Ka Makaainana, Volume II, Number 13, 24 September 1894 — Page 8

Page PDF (924.86 KB)

This text was transcribed by:  Zena Kaehu
This work is dedicated to:  Lily Apia Miner Kekua

Ka Makaainana.

8 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, SEPATEMABA 24, 1894

 

Papa Hoopae Limahana Hou.

            Ua hoala hou ia iho nei ka Papa Hoopae Limahana, Eia iho na lala hou: J. A. Kini, Kuhina Kalaiaina, peresidena mamuli o kana oihana; J. B. Atetona, J. G. Sepeuesa, J. Masadena, J. A. Kenede a me J. Cadena. Auwina la Poalima nei lakou i halawai ai no ka manawa mua loa, a ua noonooia ka ninau pili i na limahana Pake a me Pukiki me ka loaa oi @@ hooholo ole. O ke kakauolelo mua no, oia o W. Tela.

 

@@@ouka Kaua Kuloko Weliweli.

            Manawa kaua—auwina la Poaono nei. Kahua mokomoko—ma ke alo iho o ke keena o ka “Holumua.” Na aoao paonioni—Roialisa, malalo o ke alakai ana a Kamaki Poka, lunahooponopono nupepa, a me Repubalika, malalo o ka Vikani Fenana alakai ana. Mamuli o na olelo ino a kahi Vikani, oiai oia ua ona, ua ulu ae la keia kaua a huli ana kona alo iluna. Ua leo nui ae oia, e kahea ana i ko lakou aluka, eia nae, ua pakele oia, no ka mea, he poe Roialisa wale no ka hapanui ma ia wahi, mai na haole a na Hawaii, a ua hele no hoi a alahula a hookeke. Pau me Poka , a weluwelu hoi ko Poka palule, ua lilo aku me kona pokii, me Akoni, a pakele no mai Vikani. E ole e lawe koke ia maluna o kekahi kaapio, pau ai, o ua o Vikani no nae ka i poino, eia nae, aole e hiki ia makou ke olelo ae ua lanakila ka “Holomua” oiwi. Tata gude, e!

 

Paahao Haole Holo Mahuka.

            Awakea Poakahi i hala, i kekahi laina paahao o Kawa e hana ana mauka aku nei o Kalihi, malalo o ka noho luna ana o J. D. Malina, ua nalowale honua iho la o Ata Pohakuhulumanu (Arthur Featherstone) iloko o ka ulu mikinoha (lanatana), oia no kela haole i okioki ai i kana wahine ano koke iho nei no. Mai ia wa mai kona nalo ana a hiki i keia wa, oiai nae hoi, ua hoolaha haawi makana ae ka Ilamuku he $100 ke loaa oia. Ua oleloia ua holo mahuka aku oia a kai o Moanalua, kau ma kekahi waapa uuku e lana ana a hoe iwaho me ka manao e loaa a kau aku iluna o ke kiapa Kilona, eia nae, aole i ko kona manao. O ka mea i ike hope loa ia nona, e paialewaia ana oia e na ale a napoo ka la a pau ka ikeia aku, a o kona hopena aole i maopopo, aia paha iloko o ke kai, aia la ihea, oia no a me kahi waapa.

 

Hoopii Laibila a me Koi Poho.

            Ua hoopukaia ae he mau palapala kauoha ma ka hoopii a W. M. Kaninahama i ka auwina la Poalima nei, Sepatemaba 14, no ka laipila ma ke degere elua, no na poe malalo iho: S. G. Waila, Heneri Davisi, E. I. Sapolina, W. M. Gifada, E. A. Makinane a me C. L. Balaunu. O keia poe a pau, he poe hele nui mau i ke kiki manu, a o na poe hoi i hoopiiia ua pekapeka nui aku lakou i ke Kuhina Kalaiaina i ke kue kanawai o Kaninahama, mea kuai o ka hale inu waiona Heleuma. Poaha iho la, imua o ka Aha Apana, i hoopaneeia mai ai a keia la. Ua komo aku nei he hoopii koi poho i keia poe ae la no i ka Poalima nei no $20,000 mamuli o ko lakou kakau ana i kekahi palapala i ke Kuhina Kalaiaina e pili ana no ka hele e ki manu mawaho ae o ka wa kupono.

 

KELA A ME KEIA.

            Poaha iho e ku mai ai ka Mariposa, mai Kapalakiko mai no na Panalaau Hema.

            Ua loheia e hanaia aku ana ma ka Halekula o Kamehameha he hale hana hau no lakou ponoi iho.

            I kahi la o ka pule mua o Okatoba ae e uniki hou ai ka elua o na la hoikeike o ka Hui Hooikaika Kino Honolulu.

            O keia pule iho la, oia ka elua o na manawa o ke awa o Kou nei i nele ai me ka mokukaua ole mai Ianuari 17, 1893.

            Pakele mai poino ke ola o kekahi haole kakau nupepa iaia e hoao ana e kau aku iluna o ka moku poino G. N. Wilikoki i ka Poakolu nei.

