Ka Makaainana, Volume II, Number 7, 13 August 1894 — HANA KE ALIIAIMOKU! KA LUA O NA PALAPALA HOOHALADALA No ka Pono o ka Lahui Oiwi a me ke Aupuni Kumukanawai o Hawaii. [ARTICLE]

HANA KE ALIIAIMOKU!

KA LUA O NA PALAPALA HOOHALADALA

No ka Pono o ka Lahui Oiwi a me ke Aupuni Kumukanawai o Hawaii.

Iloko lune i hala, la 20, i hana ai ke Uii kii Moi he palapīila hoohulnhala 110 kc kue ana aku i ka ikeia mai o ke Aupuui Repubalika i inanaoia e kukala a«, a Tia kukalaia mai no hoi loohoppiho n fiia kn kn nei. Uh }»aawiia »ku he kope o keia pa]ap;»!a ia Knhina WiHsi i kahi 'ahiuhi ae, a oia !ioi kann 'i hooaikn ai \ kr>na Aupnni n \ waiho koke ia aksj a5 hoi e ka Pert j gīd< 3 na imiu< o k«\ Aha e like me na hoakaka .ina ka heiu i ha!a. Ua kaka,u inoaiaHa palapala la e kē Ali! ka Moi, a ia aku hoi e kona niau Knhina; Eia ;Li!o iho ka \īntihi ap.« \ ua palāpala hoohaīahala lii; Me ka noonoo hoi i na launa olnolu ioan aiia i mau mamua aku uei mawaeua <» ke Aupuni au' * noho hope nei maauei a me k» A.ipuni liawaii, e like ine ka inea i ikeia ma na hiuua hoaloha aua no na makahiki 'ehulehu, a mamuli_ hoi o ke akenui e w,iiho aku no ka hoomaopopo mai a kou Aupum i na kuuiu ■ 'maopopo !oa mahope ibo nei_, owau, o Liliuokalani.. un o ka lokoinaikai o ke Akua a inalalo hoi o ke Kumukanawai o ke A upuni Ilawaii, Moi, ke .hooh«lahala laahia loa nei au nu keia owau no i keia manawa ano, a pela naau mai no hoi mai ka ia *200 lanuari ( M. H. 1891, ka Moi KumukanaWHi o ke Aupuni Hawaii; ma ka la 17 o lahuari, M. H. 1893, —(ma un olelo ponui maoli no hoi a ka o Amerika Huipuia)—'M nnuli o kekahi hana kaua maoli, i hanaiii me ke. kouio pu aku o leekahi elele pili kalaiaina »jupuni o Amerika'.Huipuia, a ine ka maoa ole hoi mai ka Anaoiel<» aku, ua hookahnlihiaia ke A.npuni o kekahi l»hu» niiwaliwali.nka, he lahui hq i'ioha a hiliuai nae hoi, Nolaila, iie hewa koik«>i loa hoi ka i hHiiaa aku, a ine.'ki? uiaopopo noi no ko ka ano loiua ku.lano pih }»upuh pela pu no hoi ine na © k:i hihui i hoop >inoia, ua'kono«nni kakou e ho«>ikaika aku e h«»om H ikyi huu ae;' ma ka ld i

oleloia uu au a me ko'u Aupaui i k.«kahi polapala hoohalahala i kakpuiu e kue ana i kekalii a i na hana a pau loa i hanaia mai ia'o ponoi a me ke Aupuni Kumukanawai oke Aupuui Hawaii e kekahi poe i olelo ae ua kukulu iho Ihkou i Aupuui Kuikawa ma kahi auo keia Aupuni; ua hōounaia aku oa palnpaln hoohaiahahi la 1 ka Perpaidena o Amerika Huipuia» kia Sanford B. Dōle no hoi kekahi, ka Lunahoomalu o ka Aha Hooko o ke Aupiini Ku: kawa i oletoia, a ua hooia pono ia hoi eka qjea hope iho; niauauli hoi o ka pane aua tnai noia palapala hoohalalialā i hoouua uiai ai ka Peresidena 0 Auienka liuipuia i elele kuikawa ma ke kino o ka Mea Hanohauo James H, i Houolulu nei, i hiki ai hoi k« hfina j noii nieniele p<>lolei, piha a ewaewa ole 1 na kumu oiaio e pili ana i ka hookahuliia ana o ke Aupu-I Kumukanawai o Hawaii a w.ē ke kukuluia aiia ae hoi ma kona wahi o ke Aupuni Kaikawa; na hoea mai ke Komieiua i oleloia i liouolulu nei ma ka ia 29 o Maraki, M. li. 1893, a ua iiooko i/kaiiH ma» hana me. ka hooikaika pauaho ole a me ka noeau ka

