Ka Makaainana, Volume II, Number 9, 27 August 1894 — Page 8

Page PDF (913.88 KB)

This text was transcribed by:  Bruce Morén-duolljá
This work is dedicated to:  The Lule Saami Community in Norway and Sweden

Ka Makaainana.

 

8          HONOLULU, OAHU, POAKAHI, AUGATE 27 1894

 

[Hoomauia mai ka aoao 5 mai.]

 

ka mea @ana i hooko aku, a o Kapena Anaru hoi ke poo nana i noonoo. Auwe no ka hoi ka ekaeka e hoopailua ai e!

 

Ke hoomanaoia nei no hoi paha, aole i loihi loa ka manawa i hala ae, i ke au a Kale Wilisona paha ka oi loa aku, e noke mau ia ana ka hoinoia o ka Oihana Makai. A pehea hoi i keia wa? Aohe wa oi aku o ka pelapela a me ke ano kupono ole. He meha pu hoi ia o Kuauau a me na nupepa a lakou, aohe walaau wale ae, i kooia hoi e ka Ilamuku a me na anela malalo aku ona. Oia nae pana hoi, aia a no hai ke no a ino ole paha hailuku aku me ka lepo; aka, i kaia iho la hoi ia lakou po@oi iho, he mumule ia la a he mumule loa.

 

No ia nae paha hoi ka mea e loheloheia nei e pau aku ana ko Hikikoki noho Ilamuku ana a o Hope Ilamuku Balaunu, kamalii paioa, ke pani. Ina he oiaio ia lono, ke olelo nei makou aole o Balaunu i kupono e lilo i poo malalo iho o Kuauau no ia oihana. Eia nae, ua hoole o Hikikoki i ka oiaio o ia lono, a aole hoi oia e waino ana, no ka mea, ua loaa hou mai no kona hookohu hou no ka hoohiki ana iho nei. O kona iini maoli no ka hoi loa no Hilo, aole nae hoi he aeia mai.

 

Ua lonoia ua hooia aku ke Komisina Beritania hou e malamaia no ka maluhia a e hoopakeleia no hoi na ola o na poe Amerika maanei e ka mokukaua o kona aupuni, oia hoi na poe Amerika i komo ole ma na hana pili kalaiaina maanei.

 

Hoopuiwa Pauahi Hoohikilele.

He hoopuoho pauahi ko ke ahiahi molehulehu o ka Poakolu iho la, no ka hale inu rama Pakipika, kihi o na alanui Moi me Nuuanu, ma Ewa iho o ke keena Holomua. Ua ikeia ka puoho ana ae o ke kukui ailamahu o ke keena pahupahu o luna, a i ka holoia ana aku e hoopio, ua pahu ae la ke kukui a haule ilalo. Na ia mea i hoopuehu aku i ka aila a lal@pa aku la ke alelo ula o ke ahi, niniia aku hoi i ka wai a nui loa ae la. E ole ka hui pakaukau biliodi a me n@ kawele pulu, pio ai ke ahi me $100 paha ke poho. Ua kani ae no ka @ele, a i ka hoea ana aku hoi o na kaawai, aohe hana i koe, ua pio ke ahi.

 

Ma ke Kinau o ka Poalima nei i holo aku ai o Ilamuku Hikikoki no Hilo e hooluolu ai.

Ua hopuia kekahi haole lawelawe o loko o ka haleaina o Mrs. Laka, ma alanui Papu, i ka Poalima nei ma ka hoohuoiia ua aihue i na pooleta. Imua nae o ka Aha Apana i kakahiaka Poaono nei, ua hoopau wale ia ka hoopii.

 

KELA A ME KEIA.

Puanuanu kakahiaka nui Poana iho la.

Ekolu mau pahu poka i hoo unaia aku ma ka Malulani o ka Poalua i hala iho la no Maui.

Ma ka Haiakina i loaheia mai ai iloko o Okatoba aenei e ku mai ai ka Roiala Ata ianei.

Ma ka la 16 nei i okiia ai ke poo o ka hiena nana i lawe ke ola o ka Peresidena o Farani.

Ua hoounaia aku kekahi kanaka nona ka inoa o Pahaohao, i ka Halemai Pupule i ka Poaha iho la.

He kuai kudala pooleta ko ke awakea Poalima nei, a ua ano mahuahua no na kumukuai i loaa.

He 22 hora a ka Mariposa i ku ai ma Apia, i keia nolo ana mai la, no ka uhao niu i hoomalooia.

Ua lawe mai nei ka Arawa he poe kanaka hana alahao a me na lako lehulehu no ke alahao o Oahu nei.

Ua hoikeia ae i ka Poakahi, Okatoba 29, e malamaia ai ke koho balota mua loa malalo o ka Repubalika.