            E nana ae i ka hoolaha kuai waiwai lewa a ka lunahooponopono o ka waiwai o Pekelo Kakoi, i make, ma kahi okoa ae o keia helu.

            He ahaaina iloko o Okatoba a he aha fea iloko aku o Novemaba, oia na mea e hanaia aku ana no ka pomaikai o ka Ekalesia Enelani maanei.

            Kakahiaka nui o k Poaono nei i ku mai ai ka Monowai, mai ka Hema mai, a hora 12 awakea ae no i holo loa aku ai no Kapalakiko.

            He luna kekahi o ka Oihana Dute i kau pu aku ma ke Keoni Kamaki i ke ahiahi Poalima nei no ke kiai ana i ke kahua o ka moku ili ma Molokai.

            O ka Poalima nei ka la hoano o Mataio Hemolele, a he mau anaina baipule ka i malamaia ia la ma na luakini o Malieokamalu a me Sana Anaru.

            He huakai lawe ohua makaikai ka ke Kaala i ka Poaono nei i kahi o ka moku ili ma Molokai a hoi mai no. Lehulehu no na poe i holo aku no ka $5 wale no.

            Akahi no ka hoi a pau mai o Mrs. S. Paka a me na kaikamahine i ka hoi mai ma ke Kinau o ka Poaono nei. He mau hoa’loha haole ae no hoi kekahi.

            Eia iho na kohokoho laau lapaau i loaa ae i ka Papa Ola: Hui o Hollister, $2,891, Hui Hobron, $3,269. He $378 ka e@@@  iho o ka hui mua i ka hui hope.

            Elua iho nei mau Poaono o ka hookuku kinipopo Pelekane ana o ko Honolulu mau laeula a me na poe aukai o luna o ka Haiakina, a elua no hoi ke pio ana o na aukai.

            O keia Poaono iho ka la hoano o Mikaela Hemolele a me na Anela a pau loa. E malamaia ana he mau anaina haipule ia la ma na luakini o Sana Anaru a me Maheokamalu.

            Mamuli o ka’ike koke ia ana o kekahi puka o ka ipuhao o ka Mikahala, aole oia i holo aku i ka Poalua iho la, aka, i ka Poakolu mai i holo aku ai, mahope iho o ke pahonohonoia ana.

            Ua hooliloia o Maka Kolopana i mea i banekarupaia, a i ka Poalima nei i kohoia ai o H. Homa i lunahooponopono. He 27 poe i waiho ae i ka lakou mau koi i hiki aku i ka huina o $4,150.32.

            Eia ke paeliia nei ke kahua i pauahi ai ma alanui Moi nei, mauka mai o Halehai, no kekahi hale uinihepa hou a nani no ka ona o ka hale inu rama Halehai, Na Ferede Harisona ana e kukulu aku.

            I kekahi o keia mau la iho la i loaa mai ai ia D. Logana, luna hooponopono o ka nupepa “Buletina,” he palapala hookupa nona, a lilo aku la oia i kupa no ka Repabalika oehaa kamehai me kona hoohiki pu aku.

            Poaono nei i ku mai ai ka mokupea W. H. Daimona. Hookahi ona luina i haule iloko o ke kai i keia holo ana mai la, aka, ua pakele mai no mahope iho o ka au ana iloko o ke kai no elima minute.

            Ua pau ko Kauai @au kiure a ua pa@ mai no hoi na loio i ka hoi mai i ke La Pule i hala, la 11 nei. Mea ia mai nae he wahi ano eleu iki no ko kahi. Hope Loio Kuhina hou, ‘a me he la ma na pukaihu ka e kamailio mai ai.

            Ua pau i ka hanaia iho nei he lua hoahu dala hou no ke Aupuni maloko o Iolani Hale, ma kahi o na keena waiho papale mamua. He kou no hoi a ka haakei o keia poe me ke akaka ole o ko lakou hookohukohu loa iho.

            Eia ke wawaia nei e hoohuiia ae ana na hui telepone a i elua i hookahi. Aohe nae i maopopo loa aia a halawai ae ua mau hui la. Me he la pela io aku ana no paha, a ma na olelo a kekahi poe i ike. Ke pau keia malama, uoia laua i hookahi.

            Maikai no na nana mua loa o ka ha hoolaulea a ka Ahahui Hawaii Opio i ka po Poakolu nei, a maopopo pono ae la no hoi na luna nui. O na himeni a me na hookani pila, he keu a ka lea. Pau ia, ua ai wahi hau kilima me ka meaono.

            He keiki opio ka i make iuka o Kawananakoa, Maemae, i ka po Poaono, la 15 nei, mamuli o ka pau ana i ke ahi. Ma ka noii ana aku hoi a ka Hope Ilamuku ua hoomaopopoia i make ua keiki la mamuli o ka hoohemahema o na makua a lilo loa hoi i ka ona.

            Ua wawalo ao ka bele pauahi kikowaena i ka hora 8:30 o ka po Poalua iho la, no kekahi ahi iuka o Pauoa, ma ka hale noho o J. Tinika, haole kuai bipi o alanui Nuuanu. Aole no i emo, pio koke no me ko na kaawai hana ole aku. He paku lihilihiwale no ka mea i pau.

