Ka Makaainana, Volume II, Number 12, 17 September 1894 — Page 8

Page PDF (925.58 KB)

This text was transcribed by:  Melissa Eskaran
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Makaainana.

 

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 17, 1894

 

KELA A ME KEIA.

 

            Hookahi luina mahuka o ke Kaletona, a aole oi a i loaa iki a holo wale aku la no Korea.

            I ka Poalima nei i hoomaka ai ka Haiakina e uhao lanahu mai no kao elua aku o Hakafila.

            Ua loheia maio ka hale o J. Aukina i noho ai mamua ma Hilo, ua pau I ke ahi i ka Poaono la 8 nei.

            Ua make loa inehinei kekahi keiki uuku a Hoopai, o uka o Niolopa, ma o ka pau ana i ke ahi ipukukui.

            Awakea Poakahi i hala i lilo ai ka Hale Keaka Pake ma ke kudala ia Wong Wo no $650.  Eia ke wawahiia nei.

            Eia ke hana nei he kaawai i ka po a me ke ao ma Kamaki Kuea, e pauma ana hoi i wai no ko Kulaokahua poe.

            E hoea nui hoi mai ana no kela hui hana keaka i hana mua iho nei no ianei, a i ka po o ka la 29 ae e hoike mua ai.

            I kahi la o keia pule e haalele mai ai ka Haiakina ia Kou nei no ka holo aku e hoomaamaa kiki pu malalo ae o Maui a me Hawaii.

            Awakea Poaono nei, e like no me ka mau, i haalele mai ai ka Auseteralia ia Kou nei no Kapalakiko.  Lehulehu no na ohua i kau aku maluna ona.

            Lehulehu loa na maka malihini e ikeia nei i keia mau la iwaena o na makai kumau o ke kulanakauhale nei.  He kamalii haalele loa hoi kahi o ia poe.

            Poaono nei i holo aku ai ke Kiapa Beritania Velosite no Honokaona me ka ukana ole, he palaki pohaku wale no.  Ua lawe aku oia he 130 ohua Poke.

            Nui ke ahi o ka nahelehele iuka loa o na awawa o Pauoa a me Manoa i ka po Poalima nei.  Ua oleloia i ho-a maoli ia no ka i wahi e loaa mai ai o ka ua.

            Ua hala aku nei o Ilamuku Hikikoki, no na Kona o Hawaii, no ka nieniele pono ana i ka mea pili i kela haunaele aihue kope a me ke ki pu, ma ka Malulani o ka Poalua iho la.

            He aha hoolaulea ka ka Ahahui Hawaii Opio i keia po Poakolu iho, ma ka hale o ka Ahahui Opiopio haole a ia po no hoi e hookuene pono ia iho ai na luna i kohoia iho nei.

            Auwina la Poaha iho la i haalele mai ai ke Kaletona ia Kou nei no Korea.  Ua haalele iho oia he hookahi luina omaimai, a ma ka Auseteralia o ka Poaono nei i hoi aku ai no Kapalakiko.

            I keia la e noho ai ke kau o ke Aha Kiekie ma ka banako.  E wehe wale ae ana no paha a hoopanee hou, no ke kali aku i ko Lunakanawai Pekekona hoi mai ma ka Warimu o ka la 23 ae.

            Aohe i houheuhene ae ka Puali Puhiohe Lahui i ka po Poalima nei ma ke Hotele Hawaii, aka, ua hoopanee a no ka kahi wa aku.  Ua pau aku kahipoe o lakou ilalo o Ewa ia po, no ka imi wahi ola no.

            Ua oleloia ua mare kekahi kaikamahine Olelo E opio o uka nei me kekahi o na wiliki o ke Kaletona, iluna uo o ka moku, i ka Poakolu iho la.  A ke oleloia nei no hoi aohe ua mau mea la i mare.  Maopopo ole ka mea oiaio.

            Ua hoike ae ke komisina Farani i ke Kuhina o ko na Aina E ua ike mai ka Repubalika o Farani i ka Repubalika o Hawaii.

            Lehulehu na poe malama opiuma e hopuhopuia nei, e hoike mai ana i ka nui loa o ia mea maanei.  He Pake ka i paa i ke ahiahi Poalua iho la me elua tini, a pela aku a nui a lehulehu wale.

            Ua hookohuia ae o J. Emeluka, W. N. Limaikaika a me G. Kavenaga i mau Komisina Paahana.  Elua mau mea i koe, aohe i loaa, alaila, lawa a piha pono keia poe imi pomaikai (paha) o keia Aupuni no na paahana.

            Imua o ka Aha Apana i ka Poalua iho la i hoopaiia ai ka haele Italia a me kana wahine Pukiki, na laua i malama iho nei i ka hale hoomaha mauka o Nuuanu, no ke kuai laikini ole i ka waiona, a he $100 pakahi ke kipehi.

            Poalua, la 5 nei, i kau aku ai ka Mea Hanohano S. Paka ma ke Kinau no Kawaihae, Hawaii, i kii aku nei i kona ohana, a ua hiki nui mai i kakahiaka nui o ka Poakolu iho la.  Hookahi kaikamahine i omaimai, ua ano oluolu iki ae nae hoi.

