Ka Makaainana, Volume II, Number 5, 30 July 1894 — Page 8

Page PDF (929.39 KB)

This text was transcribed by:  Neil Ordinario
This work is dedicated to:  to my best friend, Lisa Galvadores

Ka Makaainana.

 

8          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, IULAI 30, 1894.

 

KELA A ME KEIA.

 

            Aia paha na Elele Alii i Wasinetona e noho maila i keia wa.

            He mau ao omamalu ko keia mau la e uhi mau nei i na p@naha Lani.

            Ua lohe wale ia he $7.50 ka uku la o na lala pakahi o na Papa Hoopaa Inoa no ke koho balota.

            E holo hoomaamaa kiki puku@niahi aku ana ka Piladelepia ma ka moana i ka Poakolu iho.

            Ma keia Poano iho, e haalele mai ai i keia awa no Lasena Ailana, ka moku kalepa Palana.

            Ua loheia ae e hoopukaia ana he nupep hou ma ka olelo Enelani i keia la mai ka halepai mai o Ka Leo.

            Poakolu a Poaha iho paha e ku mai ai ka Monowai mai Kapalakiko, a apopo hoi ka Arawa mai ka Hema mai.

            Eia i Honolulu nei kahi Elele hana kumumaia iho nei o na Kona. Ma ka Malulani o ka Poalima nei ke ku ana mai.

            Ua hookohuia aku o H. P. Wood i Kanikela Hawaii no Sana Diego, Kaleponi, ma kahi o Jas. W. Girvin i waiho aku.

            Ma ka Mikahala mai o nehinei i loheia ai aia ka na paahapa Iapana o ka mahiko o Makaweli ke manao la e olohani.

            Aia ma ka aoao 3 o keia helu ka pane a Kamakea i ka haumana kula Sabati o ka apana 2 o Lahaina, e noho ana ma Waihee.

            Ua hookohuia iho nei o J. F. Scott, kumukula o Waianae, i kupakako no ka Papa Hoonaauao, e hoomaka ana mai Augate 1 ae.

            Ilona o ka Piladelepia i kakahiaka Poakolu iho la o Peresidena Kolekaaka, i ukaliia e Pi Ki Keoni. U hoi mai, aohe i ki pu aloha ia mai.

            Ke pau mai nei na poe hanai puaa maloko mai o hookahi mile i ke kipakuia, mamuli o ke kue i na kanawai o ka aina. He keu no hoi ka puhipuhi ahi o kahi makai.

            He wahi ano omaimai iho nei Adimerala Waka a ua oluolu ae nae hoi. Ua holo aku oia no lalo o Waimanalo ma ka mokumahu Keoni Kamaki i kakahiaka Poalima nei.

            Ua ae okoa kekahi kahukaa Pake i kona hewa imua o ka Aha Apana ika Poakahi i hala no ka ona ana iluna o kona kaa i ka Poaono aku, la 21 nei, a hoopaiia e uku i $5.

            O ka mokukaua Beritania Haiakina e hoea mai ana ianei iloko o Augate ae no ke pani ana i kahi o ke Kamepiona. Aole ke Kamepiona e holo aku aia kela moku ae la a ku mai.

Ua huli hoi aku ma ke Kalaudina o ka Palua iho lo ko na Hono-a-Piilani Lunakanawai Kaapuni, mahope o ke kupee ana iho nei, me ke ola maikai.

Eia aenei ka he makaikiu wahine haole kahi o ka Pihana Dute i keia wa, i mea kiai a huli i na poe wahine a kane paha e hoopae malu mai ana i ka opiuma ma na mokumahu mai.

            Ma kela Ahakuka Panalaau i malamaia mai nei ma Otawa, Kanada, ua ikeia mai o T. H. Kowiki ma ke ano he elele no ko Honolulu nei Ahahui Kalepa.

            Ma na lono e puapuai mai nei, aia no ka Madame Pele ke hoonioni la i ke kaha o Kaunalewa, a heaha aku ana la auanei ka hopena. Malia paha ne mau hoopahulu no na limanui.

            Ua lele hookahakaha paikau hou mai no ko ka Piladelepia poe koa, me ka puali puhiohe ole, ia uka nei i ka hora 9 o kakahiaka Poalua iho la, a ma na wahi like ole ka paihau nui ana.

            Poakahi i hala i haule ai o Samuela Laukeke, keiki a Kimo Pelekane, mai luna iho o kekahi hoki ilalo o Leilehua, a ua haki pu ka lima akau. Ua laweia mai oia no luna nei no a lapaau ana ia ahiahi ino, a eia ke pii nei kona oluolu.

            E pau aku ana ke komisina o ka mokukaua Kamepiona iloko aenei o Dekemaba, a paniia ana kona makalua e ke Cordelia – he mokukaua no ka papa ekolu o 2380 tona, a ua like no kona nui me ke Kamepiona.