E hoomahuahuaia ae ana na makai kaulio a e loaa ana he wahi mahele uuku o lakou no ka hololio ana i ke ao.

Oiai ka Mariposa ma Apia, i keia holo ana mai la, ua lele kaawe aku kekahi kuene ona a piholo iloko o ke kai.

Imua o ka Aha Apana i ka auwina la Poalima nei, ua loaa ka pono ia Kale Aki no $100 ma kela koi ana ia Miss Ea no $300.

I ka aluna ahiahi Poaha nei i ku mai ai ka Mariposa mai na Panalaau Hema mai, a ia aumoe iho no i holo loa aku ai no Kapalakiko.

E like hoi me kekahi hoolaha a ke Aupuni o Kanada, ua hooki ia Apuni i ka manao e hookipa mai i ka uwaeolelo moana ma Hawaii nei.

Ua holo awiwi aku ka Luna Kiai Awa ma ka Mariposa no Kapalakiko, me ka lohe mua ole ia, no ke kii ana i kona ohana e hoi mai.

Mahope iho o ka elua hoopanee ana, me he la i keia la paha e hanaia ai kela hihia malama hale hookamakama o na poe Palani.

Oiai ka Arawa i waho o ka nuku o ke awa nei, ua welo mai ka hae melemele, eia ka i huki hewa ia iluna, a aohe no hoi ma'i o luna ona.

Ma ke anaia ana e Anaaina Wala e ka luawai o Keoni Ina ma Kamoiliili, aa ikeia he ekolu me hapa kapuai ke kiekie maluna ae o ka ilikai.

Wanaao Poalima nei, hora 2, i hui ai ka Mariposa a me ka Haiakina ma ka moana a ua lawe loa aku oia i ka eke leta mai o ka Haiakina.

He paabana Kepani no Hilo ka i oki ae iaia iho a hamama, a mahope iho ma li ae no iaia iho a make loa, oia kahi lono ma ke Kinau mai nei.

Ua makeia ma ke kahawai o Honolii, Hilo, he wahi keiki Pukiki. Pakele mai poino pu me Kamaka, he kanaka, iaia i hoao ai e hoopakele i ke ola o ua wahi keiki la.

E hoomaka hou ana ke Kula Nui o Sana Lui ma ka Poalua Sepatemaba 4. A ma ka Poakahi mai, la 3, e hoomaka ai, no hoi ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao.

Ua hoomalamalamaia ka lewanuu i ka po Poakahi i hala, ma o kekahi ahi puhipuhi nahelehele mauka o Palolo. Kohu wahine o Kilauea ka malamalama iluna o Uwekahuna.

Elua apana aina i hooliloia e L. J. Leve, luna kudala i ke awakea Poaono nei mawaho o Punahou. Aia no ilaila keia mau aina. Hoohahi i lilo no $260, a he $205 no ka lua.

Poalima nei i loaa ai ka wai ma ka luawai i eliia iho nei ma ke kahua o ka Ilalemai Moiwahine, he 425 kapuai ka hohonu. Ua hu ka wai maluna o ke paipu, a he keu a ka wai ono.

Imua o ka Aha Apana i ka Poakahi i hala, ua hoopaiia o Kapena Lanale he $50 no ka lawe i ke dala kipe. A i pakui no ia hana hewa ana ona, ua pekuia mai oia mai ka oihana mai.

Poakahi, Augate 20, i haalele mai ai i keia ola ana o Kalolena, ma Kohala, Hawaii, a haalele iho la i ka wahine, na keiki, na moopuna a me na makamaka he nui e paiauma aku nona ma hope nei.

He aha hookani ogana ka W Tela maloko o ka luakini o Kaumakapili i ka po Poalua, Sepatemaba 4. E kokuaia ana oia o kekahi poe lehulehu ma ka himeni, na mea kani, a pela aku.

E makaukau ana no ka hoomaka ana o ke Kula i keia makahiki, ke Kula Kaikamahine o Kamehameha ma ka la 12 o Novemaba aenei. Eia ke awiwi ia nei ka hana ana i ka hale o na keiki e noho aku ai.

Auwina la Poakolu i hala i loheia mai ai no ka haule ana o kekahi mau kaa ukana o ka Hui Alahao i piha i ka lanahu ma Hoaeae, Ewa, eia nae, aohe mau popilikia i loaa. Ua hoouuaia aku ke kaamahu nui, Lanakila, no ke kokua ana, a iaia no i kau nui hou ai iluna o ke alahao.

Eia ke awiwiia uei ka hana ana i ka hooloihi aku o ke alahau o Oahu nei a hoea i Waianae, i hiki ai hoi i na kaa ke holo iloko o Ianuari ae. Ua hiki mai nei ka mea iaia ka aelike hana ma ka Arawa, oiai hoi, aia kana kelki i lawelawe iho nei i ka hana maanei, oia o A. S. Fika (Feek) opio.

