Ka Makaainana, Volume II, Number 13, 24 September 1894 — "HUAI KA ULU O LELE." [ARTICLE]

"HUAI KA ULU O LELE."

. 0 ke au keia.a keia poe pakaha e hoolilō nei i na kulana oihana Lunakanawai Apana a twe Hope Loio Kuhina i mau wahi no na opio haoie hele kula e hoonaāuaoia ai a e hoomafe

maaia ai hoi ma ia mau oihana. O'm maoli no ka raea oiaio, n* ka mea, ua hoōpihaia ia mau wahi me na poeakahi n<* a heino mai kekula mai a aole ] loaa m\la he mpkaukau hana, a pela «o

hoi me na loio i ike mua o!e in. Aole o ka makaukau ka i makemakei», aka, o ka hem&hema no paha. Lalau no hoi la !

No ia ano lalau ae la no hoi paha tna ia mau kulaaa i lalau pu ai no hoi me ka Oiliana Makai, Eia na makai ke hele nei, wahi a ka lonoia, a ke hu!i nei ? na kauhale me ka loaa ole o ka mana kupono ia lakou e hana malale ona kauawaL Ua komoia kekahi naau kauhale rae na palapala huli ale, a ua hoo. koia kekahi triau palapala hopa me ka hoike ole ia aku i na mea I kopuia. Oia nae paha hoi r ua makemake lakou i wau hoopii koi poho. Ina pela, eia iho a loaa aku.

Ē poohu ana paha ke Anpuni mamuii o na hana a ua poe la, mamuli no o ka hookoia ana o kekahi palapala hopu no ka hoike wahahee i ka Poakahi i hala 0 ka mea i hoopiiia, oia o Joe Fern, he hookele kaa oia no ka * > Hui Alahao Hawaii, a oiai no hoi oia e lawalawe ana i kana hana» uh paluluia aku e ka makai mamua o'na hoki me ka hoike ole aku i kona mana, a mamuli hoi o ia hana ana pela ua hoopi!ikiāijt hui ta ma ke ku ana o ke kaa a ua moa !a e hno kele ana iwaena o ke alanui, E ole kekahi hoahMiau e iho o ka mea i hoopiiia, mahape o ka hala ana o kekahi mau minute

hooiuauia aku ai.ka holo au& o ia kaa.

Ke ohi hapuku mi ua poe pakaha nej \ na ano hoopuuipuni a p»u f i wahi paha hoi uo ka lahui e puni aku ai. Ua oili mai kela ohua palemo alaula i ki Poakahi i ha!« a hoiko ae la mai kekahi meakakau mai Hana, Maun ua hoohiki akū la ka o Mahieki H Reuter He keu aku kmu a ka' wahaliee hilahila ole loa, No e piha oha pu4© ia MaiM«ki ma Kauai aku riei/ ai ka La Pule iho no ka hoi aua mai f aoi 11 ae la hoi keia hoop-unipuni. Ua hoole* oia i ka oiaio o ia mea. Aia no hoi na hawa epa a keia poe la.

Mali& ua kuhihēwa paha kela mea kakau i ko J. K Hanuua, Pereside.na o ko Hana Hui Aloha Aiua, hoohiki ana a olohewa aa la i kekahi mea okoa a lakou e ake oei e huli uku iue latou. Ae, uiea oipio ia, oia akji la ke kan.aka iaa i haun io, aka, uo kekiilu )he o laua, he opala oia. Kia uue» o ke "Kuokoa" ka i hauoli ioa no Haouna, a no makou hoi. aohe uuinamiua iaia, iio ka iuea, he ohakulai uo oia i ike tuua loa ia. E like no hoi me koua auo &piki a epa ma kana mau haua, peia no oia i epa iho la iaia iho, a pela aku iio hoi i na poe e puni aua iaia, Aohe ka lahui e puni iai&, a ke inaaaoio nei no hoi makou ao!& t ko Hana poa aloha aina e puni ana a huli aku mahope ona. E hookuu aku no i ke iuo e hui pu aku no me na iuo, & mai hooaku.

Ua maopopo loa aenei hoi ka Kikania Lualii huakai imi paahana. No koni makauia no paha e kona mai hoa pākaha f I kona ano po© piakiki no 5 hoounaia aku hei oia i ka aina e, i wahi hoi nooa e kaawal# aku ai. Ke manaolana nei makou e halawai ana oia ie ka maia ma keia huakai a i»J no ka mea, ua maopopo kona ano a me na haku k&uwa kuapaa e iho o lakou. E lilo ana no paha na hoomai\eike a pelo ana aku i mea ob ma na aina lehnlehu o Europa, oiai, ua kamadna keano o kal&kou mau lioouuauna ana i na paahana iii-ktokeo maanei i?oko o na la i hala ae. Hele toku la no oia. a huii 'hoi no i akua n# na welo mlkanele hilnhila ole.