            Ua holo aku no luna o ka mokukaua Kamepiona i ke awakea Poakolu iho la o Kanikela Kenerala Mila o Amerika Huipuia a me Senora A. de Souza Canavaro, ko Potugala Komisina maanei, a ua haawiia mai na ki pu aloha ia lana i ko laua huli hoi ana mai.

            Ma e ku ana mai o ka Mariposa ianei i ka la 4 nei, ua hoea mai he kanaka opio, o Ranedala kona inoa, ehele kaapuni ana oia i ke ao nei no kekahi pili. Aole oia i manaoia e noe no kekahi mea, aka, aia no a haawi ia aku, alaila, pono oia. Ano e no hoi keia pili.

            Pakele he kaa hali ukana mai poino loa i ka Poakahi i hala, mauka o Hauhaukoi. Ua piha ke kaa i ka lepo, a i ke kuemi hope ana ua haule kekahi huila hope iloko o ka auwai a palahuli ana, o ka lepo hoi keia muu ana iloko o ka auwai. Aohe mea i poino.

            Ma keia huakai hope aku nei a ka Warimu no Vitoria a me Vanekouwa, ua lawe aku oia he heluna nui o na ipuaiwaha. O na hua-ai o Auseteralia mai, e laa ka apala, alani, a pela aku, a me ko onei aku no hoi, i ka hoea ana aku ma Winipege, Wisikonesina, A. H., ua emoole loa a pau i ka lilo.

            Ma ka hoau hou ia ana mai nei o ko ka Miowera holo, mai Enelani aku a Norewai a hoi hou, ua loaa he holo kaulike mau o 17:35 mile moana i ka hora. O kona maa enegini hoi keia, ua palanehe no ka hana ana o na mea kahiko me na mea hou i pakuiia aku no ka hooi loa ana aku i kona holo.

            I kakahiaka nui Poaha iho nei i ku mai ai ka mokumahu Alameda mai na Panalaau Hema mai ma ke ala ae o Aukalana a me Apia. He 17 la 8 hora me 37 minute mai Kikane mai a ku iho la ianei, a he 12 la 12 hora me 30 minute mai Aukalana mai. Horo 3:30 o ka auwina la iho i hoomau aku ai oia i kona alahele moana no Kapalakiko me ka lawe pu aku ia 18 ohua helu ekahi mai keia awa aku a me na ukana.

            Mahope iho o ka hora 7 o kakahiaka Poalua iho la i ku mai ai ka Warimu, mai ka Akau mai, me 12 oh@a helu ekahi a me 13 helu elua, a me 423 tona ukana no onei. Ia auwina la iho, hora 4, oia i anehe loa aku ai no ka Hema.

            Ua lonoia ae o Uilani J. Iosepa, keiki a J. K. Iosepa o Hana, e noho nei me Kauka Wini hana niho, ke lilo aku ana i Lunakanawai Apana no Waianae, mamuli no o kona hele okoa ana e noi, me ka wa-hi o na buke kanawai. E akahele ko Waianae poe, o pau na niho i ka uhukiia, a i ole hoi ia, holoiia ae a aiai.

            I kekahi o na la i hala iho la, ia J. C. Kuini, he mea hookele kaa pio, i hele ae e noi no kona hookupaia mai, i hiki ai hoi iaia ke koho balota, na hooleia mai aia aole @ loaa ia kuleana iaia. He @ea oia i hoohiki a i koho iho nei i ka Ahaelele. Aole oia wale no ka i hooleia, aka, he lehulehu loa aku. Apiki no na hana.

            Eia o Liki Palaki (Dick Brash) he hoa paaua no keia oihana, ke noho nei ma ka Halemai Moiwahine no kekahi popilikia i loaa iaia i ka po o ka la 4 nei. Oia oia ma ka lanai o kekahi hale e nana ana i na hana @hoolele ahi kao o ia po, ua haule iho la oia ilalo a haki pu ana kekahi au wawae ona. Na kona haku hana i hoihoi aku iaia no ka halemai, a eia ke pii mau nei kona oluolu.

            Oiai ka Mikahala ma keia huakai aku nei, mawaho ae o Niihau i kakahiaka Poalima nei, na make emoole iho la kekahi haole hana kahiko o luna, nona ka inoa o George Courtney. Iuka oia a hoi mai, mea ae oia i ka nui o ka eha ma kahi o ka puuwai, hoomaka e luaiakoko a haule iho la iluna o ka oneki a make loa. Ua holo ae ka moku a ku i Waimea, a ilaila oia i kanuia ai.

            Pakele ke kaapio Pake, helu 101, mai poino i ka auwina la Poalua iho la, makai o ka uwapo Kinau. Hoea aku ke kaa i kai me kekahi ohua, a ua lele iho no hoi, hoea ana he kaapio haole a hookui ana ia hope, puiwa ka llio a haule ana ke kahukaa me ka paa no nae i ke kaulawaha, a lewalewa ana hoi kona huelo, a e ole o C. W. Akepoka i paa mai i ka lio mamua, pakele ai ke kaa a me ke kahukaa pu.