mahao a kauiike hoi; ua loaa mai i ke Kouiisina i uleloia ua haawi pio aku ke Aupuni o Hawaii i kona maua iiialalo o kekahi hooweiiweli kaua, aia a hiki i ka maiiHwa a ke Aupuui o Amerika Huipuia, ke waihom uku hoi na kuiuu oi»}iu imuaoua, e hoihoi hou ae i ka Moi KumukauaWiii, uua hoaiaia hoi ke Aupuui Kuikawa e mau ke ku aua nia a ua kukaiia a »e like ia hn.i ua kumu e hiki ai ke loaa kn h<>o. huiia aku me Amerika" Kuipuia, a o kek*.!u no h»>i uo ka «oho h*>o*uatu kut* kuuMW »na mni p Hoiioluiu uei uiHlalo *.* na kumu l»ocpohali4 hl'opunipuni e na pūalikoa o Amerika Huipuia, a iua aoie.hoi uo ka ikp ana a ko Anifrika Huipuia Kiihina i ko Avipuni Kuikawa i ka manawa ji ii<t |,)u;* 1 ikoa w s !e no o Amerikii Huipuia kona koo ho«>kai»i a ua lilo hoi oia Wnle no kona Wahi ikaika koa, ; ' loa hu a iue ko'u Aunoui e luiaw pio Wiile i.ku tso i ke j\opuni kllikawā, ao'e IOM no kekahi inanawa w»le ilio no, a kt»e m» ke kuuiu wale m» h*»i o ku wafhd ana aku i ka r u hana imua oka nOinao p u»o kauhke a nanuao malamalam.i o A merika Huipu»ā t a uo kekahi n:ea aepahajn o kekahi uo hoi, o ka nui i

liauaia tuai i kd-i Aupuui nawa- j liwali a kuokoa nae maWMi 0 kekahi kue ana o AmeHka Huipuin i ka mana, e hoopaui* !io ia ma ka hoihoi hou ana 1 ke Aupnni ku i ke kan&wai. "M®i ka mnnawa mai }ioi o k » hoea ana āē o na hana i oleloia, ua hoole mai ka Maī?» llooko a me ka Ahaolelo o Atnerika FIui~ puia malaU» o na loina i ke koo na moha» wale āiia aku no a ke Aupuni Kuikawa i oieloia no ka hoohuiia aku n ka Paeaina Hawaii ia Amerika | Huipuia "Me ka nana ole ae -hoi i uu mau kumu oiaio la i hoikeia ae la, ua hoomau mni no H Aupuni Kuikawa i oleloia i ka hooko ana i na hpna hoōponopono j aupuni iloko o keia Aupimi a j hiki wale mai no i keia manawa, [ a o kona ala hoi, mai ka mannwa mai o kona hooiaakaia ann a hiki i keia wa, ua hoailonaia e | kekahi mau liana neepapa o ke • ano manao kakauha walē, moo • wini a kaili limanui hoi, a ma- j muli hoi o ka hooholoia ana a j me k& hookoia ana « 'na kai/a- J wai' hoomalae 'wale e kioui ana hoi i na leina mna o ka hooponopono anpuni kuokoa a e kue loa ana hoi i na ano maa kahiko, i ka moolelo, na hana <naa a ipe na manao o ka lahuikauaka Hawaii <s Auo koke iho nei, ua hoakoakoa ae ke Aupuni Kuikawa i oleioia, a eia hoi ke noho nei i ka mea ana i oluolu ai e kapa ae he ahaeUie hana kumukanawai, no 7 nauaiala he umikumamaiwa(X9) i hookohu maoli ae no ia lakou iho, oia no hoi ka Peresidena a me ua Aha Hooko me Kuka o ke Aupuni Kuikawa i oleloia, a me uiuikuiuainawalu (18) mau elele i kohoia e na poe i emi iho malalooUuai 10) hapa-haneri o «a poe koho balota i ku i ke o keia Aupuni, he poe malihini wa)e no hoi ka hapa i.ni loa o lakou, a ma ke ano nui hoi, a«»he mau home noho'na paā a poinaikai' pah» o ua p«»e"m«lihini 1« ma Hnw«ii nei, a eia h<»i u>* nhaolele la \ oleloia ke lioonoo nei i kf-iM wa i hi koi.e o kekahi kumukMnawai (he kope h<»i o ia ke pakui pu ia wku nei »ne ken») ka i waihoia aku no kona »j>ono ana e ka Aha 1) onko o ke Aupuni Kuikawa i ♦'le'oiK», e hni «na hoi iiih ia ka i a me na Kuhin-*. u O ka hoikeia o ke Anpuni Kuikawa i oh'hiiii, o?a no !u»i ke kuk>t!a aUa mj«i i ua hi r like me ia e wponoia anu e ahu-

