Ka Makaainana, Volume II, Number 6, 6 August 1894 — Page 6

Page PDF (886.92 KB)

This text was transcribed by:  Linda Kaholo
This work is dedicated to:  The Human Resources Staff of CCSF

6                     HONOLULU, OAHU, POAKAHI, AUGATE 6, 1894.

________________________________________

 

 

NA MOKUPUNI.

 

   Malalo o keia poo ae la e hoopuka mau aku ai makou, mai keia manawa aku, i na mea hou mai kela a me keia pea o ko kakou aina nei, ma ke ano he mau lono pili kuloko iho ia no kakou nei.

_______

 

Kupaa ko Hilo Hema Poe.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

   Ma na la i weheia ai ka hoohiki Repubalika, Iulai 27 a me 28, oia ka Poalima a me ka Poaono, aole hookahi Hawaii ponoi i hele e kakau a kioi aku hoi ma na puka o ka Hale Aupuni o Hilo nei, he neo ia la, ke alawa iho oe ma kona mau palena.  Ua maluhia keia mau la, oia ka hoike mai a ko makou kiu aloha aina i hoonohoia maluna o ka hana i kauohaia, a he wiwo ole oia imua o ka poe e makemake ana e kumakaia ia lakou iho.  Elima Pukiki i hele aku e hui me ka Ma@ai Nui, me ka manao e lakou aia kahi o ka hana ma kona rumi, ninau mai nei ka Makai Nui, :heaha ka oukou?”  I hele mai nei makou e hoohiki.  “Aole oukou i ike i kahi i kauohaia?” ‘Aole.’ ‘A ina e ulu mai ana he haunaele kaua, he hiki no ia oukou ke kokua i ke Aupuni?”’Aole.’

Ia wa kipakuia mai la ua poe Pukiki nei a pau nui ana i ka hoi.

   Oia na hoike oiaio no keia mau la i hanaia, a ina pela na oilu o ka manawa, na la elua i koe o Augate e hiki mai ana a puni ka Paeaina, alaila, ua pahola mai ke Akua i kona aloha maluna o ka lahui Hawaii, e noho me ka maluhia a me ka lanakila.

                         P.W. ALENOHO.

Hilo, Hawaii, Iulai 30, 1894.

________________________________

 

Na Mea Hou o ke Kai Malino a Ehu.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

   He oia mau ke kupaa o na kanaka aloh aina a aloha Moi o Kona nei.  Ke olelo nei lakou aole e ae e haawi i ko lakou pulima ke hele hou mai ke kahunapule a me ke kumu kula lunakahiko o Hookena e hoohulihuli.  E kupaa ana lakou a hoi hou ke Aupuni ika Moi, ina no aole pela, e aho no lakou e noho malie.  Nui ka ikaika o ke kahunapule a me ke kumukula lunakahiko i ka hookikina i na kanaka e hoohiki i ke Aupuni.  Auneki i na la i hala aku la, a i kue loa ana i ke Aupuni Auneki i na la i hala aku la, a e kue loa ana i ke Aupuni Moi i alohaia.  Aole ia o ka hana pono ia olua, e hooikaika mau olua i na kanaka e hele mau i ka halepule, i kulike ai me na oihana a olua e paa la.  He palolo hoi ka waha i ke Akua, o na hana hoi, he mamao loa.

   He haiolelo ka kahi Elele o na Kona nei i kekahi o keia mau la aku nei, no na mea e pili ana i na hana o keia kau o lakou mai nei.  E manao ana he hoihoi kekahi o na poe nana ia i koho iho nei a puka ma ka pukakahiko.

   Ke alamea mai nei na wahi hua kope o makou nei i keia mau la, a e uli aoa no na eke o na keiki o ua lai nei.

   Ko loheia aku nei, ka namunamu o kekahi o na hoa o na Papa Nana Koho Balota o makou nei i ke loaa koke ole mai o ko lakou uku o ia luhi ana, a ahea la loaa mai.  Ke hoolaha mau nei hoi ke “Kuokoa” i ka nui o ke dala ma ka waihona, o ka nui paha ia he mau mahi na e noho aie ai i keia poe.  Heaha hoi ka mea o ka namunamu ana, he mea nui hoi ia oukou, keia ano aupuni.  E kupaa no kakou no kakou iho, na kakou no ka kakou ai a me ka i’a o ka pono hea aku koe?

