Ka Makaainana, Volume II, Number 8, 20 August 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

Lilo wale m hoi ke A, K. i mea iaia iloko iho nei o ka 1 ka 23 hoi o na la oia o luiai 2, ua ku ae oia a heiuhelu aku oiek hooholo, mahope iho o ka pau uaa o ka heluhelu mooleio aaa, a e hoike aua ua lala o keia Ahaelele i ko lakou ra*.halo oiaio loa i ke &m akahai» wlwo ole, p&uaoo ole a aho-

ntii hoi o kn Peresidena oiai r.a noonoo akaliele ana o keia Aha«lele, ai ko lakou mau nmhalo ana hoi no kona nno noean olu, olii» n me ko l«kovi manaolaiui ikoika loa hoi no ka mau akn o konii holoravia ma ka hooponopono anō'Hhke Aupinii o ka R*pubalika o Ilawaii n He Pukikii oia o Vivasa, k*i mea nana i kokua, tue kona uoi aku e ha« palaia iho maloko o na moolelo, a ua booliolo?a.

Ua kauhola iho paha kela m&i ano e a olala») raau o-Jw> Alii iaia i heluhelu ai i kela olelo hooholo, sxl« fca maopopo 010 iaia o kana mea e heluhelu ana, a lilo hoi oia a tne kona kulana pu iwaena oka lahui j inea lapuwale haalele loa, Ka hai kela hana i onou aku iaia, aole na kona manao ponoi iho, no ka mes, he ole loa ka hiki iaia ke haku iho i kahl manao e like ae la *ne ia ma ka olelo Euelani, Mamuli o ka hilahila o kahi poe e ae, haawiia ai nana e heluhēln, i walii paha hoi na lakou h ma e olelo a e manaoio iho ai ( uo kona Alii ana» he.iuea ia no ka lahui -e pilipe waleaku ai 110 tna« hope ona Ina oka manaoio ia f alaila, he ula ana ka mea e loaa. A mamuli no hoi o keia hana a ua welo Alii nei, ua lilo oia i mea hoakaaka ia makou a i mea paheneheue aku no hoi na makou.

010 ka pihwhauoli a na oehaa so feakou nei i ko lakou akoakoa aua i ka Poaha iho la, a heluhelu aku ia kahi Hakipuu i kekahi palapala mai ka Ahaolel,o Mokuaiua o lowa, Aioenka Huipuia» a uia ia pālapala he olelo hooholo i hooholoia eua mahelo elua o ka Ahaolelo o ia Mokuaina, e ike mai aua ike Aupuni Kepuhahka o ua pakaha maanei, aua aponoia i Aperila 24, 1894, e Frank D. Jacksou (iakesona), Kiaaina o lowa. Nawai ao ljoi e ole ku hauoii, ua ikeia mai la ko lakou nei Aupuni Repubalika o ke ku koke aua iho nei, e kala kahiko loa i ka wa aolie i ikeia a he Aupuni Kuikawa wale no ia \va. Iloko hoi oko iakou hooho hauoli, a maoauli hoi o ka Pere. sidena Kolekaaka noi, ua hookohuia o Hakipuu a uie kahi j hua Alani hilii awaawa, uo ka | pane al u i ua palapala la, a euakou hoi e olelo ae nei—he keu a ka mahaoi aka lauua ole mai. la lakou la o kela Mokuama ka ike e mai, iloko o Aperila Fulu i hala, a eia nae hoi, he ole loa hoi ko Peresideua Kalivilana, ke poo oia Aupuni holookoa, i hui pu ia hoi nie ua Mokuaiua la. ike uiai i keiu r <oe pakaha o *

kekou nei. Oia no nae hoi, o na poe Aiperika no ka oi loa aku o ka witri, ka hookano a me ka mahaoi.

Ua ikeia iho nae'hoi naa ns olelo hooholo la ho keu a k R painuu o ua poo Araerika la r> lowa i r»a inoa hoohanohano, cv ]aa ka f< Mea Mahaloia kc Kiaaina'* ame ka "Mea Mahaīoia ka Pereaidena o ka RepubaliVa o ijawaii," eia nae, aohe o ia ranu inoa hoohanohano ka i ikeia

Luaant3, oiai, ua kapae loa ia no mamuli oke noi a kahi Haki puu. He ike mua ole no paha 110 kela poe A merika ma o i ke ano. hoihoi ole o keia poe Amoi:ka maanei ia mau inoa hoo hanohano wale iho no, alaa ka huikau •> na makau i ka pukoni hookahi. Aohe nae hoi he hoole āku c keia poe 1 kela liapa hoohanohano wale ia ma r no o ko h«kou FeT-esidcua t

Oiai ke ku\iiukanawai hou o na oehaa e noouooia hu& iloko o ka Ahaelele iho nei, a raa kohi hoi © hookohu maoli no ia Kole i Percsidena no lakou* P& ku ae oia a olelo aku aole ia he haha pouo na la Ahaelele « hana ai a hoonoho paa aku I ka Peresidena a lakon e koho ai no eouo makahiki» aka, e wa'hoia U4?' ka lehulehu e k.ohp, Eia nae, mahope no oia olele ana ana, ua hoopalaimaka ae tjo oia a lawe ae la i ke kulaua Peresidena aia ke kukala okoa aua ae no iaia iho i Peresidena» He keu a ka lolelua o ka manao.

