Ka Makaainana, Volume II, Number 5, 30 July 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

Na kela pōoLina lapuwale, Kahina Kiwini i pau, na olelo /ke hua-pea" o Hāwaii aei. "i a ua makaukau boi no ka &koia. ,, A hiki mai hoi kakou i keia ia, aohe tia hua-pea la ana i akoa, oia nae, o ka Ko'iekaaka mau hua-pea o luua o kona aina ma ke awawa o Tauoa ka i akoia e kekahi kanaka Hawaii a hooliioia ia hai no ke dala, wikiwiki ana e hoopii. Maliaua. iawe a hoolohe kela oiwi i na olelo a Kiwini, i kokua kolohe ai hoi i na pakalui, nolaiia, hana ai hoi oia pela no kona pomaikai pilikmo ponoi iho. E ole nae ua mau hua-pea la ■a Kolekaaka, hoea ana oia imua o ka Aha Apana a ku hoike ur*a ma ka aoao o na Pake e malama uei i ua aina la ona» a ikeia oia he mea hoohana Oiai hoi, he poe kue loa kona po t e koo i na Pske, pehea la ko lakou manw no keia akua a lakou, no ka mea, o lakou wale no ka i ikeia e ua o Kolekaaka a raai ia lakoū inai hoi koua hoonohoia ana ma ku oihana pakaha wale, Eia la, he mau hanai Pake kana. O ke kunau ka o Kolekaak? i holo ai iluna o ka Pilaflelepia 1 ka Poakolu iho la, oia a mo Pi Ki Keoni/no ka loheia ana e haalele mai ana ia v mokn i keia awa i ka Poukolu iho, m* ka

holo ana e hoomaamaa kiki j>ukuniahi Ixl uka moaua, a i liolo aku hoi e kaua mai, aohe make holo\oke a uiai &oi ia lakou ino k<j kokua ole. It<ia ka na kuli oua poe kolohe nei ke opaipai a ke naka nei, no ka makau o ala ae ka a luku ia lakou. Ma ka aoao hoi o ka lahui, ke mahaoi aku nei no makou ma ka hooia ana aohe lakou e- eu ae, aka, e moe malie ana no no ka hopena mai o mai, nolaila, aohe mea a ua poe la e m'akau ai, No ia wini ana aku . no paha ke kuma i loaa ole mai ai o ria ki pu aloha iu nona, a no kona ukaliia paha hoi kahi e kela' Amerika kokua hewa. Oia aku la, ua pololei oaha ia ! i He au hoi keia no na ano hana kupaianaha a pau, oiai, aohe mea hiki 'ole ia lakou nei ma ae ke hana, a aohe uo hoi mea hiki ole ke kapae ae; aia j wale no ka pono a he mea i ku i ko lakou manao iho. Oia ; ka mea i ikeia ma kekahi olelo I hooholo iho nei a ka hapanui 0 ( ka Aha Kiekie, i hooholoia e na | Lunakanawai Pekekona a mo | Palia, ma ka hoopii oki mare a | Kauka Heneri M£»kalu, he mea I i olalau, .ma o_ kona kahu. j Kale Kaaka, e kue aoa i kaua | wahine, Mamuli hoi o ko Alaalapalu pih i ke kahu, aole oia i noho e noonoo ia olelo aua pauiia kona wahi e kekahi loīo maiihini, oia o Burunesona. Ua hooholo ka hapanui ua hikj 00 ia hoopii | anā a ke kahu, a ua. hoole hoi i ka malihmi. ■■! ■■ ' !■■■ ■

Aia hoi makou o>a ka aoao e hoole ana i ka pololei o ka ka happnui uielo hoohoio, uo ka mee, he mea ano nui kela hoopii ana. Ina ua hiki : ke kahu 0 kekahi mea i ano pulepule ke hoopii no ke oki mare, alaila, ua kiki uo iaia ke hoomare aku 1 kana hanai ma o kona ano kahu, aole oia wale, aka, imi a hoohanau aku i mau keiki na kana hanai ma o kona ano kahu la. He keu keia n ka nani, a owai no la hoi ke ole e makemake e lilo i kabu no kekahi mēa, Ua lohe mai nae hoi makou ua lokahi aina ka olelo hooholo a kela poe ekola, a na ka mahhiui hoi i hoomakaukau a i kak' ii i ka olelo hooholo, aka, mahope iho o ka hala aua o kekahi man la, ua loli ae ka manao o na mea elba a pelukua iho la i ko laua hoa hou, he mea i noho lunakanawai kahiko uia koua aiua i hele aiai ai. Ma ka oi aku hoi ma ka hoike hoopunipuni, o kuhikuhi akn ia makou i kekahi welo poohina o ka poai hemolelo o m welo mi-

kauele, ©ia ka Rev. S«E. Bihopa, i ma aae hoi oia ka mea kakau o ! kela Ahahui Papapai . Huiia o Amorika Huipuiu. I ka makou houmaopopn uae, oia uoj oiu okoa 110 a oi.a maoli uo ua-tueao la, a$ ka "oioi oia o Maui Ilikina" raa ia hana hoike wahahee. O koua kokoolua aku: hoi ma ia moali like, oia uo kela.huuona a kekahi Pake e uoho lunKhoopouopono uei uo Kela alualu e mau,. nei ma ua liula o oa la uoa, oiai, oia ka mea kakau o ka uupepa Karouikel% c> Kapalukiko i keia wā. Pukui ae ia laua u elua. a . lqaa he kaulua. i hookahi : qc> hoi la hoohauua ana, u Juihui,a, noho ana tue na kumimi <y katulj, E hewa ia la ? . . : . 1 ka puka aua ae o ua manao, Ia o kela poohiua hōopunipuni/ ua hoole akea koke ae 6 G, Oa-sona-Keuiona i ka oiaio o ksla mea e pili aua iaia a me ke akaka mua ole uo hoi iaia. Peja no hoi iue Mare_a me Keleuae i ko laua wa i ninauia iho. o Kolekaaka nae hoi, aolo oia r, ae a i hoole mai hoi. I kahi wa o kakahiaka l'oaouo nei, ua hui o Kemona ia Bibopa tna alauui Kaahumanu, a uoi aku'uo l|ekahi mau mimite kaoaailio me ia. Ua hoole mai kela no kona ike ole i ke kupouo e kamailio ai. A i kona uiuauia aua aku ina oia ka mea kakau noua kela mauao (a makou e hoopuka aku uei ma ka aoao mua), eia uae, ua hoole loa mai kela i ke kupono e kamailio pu laua, a huli a komo i ka hanako o Bihopa Ma. Aia la, ke holo la ka hoi ua kolohe a ka hoopunipuui a ka launa ole mai, a loaa hoi ka

mea > paweu ai ma ke alaoiii ke inakemakeia e kuka poia©; Pehea la, e ola ana anei kona iihane raa kela ao?