l-M* 1 ololoiii īnō k# wall^ ae hoi iio kekahi kuho aiā ka iahai, a o ieokahi j»oe pabt* <> lahui, a U3aujulj hiii o t» e kua-. haua ae ai i aupuui luulalo o ia kumukanawai, a malah> hoi u ka moa o ka* Kepu baiika o il awatū hdi ke Anpuui Kuikuwa i oieloia i Inwe ae i kekahi auo repubālika » Btjo e «e paha i \w i k« kumaleanpwai, aka, ua hoo mau mai no i ka noho ana uu\ ke ano he alia hooko wale ne n he oligaresia (aupuhi oiu poe kakeikahi) paf>a, i kukuluia hbi me ko ka hihui ae ole; aole hoi ia i aku e imi i kekahJ kahua kumau tnftmuli oke leukoo lanlaha ia mai, a aole hoi I hoike ae i kek'ahi kumu e hik! ai ke ikei» aku ona miuuo e hana pela; na olelo ole ae hoi kona poe hope aole k& lnhuikanak'a o llawaii i kupouo iki no kekahi hooponopono aupuni pililahui a 11« hoak&ka ae | lioi me kn hooiaio maopopo hoi j ua kupono loa lakou e hoouoihluu: L maimili o ka uiauu kukauhū a | liuaaikaika paha, u <> ke kumu kauawai hoi i iuaupola, i waihoia aku hoi pela" e ka Aha Ilooko i oleloia o ke Aupuni Kuikawa uo ka apono aua mai o ka ahaelele i oleloia, aole i hoakaka a l manao paha no kekahi ano Loo ponopouo aupaui kuokoa, ku i ko ka lahui iiui a ano repobahka paha,—aka> ua manao uo & ua hoakaka hoi no kekahi aao hoopouopouo aupuni me ua maaa kaihi kaokoa a uiailnilu hoi, i hoakoakoaia hoi iloko e na lima o kekahi poe kakaikahi iku ole ika hookolokoloia mai eka īahui, a i ole ia, i na elele paha o ka lahui, a ua kue !oa hoi I ua m anao hou a pau oka Loopouopono aupuni kuokoa, "Nolaila, owaa, o ka Moi Kumukanawai o ke Aupuai Hawaii. m« ko'u aoao iho e me ka lahnikanaka o ko\\ Aupuni i oleloia» eia hou no m ma keia ke hoohalahala nku nVi me ka laahia loa, e kne nna i Lia hann i olelo mua ia aenei, a pek no hoi i kekahi a i na hana e ae a pau loa i hanaia !tai e k\>e ana ia*o, i ko*u lahuikanaka a t»e ke Aupnni Kumukanawai e ke Aupuni llawaii, a eia no hoi lau ke k«M «ku nei me ka I manao* ik«ika lo.i nia kei t aole j ke Aupuni «u e noho hope nei e I hnnwi aku i kona ike Hua i ke ! kahi Aupnm ho"katnaui walee* ■j iih Paemoku HaWaii, inalalo o I kela a nie keia aiio in«ni mta e ! koi uiai «i no \n ikein «ku. tna-

waln> ae )ioi »> ke' Anpup; Ko mukanawai i !i"<>ki»})alihiaiit ai eiike ne ia i olelo mua i.i aenei, —kov- wah' h-» aia a hoike mai In Anpuni i kona kuleaua e ku ai nia oka makem $ke la o ka lahuikanaka o Hawaii, i hoikeia hoi ova kekaiii koln» halola ana ik u»i ioaa-iit>i ma ia lu* wa kn pono no ka lahui holookoa, me ka hoopilikia oie ia me ka ika ika a 10e ke keakea o]e ia hoi n nuli o ka makau a apuhi h i p }itvf)piia i ko lakou mau iom ke k<>ho nun i ke ano o ka h->oponopon>i Aupuni a lak'Hi e «<; «i e ni>hc» aku