            Ma ka la 13 iho nei, ma ko laua wahi noho ma Waikahalulu, ua hanau mai na ka wahine a J. K. Kahookano, he kaikamahine. No umi la wale no ke ola ana a haule aku la ia pua opuu hou i ka la 23 nei, a i kahi auwina la mai i nalo ai. Minamina wale! He mai ano popilikia ko ka makuahine mamua aku, a pela no a hiki mai i keia wa me ka pii mau ae no nae hoi o kona oluolu.

            He Pake malama a kuai opiuma ka i ahewaia imua o ka Aha Apana i ka Poalua i hala iho la a ua hoopaiia no elua malama hana oolea ma Kawa a e uku i $500. Ua hopuia oia e Kapena Anaru ma kekahi hale ma ke kua o ko Sini Loi halekuai, ma kahi kokoke i ke kihi o ka Huina-a-Kale, a iloko o laila na pono kuai a pau, na kini opima i pau, na iwi hua laiki, poho kiwi a me na opeope opiuma.

            He ehiku mai nei mau ohua pae hewa o ka Warimu, a ua lawe loa ia aku no no na Panalaau, koe nae elua mahope nei. O ko laua kumu o ka haule ana, ua hele laua i ka holoholo, no ke ake no paha e noho iho, a na ka makai laua i hopu, a ina e loaa ole ka laua hana maanei, aleila, kipakuia.

            O ka Poalina nei ka la hanau o Kong Sui, Emeperoa o Kina, ua welo ae na hae o ke Aupuni a me ko na luna o na aina e. Ua malama ae no na Pake ia la ma ko lakou hale hui ma alanui Moi nei. Ilaila ka puali puhiohe Repubalika kahi i puhi ai i ke awakea no hookahi hora. Lehulehu na poe i hele aku e ike i ko Kina mau luna malaila.

            He hoopii koi poho ka i hookomoia ae imua o ka Aha Kaapuni i ka Poalua i hala na na Hui Kopaa Hawaii e hana nei ma Makaweli, Kauai, kue i ka Hui Hooholo Mokumahu Pili-Aina no $5,123.60 i poino mamuli o ke piholo ana o ka mokukuna Mele Poka, i hookui ai me ka Mikahala me 1,400 eke kopaa. Na ka Puuku o ka Hui, W. G. Iwini, i hoohiki ka palapala hoopii.

            Mamuli o ka ae ole ana o ka Hui Kamehameha e hoopau wale ia kela make o Mahina Kihikihi ia lakou ma ka Poaono, Iulai 21, nolaila, aole he paani Kinipopo ma ke kahua o waho i ka auwinala Poaono nei. Nolaila e paani aku ana ka Hui Kinipopo Amatua ma keia mau pule iho. A ua manaoia e aa aku ana lakou e paani me ka hui Kamehameha, ke ole nae lakou @e uhaiia e na makapaa o uka o Waolani.

            Ma ka luakini o Malieokamalu i ka auwina la Poakahi i hala ua mareia e ka Rev. Makua Kelemeneke, o E. V. Dunu (Dune) ia Miss Sera T. McCorriston (Makolikana). Pau ko laua mareia ana imua o ka ohana a me na makamaka, ua kau aku laua ma ka Mokolii o ia ahiahi iho no ka hoohala ana i na la makamua o ko laua noho mare ana ma Molokai, me na kalokalo ana a pau no ko laua pono o keia mua aku.

            Ma ke kakahiaka o ka la apopo, hora 6 A. M. Iulai 31, e lohea hou ia aku ai ka leo o na kahuli ka Bana Lahui e hoohene ana ma Wasinetona Hale, ka home olu kohai o ka lani Liliu, a ma na hora liula ana iho hoi, ma ka Hotele Hawaii, a ia wa e ike ia aku ai ka hooluliluliia mai o “Huhupua” i luhe ai i ka wai o Paieie. Mai hoolohilohi oe i mama, mahope auanei hoi oe ku iluna me bebe.. Eleu ae no i loaa hi paha kahi noho.

            He huina lako ai, lako inu a nae na lako kaua ka i hoea mai no ke Kamepiona ma ka Warimu. Aole oia wale ae la no, aka, he lutapela koa malina mai nei kekahi a me 17 kanaka no ka hoopuipui ana i ka heluna luina o luna o ke Kamepiona. Ua muu iho na okana iluna o ka uwapo, a na ko ke Kamepiona poe no hoi i kiai, oiai, ua nui loa ko W. H. Kealahai a me Palau makaleho loa i na poka ki pu raifela a pukuniahi, a ma paha i lilo mai ia laua mea e hooweliweli aku ai i ka Ilamuku. Eia nae, ua hoka laua.