Ka Makaainana, Volume II, Number 8, 20 August 1894 — Page 7

Page PDF (893.39 KB)

This text was transcribed by:  Cathy Peloso
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

                        HONOLULU, OAHU, POAKAHI, AUGATE 20, 1894                             7

 

NA AINA MAMAO.

 

Na Lono Huikau mai na Wahi Like Ole mai o ke Ao nei.

Ka Hopena o ka Hiena Limakoko.

 

            Ma Laiona i pau ai ka hookolokoloia ana o Sanate i ka la 3 nei, mai ka la 2 mai, ka hiena anakisa nana i lawe ke ola o Peresidena Kano o Farani.  I ka pau ana o na olelo ike a me ke kamailio ana a na loio o na aoao a elua, a me ke ao a ka lunakanawai i na kirue, ua waihoia aku ka hihia iloko o na lima o na kiure, a iloko o hapalua hora mahope iho na ioli hou mai na kiure a hoike ae la ka lunahoomalu i ka lakou olelo hooholo: "Ua hewa, me na kumu pale ole e hoomahani mai ai i ka hewa."  Ua mea pu o loko o ka Aha, a ua mino aka ano pahenehene mai hoi o Sanato.  Pau ae la hoi ia, ua ku ae ka lunakanawai a kamailio aku imua o ka lawehala: "Ke hoahewa aku nei ka Aha ia Sisa i o Sanato Geronimo e make.  Ekolu ou la e hoohalahala aku ai i ka Aha Hoohalahala."  Ua hooho ano inaina ae oia no keia mau olelo a ka Aha: "E ola loihi ka hookahulihia kipi o ka noho anaina ana."  Aole i poha pono ae kona leo, ua kii awiwi ia mai oia e na koa-makai, hoopaaia na lima i ka hao a onou ino ia i ka puka e hele loa aku ai no kona keena i hoopaahaoia ai malalo o ka aha hookolokolo.  Ua wehe awiwi ia mai keia puka.  Me ka awiwi no hoi oia i laweia aku ai, a iaia hoi e ano nalo loa aku ana ua lohe koliuliu ia aku kona leo o ka hooho ana mai maloko o na paia pohaku: "E koa, e o'u mau hoa!  E ola loihi ka Anakisa!" (ka noho'na maluhia ole a kanawai ole.)  Mahope iho o keia, ua hoi aku na mea a pau me ka lu ana aku hoi i ke akea i ka hopena o ka hookolokoloia ana o ka hiena limakoko nana ko Farani Peresidena i pepehi a make.  Ua hoike aku ko Sanato loio no ka hoohalahala a me ke noi pu aku hoi e hooliloia na olelo ao a ka luuakanawai i ka wehe ana o ka aha i kinohi oia kekahi mahele o na moolelo.  E make ana oia malalo o ka pahi okipoo, i like loa ke ano me ka pahi oki pepa o na halepai palapala.

Hoohaahaaia ko Kina Bisimaka.

 

            Mamuli o kela oehu kaua ana mai nei o Kina a me Iapan, ua hoonele aku ka Emeperoa o Kina i kona Kuhina Nui, Li Hune Kana, i ke kuleana'e komo a e aahu i ke kuka hololio melemele, oia hoi ke kulana hoohanohano kiekie loa ma ia Aupuni, a mamuli hoi o ia mea e loaa ai he mau pono oi ae i ka mea e aahu ana i aneane loa aku e like me ko na alii.  Ua loaa ae na lono palapala ma Sanahai, o ka la 3 nei, e hooiaio loa ana i keia lono ae la, a ua hoike okoa ae hoi ka Emeperoa me ke kuukuu ole iho i kona inaina no kona Kuhina Nui, mamuli hoi o kona hoolilo ana aku ia Iapana e oi aku mamua o Kina ma ka liuliu ana no ke kaua.  Aole nae hoi keia hoohaahaa ana a ka Emeperoa he mea ia no ke Kuhina Nui e pau ai mai ka oihana aku.  Ua haule iho nae hoi kela hana me he kui hekili la, me ka hopohopoia nae hoi he mea ana paha ia nona e kahulihia loa aku ai.  Ma Kina, ua manaoia o ke Kuhina Nui hookahi wale no ke alakai e hiki ai ke hoohoa aku ia Iapana ma kekahi hoouka kaua loihi i maopopo ole ka hopena.  Ua lilo keia hana i mea e manaoia ai no ke ano kupilikii loa o ke kulana.  I hana paha hoi ka Emperoa i keia mea mamuli o na hookikina ana a kona ohana i kue loa i ko ke Kuhina Nui kahua hookolo ma ko Europa meheu.  Ua manaoia e hookakanalua ole iho ana ko Beritania Nui Kuhina malaila i kona mana a kakoo aku hoi i ke Kuhina Nui.