No ke kuai waiona me ka laikini ole imua o ka Lunakanawai Robikana, ua hoopaiia o Kaiwainui he $100, a pela no ia R. Pahu i ka Poakahi i hala. A i ka Poalua mai hoi, imua no o ia lunakanawai ua ahewaia he kane me ka wahine no ia hewa hookahi no i hanaia e laua ma ka la 18 aku, a ua hookauluaia ka hoopai a no kahi wa aku.

He telepona ka i loaa mai Waianae mai i ka hora 9 P. M. o ka Pookahi i hala, aia maluna o ke kaikahi Waianae he Pukiki i makemakeia ilalo o laila no ka wawahi hale. Aol@ i loihi loa ma ia hope iho, ua iho na makai i kai o ka uwapo, e hoopili mai ana @@hi moku, a paa @ia i ka hopuia. Kakahiaka Poalua ae i kii mai ai kekahi makai o lalo a hoihoi aku iaia no laila e hookolokolo ai.

I ka Poaono nei i hooloheia ai kela hihia hanai laaumake o C. Hama i ka ilio a aui wale ka la, me ka pau pono ole no nae. E hoomauia aku ana i keia la.

Elua mau kanaka opio, hookahi o laua he Hawaii, i pae mai ma ka Arawa. O laua wale no na mea i pakele mai ka mokukuna Winifereda i ili ai ma ke Kai Berina.

Poaho ae e ku mai ai ka Alame@@ mai Kapalakiko mai no ka holo loa aku no na Panalaau Hema, a i ka Poaono aku hoi ka Warimu mai na Panalaau Hema mai no na Panalaau Akau.

Ua hopuia o Charles Maiole i ka Poalima nei no ka lawe i ka waiwai i aihueia, he wati na ke kahukaa o ke kaawai hoopulu alanui o ke Aupuni. I haoa oia e hoolilo aku i ka Inia hana a kuai laku gula ma alanui Nuuanu.

Eia ke pikokoi nei o Keoki Kaoana a me Mataio Kane i kekahi kulana ma ke ano kupakako uo ka Halewai. O ka inoa hope, ua lawelawe mua no oia ia ano kulana maloko o ia hale. A owai ana la o laua ke ai ia mai ana ka maunu.

Auwina la Poakolu iho la i holo aku ai ke Kamepiona iwaho no ke kiki pu ana. Ia aumoe iho, he lohe loa ia no ka wawalo mai o na leo o ka pu ma kahi mamao. Ua hoi hou mai a mo ku ae no ma kona wahi mau i ka auwina la Poaha mai.

No kahi mau la i hala ae ka hoakolokoloia ana o ka ona Pukiki o ka Hapa We Hauki ma Nuuanu, imua o ka Aha Apana no ke kuai waiona me ka laikini ole, a i ka Poaono nei i hoopaiia ai e uku i $100. Ua hoohalahala aku oia i ka Aha luna ae.

Ua ki poka pahu ia mai nei na kipi o Samoa e na mokukaua Curacoa o Beritania a me Busada o Geremania, a me na koa Aupuni hoi mauka, pau nui i ka haawi pio, a ae nui aku na alii kipi e noho aku me ka malubia malalo o Malietoa.

Ma ke noi a ke kahu o ka luakini o Kawaiahao, ua haiolelo aku o G. D. Gilimana imua o ke anaina pule awakea i ka La Pule, la 19 nei. Ua kamailio aku no ia ma ka olelo Hawaii no na mea e pili ana ia ekalesia a me na poe hele pule iloko o na makahiki he kanaha.

Kakahiaka Poaono nei, hora 8, i ku mai ai ka Arawa mai na Panalaau ma ka Akau, a i ka hora 1 o ka wanaao ae ka holo loa ana aku no ka Hema. I lohi oia i ka uhipaa pu a ka noe a ku mai la ianei iloko o 9 la holo, me na ohua a me na ukana lehulehu no keia awa.

O ka hihia kuai waiona o Keoki Hapakela a me J. W. Gibi i ka La Pule, ua noho imua o ka Aha Apana i ka Poakolu nei, a ua hookuuia o Keoki Hapakela a o Gibi ua hoopalia he $100 me na koina. Ua hoohalahala hou aku la ka mea i hoopaiia i ka Aha maluna ae.

Ua loaa mai he lono telegarama i ke Aupuni mai ia Pala@i Hasetine mai ma Wasinetona, na Kanikela-Kenerala Waila i hoouna loa mai nei, e olelo ana "Ua ike o Peresidena Kalivilana i ka Repubalika o Hawaii, a eia mai kona mau hoomaikai ana ia Peresidena Kole a me Kuhina Haki ma ke ala."