3, mahope o ka wai@o ana i ka mai lolo no elua paha makahiki a oi i hala ae, ua lawe a aku la ke aho hope loa o George Kanaina Norton, ma kahi noho o kona kaikoeke, Kale Kuaika, mauka o Koiniu aenei, a hala aku la oia no kela ao i ke 33 a oi aku o na makahiki. Ia auwina la iho no, hora 3:30, i maneleia aku ai a nalo ma ka ilina o Kawaiahao, malalo o na lawelawe ana a ka Rev. H.H.Paleka. Ua haalele iho oia he wahine, i maikai ole ka noho ana me ia, kona makuakane a me na kaikuahine elua e paiauma aku nona. Lehulehu na pie i hele aku i kona hoolewa. O ka kale hana hoi keia o Lui & Kuke, na paniia ia auwina la nona, a ua hele ae kona mau haku hana, R. Lui a me F.J. Laure, i ka hoolewa. He luna hoohana loihi loa oia no ka Hui Kaawai Polohuku, a ua hele ae no kekahi o kona mau hoa o ia hui iloko o kona hoolewa. Aloha no!

Hora 6 hoi o kakahiaka Poaono nei, ua aili ae la hoi ko Pekelo Kakoi aho, mahope o ke kaa mai pokole ana no elua wale no paha la ma kona wai noho ma Kapuukolo aenei, i ke 60 a oi aku o na makahiki. He kamaaina kahiko loa oia ma ka oihana pakukau ia o Ulakoheo, ka mea hookahi i koe iho, a hala aku la. Oia kekahi o na kanaka Hawaii e hiki ai ke oleloia he ulakolako a he kunoono hoi nona ponoi iho. I ka hora 3 o ka auwina lo o nehinei i hoolewaia aku ai kona kino kupapau mai ka hale aku a ka luakini o Malieokamalu, oiai, he koo oia no ia hoomana, malalo o ke alakai ana a ka Puali Puhiohe Lahui, a mai laila ae hoi a nalo ma ka ilina o Koula, malalo o na lawelawe naipule ana a ka Rev. Makua Valenetine Ua waiho iho oia he wahine a me na kiiki e u aku nona. Aloha no ia makamaka a koo aloha aina oiaio.

 He Kapena hou mai nei ko ka Warimu, oia o Kapena Charles Bird [Kale Manu], R.N.R.

 Ua hooholo iho nei na kahu waiwai o ka Halemai Moiwahine e eli i luawai ma ke kahua o ka halemai, a e hanaia aku ana.

 Ke kauoha nei ka Ilamuku i na pie a ke aupuni oehaa i hoolako ai me na pu, e hoike aku i ka helu o ia mau pu. E loaa ana paha, aole paha.

Kunawai ku ia Kawaiahao.

Auwina la Poaono nei, hora 3:30, ma ke kahua kinipopo hou i ulele iho ai na hui kinipono "Lively" o Kawaiahao a me Kunawai, no ke alualu ana i ka makana he $20 me hookahi laau hahau a me hookahi kinipopo. Mawaho ae o kela e alualu pu ana laua no ka mea e lilo ai o kela inoa "Lively." Iloko o elua hora a oi o ka paani ana, au kaili haaheo aku la o Kunawai i ka lanakila ma o ka loaa ana iaia he 12 puni, oiai hoi kona hoa paonioni he 3 puni wale no. Malalo iho e ikeia ia na puni a laua:

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kunawai 0|0|0|1|3|1|1|4|2-12

Kawaihao 1|0|0|0|1|0|0|0|1-3

 Ua lilo na makana ia Kuna wai, a ua lilo pu me kela inoa "Lively."

 Ua lehulehu no na poe makaikai i hiki, aole nae hoi kela poe wahine hanakuli mauka ae o Kawaiahao i hiki ae, ua lilo lakou i ke alualu pepa. Aka nae, ua pan@@a ko lakou makalua e kela kamalii uwauwa o ke alanui Ema.

 He wahi hoopuoho ahí ko ka ponei, me alanui Paipalapala, a ua pio koke no.

 Ua loohiaia o Hope Makai Nui W. E. H. Deverila o Kauai i ka mai'i kauhola o ke ano lolo, i kahi la o ka pule i hala iho la, aka, ke pii ae la kona oluolu.

 Ma ka Warimu i hiki mai nei ka mea nana e hana a e hooloihi aku i ke alahao a hala ilalo o Kahuku, he 57 mile ka loa. E nui ana ka hana a kahi poe no keia mua iho.

 Eia no na poe hana a kuai pia ke hopuhopuia nei he ewalu noi i ke awakea Poaono nei a noho ana me na pono a pau i ka Halewai, mai kai mai o Honuakaha me Kakaako.

 He kaa hali ukana  ame ka lio ono ke Pukiki ka i haule iloko o ke kai mai ka uwapo aku, ma kahi kokoe i ka uwapo o Burua, i ka Poalima nei. Ua pakele mai no ka lio a me ke kaa me ka poine ole. He uhaiaholo hea a me ilio hou no ko ka hora 5 o ka auwina la Poaono @@ no hookahi hora a me ka hapa. Hookahi hea i paa, aka, ua hookuu hou ia no, a aole i loaa hou na hea a elua a pau wale.

 Ua komo kolohe ia kahi noho o Mrs. Kale Kauka, ma Punahou, i ka po Poaono nei, oiai ua kaawale aku ko ka hale poe ilao o Kualoa. Mawaho ae o ka luia ana o na mea o loko o na pahuume, a me ka lu mokaki ana i na lako e ae o loko, aohe mea i lilo.