            Ma ka Mokolii mai o ka wanaao Poaono nei i hoea mai ai he elua mau kanaka puhi okolehao no Halawai, Molokai, no laua na inoa o Nahoopii a me Kiona. Ua ahewaia mai nei laua imua o ka Aha Apana ma Pukoo, a hoopaiia e uku i $100 a me ekelu malama hoopaahao pakahi ma ka hana oolea. Eia ae laua ma Kawa e noho nei.

            Ma ka Mokolii o ka Poakahi i hala i kau aku ai o Kama’lii Kalanianaole a me Keoni Waise no Kaunakakai, Molokai, no ka holo loa aku ia uka o Kalae i ka uhai dia. I ka huli hoi ana mai nei o ka moku, ua hoouna mai laua he ekolu dia, hookahi na ke Aliiaimoku, hookahi na ka Moiwahine Kanemake a hookahi na J. W. Bipikane. Ua ola no @

            Ua hoopaiia imua o ka Aha Apana i ka Poaha nei, kela Pukiki i uhau ai i ke poo o Kamala me ke au ho,he ekolu mahina e noho hana ai i Kawa. Ua hoohalahala hou aku oia i ka Aha maluna ae.

            Kakahiaka Poakahi i hala i holo ai a i ka auwina la Poaono neii huli hoi mai ai ka Haiakina mai kana huakai hoomaamaa kiki pu. Ua loaa mai oia i ka Malulani i kakahiaka Poalua mawaho ae o Molokini.

            Mai hoopoina, i ka Poalua Okatoba 2, e malamaia ai kela aha fea no ka pomaikai o ka ogana o ka hoomana Katolika Roma ma Manamana, ma kela hale hoohanau huaelo kipi e hiki ai i ka lahui ke hoopoina iho.

            Mamuli o ka hookui ana o ko kaa huilalua o Mrs. S. Ladd, o Pauoa, e hookele ana me kekahi kaapio i ka auwina la Poakolu iho io, mawaena o ka Hale Leta a me ka hale uinihepa o Kakalaika, ua haule aku la o Mrs. Ladd a eha, aole nae hoi i kukonukonu. Ua oluolu ae oia i keia wa.

            Hora 10 A. M. o ka Poaono nei i pau ai na waapa o ke Kauka Palani i make i ke kudalaia e Kimo Mogana, ma ke kauoha a na lunahooko kauoha. Emi no na kumukuai. O ka waapa hueloboti mahu, $65; waapa kaulua, $10; waapa opiopi, $45; na pea, na heleuma, a pela aku, a pela aku, a nui a lehulehu wale.

            Ma kahi noho o ka Mea Hanohano D. W. Pua, ma Koiuiu, Kapalama aenei, i hoohuiia ae ai ma ka mare o Miss Susana Pua, kaua kaikamahine muli e o ka elua hoi; i ka po nei, me J. Henry Nye (Hanale Nai), kapena iho nei o ka Lehua a malamamoku hoi o ke Kalaudine i keia wa. Oiai hoi, aole makou ilaila, ua maopopo ole ia makou na anuu, na alu, na opi, na ala, na kipoho, na kaheka, na oawa, na kualono, na kiekiena, a pela aku, a pela aku, o na mea i hanaia malaila. Na ka Rev. Makua Leolono laua i uo ae a paa.

            Ua pane ae o Isabela A. Aki, ma o kona loio la, i ka Poakolu la 13 nei, i ka hoopii oki mare a Kale Aki. Aole oia i ae i kona hewa, aka, ua hoike aku noho o laua noho pu mamuli no hoi o ke kauoha a ke kane, a ua kuhi aku oia i ke kane i ka hanaiae, haalele a eia ke noho nei u e kekahi wahine okoa. Ua noi pu aku oia no $10 o ka pule a me $100 uku loio, e okiia hoi laua a me kona uku mau ia aku ke moku. Poaha iho la i hooloheia ai keia noi imua o Lunakanawai Kaapuni, a ua kauohaia o Kale Aki e uku i ka wahine i $70 or ka pule a i $50 no ka uku loio.

 

KUAI A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

            OIAI UA LOAA IA’U KA MANA MA ke ano he Lunahooponopono waiwai no ka Waiwai o PETELO KAKOI (k), i make, nolaila, ke hoolaha aku nei au e kuaina aku ana na waiwailewa i hoikeia malalo iho nei, ke hiki aku i ka POAKOLU, LA 96 o SEPATEMABA, 1894, hora 12 M., a e malamaia ana kahi e kuaiia ai ua mau waiwaila, ma PUKAOMAOMAO, MANOA, OAHU.

            Eia n@ waiwai e kuaiia aku ana:

            43 poo bipi. 2 miula, 15 lio, 2 kekake, 9 pua@, 8 moa, a me na holoholona ahiu e holo ana maluna o ka aina hoolimalima.

KAILI PETELO KAKOI.

            Lunahooponopono o ka waiwai o Petelo Kakoi, i make.

Honolulu, Sepatemaba 21, 1894     @@@