   Mai manao i na oihana a maliala ka ae ana.  He nui no o na kanaka e ae e noho oihana ole ana ma na Kona nei, aohe nae he kiiia mai e hopu a hoopilikia wale ia mai.  Ke ola nei lakou no lakou iho, a pela aku.

   Aia iloko o Sepatemabaae nei e koho balota hou ai, a e hele hou mai ae ke kahunapule e hoohulihuli me ka nana ole ae he palupalu.  Heaha o ke dala ka mea nui, a ma ia mau la e ikeia ai ko oukou kupaa a me ka ole.

                                                                       JOHN KAUAHEAHE.

Kona Hema , Hawaii.

____________________

 

Hana Keaka ma Ewa.

 

   Oleloia mai he ku ka i ka hoomakeaka na hana a ko Ewa Lunakanawai Apana hou a me ka Hope Makai Nui, e hoike ana i ka like ole o ko laua mau manao.  He kohu hana keaka maoli no ka na hana imua o ka Aba.  Ma kekahi hoopii a ke Aupuni, aole i kukulu pono ia ae ka hihia, ua hookuuia ka mea i lawehala.  Ua noi hou aku ka Hope Makai Nui i ka lawejala e ku hou ka hihia a nana e uku ka hoopai, ua hoopaiia mai, a ua hooko oia i kana mea i olelo ai.  He ake paha ko ke kahu e ka Aha e lilo pu oia i lunakanawai a i loio i ka wa hookahi, a o kona hoa hoi, e hoolohe oia i kana mau ao a alakai ana.  Huikau na makau a keia mau lawaia la!

___________________

 

Ku i ka Hoomakeaka.

 

   He halawai ka ke Kalabu Olelo E i kahea ae no ke ahiahi Poalima, Iulai 27.  Ia auwina la i holo, kaapuni ae ai kekahi kaa me kekahi poe hoomakeaka o luna a me na pulumi hou, e kani ano ole ana hoi na pahu me kekahi mau ohe, a ua hoano e ia hoi na hiohiona o ua poe la mai ka hookele kaa a i na poe e ae.  O keia ka elele ahailono mua no ua halawau la o ia ahiahi iho, eia nae, ua hoea aku ma kela hale o Manamana i kaulana no na hana hoakahuli Aupuni, ia po ana iho, he 150 poe oo, a o ia helu like no paha hoi ko na kamalii.  I hele no kamalii no ke ake wahapaa.  Ano ole na haiolelo a na Olelo E, pukaka maihoi o Vivasa, olelo Hawaii mai hoi o Keoki Makamu, aohe nae he wahi mea nana oia ihoolohe aku, hooholoia ke kahua alakai hana o ka poai Repubalika, a hookuuia ka halawai me na leo hooho puawi an hoihoi ole.  Pala hakona no hoi ka maia kapule wale. 

 

NA AINA MAMAO.

 

____________

 

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

 

_____________

No Sanato, ka Hiena Limakoko.

 

   He palapala mai Parisa a i Landana o Iune 28 ka i hoike ae ua loaa i na makai a ua maopopo loa ko Sanato, ka mea nana i pepehi o Peresidena Kano o Farani, pili i na poe anakisa o 1890 a me 1893, a ua lawelawe hoi i ka hana lawe palapala no ia poe hiena.  O na pepa a me na palapala a pau i loaa, ua ka kauia, “Sesario Santo, Hale Leta Milana, Italia.”  Ua hoopaaia o Sanato iloko o kekahi o lalo loa o ka Halepaahao o Sana Paulo @a Laiona, a ua kiaiia i ka po a me ke ao, i mea hoi e pale ae ai i kona lawe maoli oho no i kona ola.  He mea ano lolo a hoonaauao ole ia  oia, a he hiki pono ole loa hoi ke kamailio maikai i ka olelo Farani.  Iaia e hiamoe ai o ka po a me kekahi hapa o ke ao, he keu a ka pauhia.  He ono no hoi kana ai ana a aohe ona puhipaka.  Me he ia aohe ona hoomaopopo ae no ke ano o ka hopena e loaa ana iaia.