Eia ke hoohinuhinu paia nei, oia ka loheia mai, ka Lunakanawai a me ka Hope Makai Nui o Ewa ma na hana kula Sabati.  Ua olelo no ka hoi o Kauhi aohe ona pule i ke Akua, hana aku no nae h@ i na hana pono.  He wahi ano hoopalaimaka paha.

Ua hooleleaka pai kii ae o J. J. Williama i ka Luakini Halepapu i ka auwina la Poaha iho la mai Wasinetona Pa aku.  Aolo i makemake kekahi poe o ke Aliiaimoku no keia hanaia malaila, oiai, uo kona mau enemi ua hana la.  Ua hoole oia i ka hoolohe ia manao akeakea.

            A hiki i ke ahiahi Poakolu iho la, ua piha ka 1,360 o na poe i paa na inoa no ke koho balota.  Iwaena o ia heluna, he 398 poe Hawaii, mai na ili ulaula, ilipuakea a na ili keokeo.  He 918 i kuleana e koho no ua Senotoa a me na Lunamakaainana, a he 442 hoi no na Lunamakaainana wale no.

            Wanaao a ao ae ka Poaha, la 6 nei, ma alanui Ema, ua make iho ke keikikane uuku loa a J. Luahiwi, a ia auwina la no i nalo ai ma ka ilina o Makiki.  O keia no ke kamaiki a makou i hoike ai mamua no ka malamaia o ka ahaaina la hanau ma kahi noho o D. Nahoolewa.  Aloha a minamina wale.

            Eia na poe o ka Oihana Dute i keia wa malalo o ka bona.  O ka Luna Kiai Awa, $4000, kona Hope, $2,500; a o na Kiai, he eha ko lakou nui, $1,000 pakahi.  Kiai, he eha ko lakou nui, $1,000 pakahi.  Ke hewa lakou ma ka hana, imua o ka Aha Apana e hookolokoloia ai, a ina e ahewaia poino na hope.  Aohe o lakou kuleana e hookolokoloia ai imua o na kiure.

            Aole he mau lono i loheia mai e pili ana i kekahi poe haole ekolu, i holo aku maluna o ke kahi waapa no Samoa, he mau pule aenei i hala, malalo o ke alakai a hookele ana a Kapena Kuke ekeeke oloolo nui.  Ua lako ka waapa me na meaai, a ua hoike ae kekahi haole o lakou, e holo ana lakou no Maui, eia nae, aole he mau lono e pili ana no lakou.

            Ua komo aihue ia ka halekuai nupepa a lako kakau o keia haole makapo ma alanui Papu, mauka iho o ka hale inu rama Panateona, i ka po a ao ae ka Poalua iho la, a ua liko aku he $27 ma ke dala liilii.  Hilahila ole no hoi ia mea, a na like loa no hoi me ka pepehikanaka.

            He nui ka lawelawe ino o na makai i na poe one rama i ka no Poaono nei, ua uumi aku i ka puana-i, palukuluku aku la, a he nui wale aku.  Ekolu a eha makai e hopu ai i ka lawehala hookahi, alaila, paa iho la, a o ka manawa ia o ua poe makai hookano nei e hana lapuwale aku ai.

            Pakele mai poino ke keiki lawelawe o ke kapena o ke kiapa Cilona i ka Poakolu iho la.  Ua kiola wahapaa aku ko kapena he pika piha wai maluna iho o ke poo, a mamuli hoi o ia na piha ka waha, ka ihu a me na pepeiao i ka wai.  He paupauaho ka mea i loaa iaia me ua hopena awahua ole.

            He lono ka i loaa mai nei ia makou mai kekahi makamaka mai o Kau, e olelo ana, ua komo aku ka Peresidena o ko lakou hoomana Moremona i ka hoohiki malalo o keia Aupuni Repubalika kamehai, oia o Matthew Noall (Mataio Noala).  Ke nauki loa la ia poe iaia, ina nae hoi he oiaio.

            Ua hookahakaha paikau po mahina hou iho nei na pualikoa Repubalika i ka po Poaha iho la ma ke Kuea Halealii, a ua lehulehu no hoi na poe makaikai.  Eha ka nui o ma puali malalo o ke alakai ana a Konela Fiss.  Ua kai huakai nui ae no ma na alanui e like me ka mau, me ke alakaiia no hoi e ka puali puhiohe.

            Ua malama ae o Mr. me Mrs. S. Kamaka, mauka o Makiki, malalo mai o Puowaina, he paina hoomanao la hanau no ka laua keikikane, S. Kapauluhua Kamaka, i ka Poalua nei, la 11, a o ka piha ana hoi ia o ka elua makahiki iaia.  Ua haupa iho makou ilaila a lawa.  E ola loihi ka mea nona ka la, oia ka makou kalokalo.