 

He Kuahaua Imiperiala.

 

            He palapala kaokoa loa ka i loaa aku i ka nupepa Manawa o Ladana, la 3 nei, mai Tiene Tesisni aku, e olelo ana ua hoopuka ae ka Emeperoa o Kina i kekahi kuahaua e hoakaka ana i ko Kina kuleana ia Korea, kona noho hoomalu ana aku maluna o ia aina no na haneri makahiki lehulehu, a me kana kokua aku i kona Moi pilipe wale e hoopio i na ala hoohaunaele kipi.  Ua noouna aku o Kina i na pualikoa i Korea no ia hana.  O Iapana no hoi kekahi i hoouna ae i na pualikoa, me ke kuleana ole, a ua hoole hoi e uuuhi aku ia lakou.  O kekahi mea hou ae no hoi, ua hoopiholo@a e ia kekahi moku e lawe ana i na koa Pake, a ua hoahewaia ia hana ana e na mana e ae.  Ua hoonoho aku hoi ka Emeperoa i ka hoomalu ana o na pualikoa a pau loa malalo o ke Kuhina Nui, a nana aku hoi ka hana o ka hoopakele ana i na pono o ka Emepaea.  Ua kauoha pu ae no hoi oia i ka hopu pio ia a me ka hoopoinoia hoi o na mokukaua Iapana ma na wahi a pau e loaa ana.  Ma ia la no hoi i manaoia ai e loaa aku ai he kope o keia kuahaua i na luna a pau o na aupuni e ae.

 

Okiia na Poo o na Koa.

            No ka holo mahuka ana o kekahi poe koa Pake, ua okiia ko lakou mau poo ma Tiene Tesina i ka la 3 nei, a ua koi nui aku no ka hoopakeleia o ko lakou mau ola a me ka hoe@iia mai o ka hoopai, no ka mea, i holo mahuka no lakou mamuli o ka pololi a me ka maluhiluhi a ano hinape wale.  Mamua ae o ko lakou okipooia ana, ua weheia ko lakou mau aahu koa a okiia hoi na huelo poo.  Ua lilo ia i mea e hooweliweli loa ai i na poe koa a pau.

            He kuahaua ka i hoopukaia ae e papalua ana i ka uku o na koa ma keia mua aku, oiai hoi e mau ana ke kaua me Iapana, a ua haawiia ae hoi he makana dala nui i na alii a pau i makaukau ma ka hookelel ana i na aumokukaua o Kina a me na moku hali koa.

 

Na Lako no na Aupuni Hakoko.

 

            Ua makaukau kekahi mokumahu Beritania e haalele aku ia Ladana, mai ka muliwai Tamesi mai, i ka la 3 nei, me kekahi piha pukuniahi a me na lako kaua e ae no kahi hoahu lako kaua ma Iokohama, Iapana.

            Aia hoi he elua mau pake elele ma Nu Havene, Konetikuta, A. H., kahi i kuai ai i na lako kaua i Iulai 26.  Ua kipa aku laua ma na wahi o kekahi mau hui hana pu, a ua oleloia ua waiho aku laua he mau kauoha pu nui no ka hana awiwi koke ia.  Hookahi o laua he lima lawelawe no ke keena Kanikela ma Nu Ioka, a o kekahi iho hoi, he mea waiwai a e hele makaikai ana.  Ma ko laua uinaninau, ia ana e kekahi poe no ko laua kumu o ka hele ana ma na hale hana pu, ua ae aku no laua ua hele io no, aole nae hoi ma kekahi ano pili oihana.

 

Ulele Kaua Aina Heu.