Ua ooou aku o Kuhina Waiwai Damuna imna v ka Ahaolelo i ka Poaha iho la i kekahi bila kanawai e hookaawale aua i kekalii uiau haawiuu dala kuikawa no ka pouo o ke Aupani iloko g n . makahiki olua e pau ana i Maraki 31, 1896. Ma U kanawiii, ua mauaoia « hoolilo aku i ua dala aie a ua Loahu dala kaulele wale ae o ka Hauako Huoahuua Hkle LeU no ua haua hou uo ke Aupuui, Akaka no ka apiki o ua la, oiai, nana no nuolekvaohe kuleaua o keia Ah»*olelo e haua ai i ua kanawai i keia wa aia * noho mai ka Ahaoleio e aua €» ko iakou poe» Ua lilo uo ka lakou uiau oleio i mea ole ioa uo ia iakou ino» ka īuakau o ua poo aiakai Aapuni o kakou uiai ka hoio aua o ka Piladelepia. lua e kaalo ae kekahi uiea mawaho o -ka pa o lolaai Hule, he hiki loa uo ke ike uiaopopo ia aku ua pap** luaia ae na kiai o loko, aohe uo hoi h*s luaiuao ioa o ke kuku aua, Ua wakau lakou o oehu aku ko ka lahui iuaiua ia lakou.

Ke- onakan )a ka tm l-oloho f Ma ko makon ī«u { h) hoi. ko hohou aku inni no makou aolie k» o aln, e noho hoorbanawanui no n huli hoi mai Bfi. Klole Ahi Oin !h, i aukiou oehau !

Ma kuhi no o !ukfMi i hoike «t» 4 *v>a no ka o Sopa iloko o Eolain Hale o paHa wf;i. A oi;t wak, aku s ho p< o v u<> ka *ahi o waho ak" nei, a na dala o k-i M*tf!ein h:tnai ia 'ikou, Aia \ū } h f o?ai hoi, ua pau ko-Sopa kulana Jtoft, aa hoohanohanoia ?Tiai no ka. oia m« ke knl;h»h «liikoa Akukana-Kn.emla, * me keka-

hi mau hoike « ae n«> kona puaahele la lakon. ma ae. fJa ar>akau oo

3 kc> uu keia o na luioa hoonaakeaka wa?*-. Pnakahi i hala, bana iho U i kek»hi palapala no ke ku o ka HepuhnUka o Hawaii nei i k;i wa, Diai o ! ipana laua ir.r Kina e u hakakn d.oa, a e papa i*na hoi i na poe « *a eaau Emeprieb e noho nei waanei, a me n& poe e ae, aole * hakaka kuloke» wale iho no. Oiai» he Aupuni keia uolo i ike iki ia mai e kekahi aupuni e aku> nolaiL? b«» keu akti a kolakou wini a mahaoi maopopo loa. Ua < Ko)eVolc t na palapala la, a pau elua laua iloko o kela lua psn a lakou i pakeaehene ai mamua, uo ka mea t oa kekahi Moi Hawaii ia mea i hana i ano like loa no me keia 7.h0 la Pii ino ka hoi ko laua neiioen kalaiaina la !

A.oi© >o& he hoihoi iki o ka !/Jjui 1 na haua hoohiki * oa hooliiki e kaahele r>e*\ Ma M&ui, he ole loa ka loaa o t dr poe e hoohiki, he mailuHn loa, & ma Hawaii & rae fc»hi wmi mokupuni e ae, pela ana r?.o ia haawina pakalaki like ,Ua loheia mai e aho iki no lakou ma Kau>i. A aia Oahu tiei me he ia u oa poe.no i hoohlki *rn!a no ke koho elele, o lakou nu paha ia e hoehiki oei. Aia no ilaila ko kkou make loa i ko ka lahui ooho no me ke kupaa mao me ,ka loli ole. <4 Ī> nai wale no oukou i kuu pono, aole loa ia e pau/ , Ke aoho nei no o Kikania Luaiii i&aei*. aohe hoi iki no Wasinetona e hana ai ? i pono ai hoi kona ohi ana i na dala o ka Ie« huiehu. He mau hana okoa, kauu e hoolala nei s o kekahi o ia mau hana ? e hoala i hui hoo holo kaa uwea iuka 6 Nuuanu $ a me kahi uiaii aho hana $ ae» Apiki no hoi paha, eia no ianei « noho nei, o))i 'no i lia dala, 'Pehea aku nei la ke kii hoikeike ma o k<i Lja-p-Pele? Ina ia hai i& aao hana la, nui ka waha i ka

walaau, alaiu iho !a hoi S kt kino, he ueo loa la la. He lo.no wale no, k(je no hoi ka oiaio loa, mamua ka o kn holo ana aku nei o pia, ua ao aku o K'.nhiaa Wilisi i n« alakai oehaa, o ka "liaōu pouu walo no iua ko lakou aoeuii hana ai, oia ka hoihoi ub i kr 3 Alii-aimoku -na'nua ae o ka ho> an& mai ona E!e!e Alii. No k» lawa olē o ia mea i ko lakott m©nao» wlui nui aku ka ?a Adi Waka* & oia hk*> mai #»>* no hoi kana ao ia lakou,