            Pamalo papaala iho nei kakou aka, i ka Poakolu iho la ua haule wahi ua ia na Koolau a me Waialua, a i ka Poalima nei hoi ilalo o Ewa a me luna nei.  Ua mau mai no ia ano haawina a hiki i keia kakahiaka, koe nae hoi ka nui loa.  E aho no nae hoi ia, maumau no a pili iho ka lepo puepuehu ae o na alanui.  Nui ka hauoli.

            Ma ke awapae o Maalaea, Maui, i ka pae ana aku o Manuela C. Ross a me kana wahine o ka mare hou aua iho nei i, k a po o Augate 31, ua loaa he 50 @ni opiuma iloko o ka pahu o ka wahine.  La 6 nei, imua o ka Aha Apana o Wailuku, ua hoopaiia e uku i $150 me no koina.  Ua hoohalahala aku oia i ka Aha Kaapuni ma ke kiure.

            I ka Poakolu nei, imua o ka Aha Apana, ua hoopaiia o Kalei, he 22 la e hana ai ma Kawa no ka aihue i kekahi mau lako o Mrs. Henry Luning.  A o Geo. Feredenebega, no ke kuai waiona me ka laikini ole, he $100.  O kekahi mau Pukiki elua no ka hoohamama i ko laua hale ako lauoho a hala mahope o ka hora 9 i ka La Pule, he $1 pakahi.

            Ua hala hou aku nei o H. A. Wilimana no Kapalakiko ma ka Auseteralia o ka Poaono nei.  Nui ka haohaoia no kana huakai, no ka mea, aole i lohe mua ia e holo ana oia aia no a na kau iluna o ka moku.

            He ahaaina hoomanao la hanau ka i malamaia i nehinei ilalo o K@ohei, Waipio, Ewa, no ka moopuna a Mrs. Naeole.  Lehulehu na poe o luna nei i konoia a i hele aku, a ua ai a lawa.  Pomaikai no na poe i hele, ua loaa wahi hoina i kela a me keia.  Iloko o ka nooiloiloia, ua hololea na mea a pau.  He ekoulu makai kiu ilalo o laila kahi i hakilo a i kiai ai.  E hoomauia aku ana no i keia la.

            Aumoe Poaono nei, mauka o kamauuwai aenei, ua komo aku kekahi wahi kanaka eu iloko o ka hale o kekahi wahine oiai oia me na keiki ua hiamoe a hookahi ka moe pu ana.  I puoho ae ka ua wahine la i ke kau ana iho o kekahi mea maluna iho ona, a ninau ae la “owai keia?”  Aole i pane iho ua eu la i ka ninau a na wahine la, aka, ua lele koke aku la oia ma ka pukaaniani aua i komo mai ai a holo aku la me ka mama nui.  Ua manao ka ua wahine la o na keiki no la, eia ka he mea okoa.

            Ua hoikeia mai ia makou no na hana hilahila ole a kohu kamalii a kekahi aoo, nona ka inoa o Piko, e noho nei ma kaumakapili, makai o alanui Beritania, kokoke i alanui Nuuanu.  Auwina la Poaha iho la, ua ikeia oia e uhao ana i ka lepo lio iloko o kekahi eke ili waiho dala, a waiho aku iwaena o ke alanui i mea pahele i na poe e hele ae ana a ike, a ke lalau iho a wehe ae, me ke kiana mai paha, loaa ka mea e hehene ai o ka aka.  Auhea oe, e ka elemakule, e hooki ia ano hana, oiai-hoi, o kamalie ia e ikeia nei i ka hana pela.

            Mahope iho nei o ka uku ana o ka malamamoku o ke kiapa Velosite i kona hoopai o $500 no na hewa malama a hoopae malu i ka opiuma, ua paa hou oia i ka hopu heu ia i ke ahiahi Poakolu iho la.  O ke kumu o keia, ua makemake kona loio, V. V. Akepoka, e uku aku oia iaia i $100 no kona luhi, eia nae, ua haawi aku oia i $25, aohe nae hoi i laweia aku.  Ua pelaia ae oia e Kapena, Matina, aka, ua unuhi hou aku i kakahiaka Poaha ae.  Imua nae hoi o ka Aha Apana i ka Poalima nei, ua haawiia ae ka pono no ka loio uo $50, a ua ukuia.

            Maluna pono o ka puu o Leleo aenei, kokoke i alanui Liliha, ua hookui ae kekahi o ma kaa hali ohua nunui o Kamika me kekahi kaa hanaumi i ke ahiahi Poaha iho la, aneane hora 5, a o ke kaa hoomanene lehelehe ka i poino.  Ua puiwa na hoki eha a hemo ka pahu hale o luna, a holo puiwa nui aku la no kai me na huila mua, a ua paewa iki ae ma ke alo iho o ko makou kaena nei i paa ai, mamuli o ke okupe a hina ana o kekahi o na hoki hope.  O na ili keia, ua okiokiia ae, i mea o hemo ai, a o ua hoki la i hina ai, ua ehaia na kuli a me na kuekue wawae hope.  Aohe ohua o luna o ke kaa i keia wa i puiwa ai, a ua pakele aku hoi ka hookele kaa a me kekahi keiki me ka poino ole.