   Ya hoikeia ae he hookahi ka ana olelo ana:  “He mea minamina ua hoopai hoahewa ia au ma Italia.  Ina aole ko’u makau ika hana ana i kekahi hoopai iloko o na lua eli pohaku o Sisilia, ina e kala kahiko ua puhiia a lilo ka Pope a me ka Moi Humebeta i mau mea ole wale.  Poe kahunapule lapuwale!  Moi lapuwale!”  O keia mau olelo ae a Sanato no kona hoopaiia ana ma Italia, ua pili no ia i kona hoahewaia no elima makahiki hoopaahao no ka hookauliilii ana i na palapala anakisa iwaena o na loa Italia.  He manawa poloke wale no kona hana ana a mahuka oia mai ka halepaahao, a ua hopohopo i ka noho @ @ i Italia, o loaa i na makai a maopopo ae he lawehala mahuka oia, hoounaia no na wahi eli pohaku o Sisilia.  Aole o Sanato e Hookolokoloia ana no ka hewa pepehikanaka, aka, no ka pepehi-makua, a i Iulai 23 e hanaia ai.  O ka hoao ana e lawe i ke oia o ke poo o ke Aupuni, ua hoakaka ke Kanawai Hoopai Karaima e like me ia mamua ae e hoopiiia ai a e hoopiiia ai.  He palule wale ana no kona e laweia aku ai no ka amana, aohe kamaa o ua wawae, a me ka uhiia o kona poo me kekahi uhi eleele.

   He palapala mai LeIona, o Iune 30, ka i loaa ae ma Parisa e olelo ana ua hoike aku o Sanato i na mea a pau i kekahi lunakanawai, me ke ano hooio, he mia hooko hana wale no oia.

Ehiku poe anakisa, he poe Italia a me Farani, i hui ae ma Cete a na lakou i hooholo ka make o ka Peresidena o Farani, no kona ae ole ana e kala ia Vailana a me Heneri.  Ua hookomoia ko lakou mau inoa iloko i kekahi papale a luluia a o ko Sanato inoa ka mua i unuhiia ae.  Nui kone haakei no keia hanohano a me kona kaena kukaliki ae no kona lilo i mohai kuui ola no kona poe hoa hana limakoko pu, me kona olelo ae he mea waiwai ole wale no oia i waeia e hooko aku i ka hana hiwahiwa, me ka olelo pu ae no hoi no kona hookiekieia  aku ma ia kumuhana nui.  Ua manao oia e li maoli ia ana oia o ka lehulehu, aka, ua aa loa oia o halawai aku me kona mako iloko o kona aa me ke akahai pu.  He mea pahaohao hoi ua kakooia keia mau olelo a ka limakoko o kekahi palapala mai Maseila.  Ua olelo ae he koa malaila, ia na la mamua iho o kona lilo ana i koa, i ka wa i loheia aku ai o ka pepehiia ana, “Ae, he Italia ka mea nana i pepehi nona ka ikoa o Sanato Sesario.”  O keia mau olelo, ua lohe pono ia e ke aliikoa, a ua hopu koke ia oia.  I kona ninaniuauia ana aku e ka lunkanawai, ua hoike ae oia i kekahi moolelo i like loa me ka Sanato i hoike ai.  Ua maopopo na inoa o kela poe puuwai eleele ehiku i na mana hooko Aupuni, a he wa wale no a pau ae na poe eono i koe i ka hopuia.

   O na mea a pau i hooaopopoia, me je la e @ooia aku ana no ia i ka palahalaha loa o kekaho ohumu kipi nui a ua poe hiena la, a o Peresidena Kano iho la ka hooko mua ia ana o ia ohumuhumu ana,  Ua oleloia hoi ua maikai loa ka hooponoponia ana o ka aoao Anakisa i keia wa, me na kahua-poo ma Lugano, Suezelani, a me Ladana, Enelani.  O na mea a pau loa i hoea ae, oia no na mea e hooia ana i ka pololei loa o keia mau hoolala ana.  Ma keia mau wahi ae la e wae ai na alakai i na poe na lakou e hooko aku i ka lakou mau hana ekaeka,  Ua maopopo loa ia na makai i keia wa na poe kiekie a hanohani i manaoia ai e hookau aku i ko na poe anakisa inaina a lakou hoi e hui malu nui nei a e ohumuhumu nei.  Ma Roma hoi, ua pomaikai no na noii ana a ma makai mai ko Kano pepehiia ana.  He 150 poe i hopuia.  Ua manaoioia hoi aia na makai ma ka moali e loaa aku ai o kekahi ahahui kipikipi nui.

 

Keawe Okea Kekahi Hoa o Sanato.

 

   Mamuli o ka lohe wale ia ana no o na olelo a kekahi mea nona ka ino o Gerenia (Granier) i ka La Pule, Iune 24, ua hooholo na make o Monopelia e huli i kona