 

            He palapala ka i loaa aku i kekahi nupepa o Ladana i ka la 3 nei e olelo ana ua hoikeia ae ua ulele kaua hou aku no na pualikoa o Iapana i ko Kina ma Korea.  Me he la mahope iho o ko na Kepani hoauheeia ana, ua hoakoakoa a hoopuipui hou ae lakou i ko lakou wahi ikaika malaila, a ua lele kaua aku hoi a loaa he lanakila oi loa ae maluna o na Pake.

 

Maumaua ke Kaua Kipi ma Berazila.

 

            Aia no ke mau la ke kaua kipi ma Berazila, aole loa o Adimerala Melo i haawi pio iki aku.  Ua nee i ka la 1 nei he 3,000 poe koa kipi no Poto Alegro, ke kulanakauhale poo o ka Mokuaina o Rio Garana do Sula ma ka hema, eia nae, aohe i hilina@ia keia lono ma ke keena oihana o Berazila ma Ladana.  Mai ke keena oihana mai nae hoi o Amerika Huipuia ma Bueno Ea, ua hoikeia ae aia na kipi ke auhee la imua o napualikea Aupuni.

 

Na Hunahuna Laulaha.

 

            Ua oluolu ae ko Kama'liiwahine Bisimaka ano kulanalana mamuli o kona haule ana mai kona moe aku i ka po La Pule, Iulai 29.

            No Kerete ae ka lono i loaa ma Konakinopela, Iulai 31, ua ki pu akukekahi kanaka i ke Kiaaina-Kenerala.  Ua eha mahani wale no oia ma ke poo.

            Ua hiki ole loa i ke Aupuni o Peru ke hoopio i na ala hoohaunaele ana a na poe paahana a na manaoia e ala ae ana he kaua kipi hoohaunaele kuloko malaila.

            Ma ka la 3 nei i malamaia ai ka heihei holo moana ui mawaena o na mokupea Vigilani a me Beritania, ma Cowese, Enelani, no kekahi kiaha makana.

            Ke okaikai la no ma Bulufila, Nicaragua, a mamuli hoi o ia ua hoolele aku ka mokukaua Beritania Mohoka i kekahi puali o na luina a me na koa malina.  Maopopo ole ka wa o na poe Makika o ia aina e akakuu iho ai.

            Ua hoike ae ka nupepa Standard. (kulana paa mau) o Ladana, Iulai 31, no ka hoopalauia o Kama'lii Adolopuse, ke keikikane hiapo a ke Kama'lii o Teke, ia Lede Magareta Eveline, ke kaikamahine muli loa a ke Duke o Weseminiseta.

            He 58 poe ma'i kolera hou a he 28 i make, oia ka mea i loheia ma Galicia, Auseturia, Iulai 28 a me 29.  Ma Waresau, Rusia, ua papa aku ke Aupuni i na poe hele makaikai makahiki mau i kekahi mau wahi mamuli o ka nui a laulaha loa o ka ma'i.

 

Oupe Hewa ana na Ohakulai.

 

            I na la mua no @ keia malama ua hoopauia ae ko J. Kamai noho lawelawe ana malalo o ka Papa Hoopae Limahana ma ke kahua makai o Kakaako mamuli o kona ae ole ana e lawe i ka hoohiki ma ke koi paakiki a W. Tela, ke Kakauolelo o ka Papa.  O ka mea i paniia aku la ma kona wahi, o J. M. Kekawewe, mamuli o kona ae ana e hoohiki no $10 wale no o ka malama a me na uku komisina no ka ohi ana mai i na uku o na poe e noho hoolimalima nei ma na kauhale o ia kahua.  He kanaka ano akua lapu oia ma ka nanaina, he paioa oeoe, he mea i kamaaina i na Alii, he aloha aina hoopalaimaka wale iho no a he mea pulumi keena no Euoka laua me Kahookano@

 

            Ua loaa mai ka lono ia Geo. E. Boardman mai Osaka, Iapana, e hoike mai ana e haalele aku ana ka mokumahu Toyo-Maru ia laila ma ka la 6 o Sepatemaba me 1000 mau limahana Iapana, ma o ka hui o Ogura.  I ulolohi loa ka ka holo ana mai no kela kaua mawaena o Kina me Iapana.