Pakolē o Ko!€kaakft maf |><v ino 5 k-A atiwitia !ā Poaono, ia 15 em nae, he !r>!oa no hoi na ati. Ihui ! kn !u i kona mokn īa la, w« Hi iho !a ke'k'in do!o o im wahi mōkii la ona iloko o ka lepo ma k«hl kok<*k« i ka m h<»«»!*!*' hlpx o loko nai o ke bwa, a £ oji» uh

poe Pelekane a lakou e hoino n»i o iuna o ka mokukaua Haiakiaa, f>akele mai ai oia mai haki na au a me ka huluhulu umiumi mauu hoka awa ona. Ua hoe aku ua poe Pelekane la ma kekahi waapa a haawi i na kokua ana a palekana oia a m« kona moku.

lie hololio kekahi o na hana' mau a uao Kolekaaka i aa kakahiaka. Oleloia he mea hooluolu ka iaia iio,ka luhi, oia paha hovno ka nui loa o kona uoornoa ika hopena e hoea mai ana no na akua oiaio ole a pau e like la me ia. 0 kekahi paha hoi, i pau ka m'aulaulu ona au. Ua lonoia e holo hau aua ka oia no Wainaea, Hawaii, a e hele ana ka e makaikai i na apaua aina hookuonoono ma Puuwaawaa. Ina io e holo aku ana, e pono e ike mai ko laila poe keiki kiola kipuka, t«ai hoi, ua nele ko Kalaipahoa ike ana mai iaia aku nei i Molokai.

O ka hana nui boi a Kuau&u

e nooaoo nei uia kona ano Per<*sidena o ka Papa Ola, oia ke kuai mai ia Kaimiloa a lilo mai ika Papa Ola, i uaoku hoomalu ohua eepakeke a me na eemoku paahana, Eia ke noonooia nei ia oiea. lle $14,000 ke kuinukuai a ka Hui Hooholo Mokumahu f*Ui-Aina i ae ai e hoōlUo

aku. Ea. be keu no hoi aka pinaua, oiai, he elua uo paha iauaani a keu i lilo mai ai 5a lakou tu& ke kudala mai ke Aupuai aku. 0 kekahi uo paha keia o ua haua imi pomaikai piiikino t uao Kuauau uoua ponoi iho o me kona mau hoa'loha.

Ma kahi hoi o keia iuai pomaikai pilikino pouoi iho a ua o Kuauau, e hoaiai iki. aku hoi inakou oia kekahi o na poe kuleana nu! loa iloko o hui mo kumahu la. Aole oia wale, he hope hoi oia no kekahi poe lehulehu. Pela iho uo hoi me ia lala oka Papa 0!a, me Keoui Walakahauki, he mau kuleana lahulehu no hoi koua a me kahi poe e ae uo paha hoi o ia ohana. No ka ike uui uo aoae pomalkai oko lakou hui ia moku, no ka mea, oka mo-ku wule iho u«3 kaua wahi haua iloko uoi oke awa $ hooulu limu a pioeo* &l t &uo ia mea no hoi paha kein ake e hoolilo &ku. A.olh» o hewa ke lilo aku ia moVu o!e» aka, aia ka hewt\ ma ka aoao o na hoa'i«»ha iioko o ke Aupuui. Ha apono ke Komite īlooko lokolo «> ka Ahaoleto kuikawa i k*hi koi uku a Keoni Ko?opann no ff> % 2 20 a e loaa >uia 0 kona % uian hoa Ktih ? UA t e kn!a i lum<» knhiko ai ko lako\i maa uku, i hoowna inaikai ia nku

ia l&kou; a i ko ia ne\ hoi, ui

ulu ae he hoopaapa» no ka f»&* nawa io maoli i hanai», Au* hoik> no ho? ca komH* ma ka aoao kue i kela noi a Bbene P* Lo © hoemiia ih# ka uku hoolimalima o kela Aina Leialii ana i k'oho ai ma ke V,udala + oiaii ma ke akea ke kohoia aole loa be mea pono e hoeeoiia. Auwe, hoka no oia ia Papa t

Akaka lor ka apiki a wukee maopopo o k*hi kauka olalau poo Wiliwili e lawelawe nei i ke kulami kakauolelo no ka Ahaoleīo kuikawa. Ua kauoha maopopo ia oia e noi aku no na kohokohe ana o -na halepai like ole no ka hoolaha ana i ka hoikē dala hehedoma mau a ke Kuhina Waiwai, aote nae hoi oia i hooko e like me ia kauoha.. B!«a

no ar»a halepai i noi waha ai, oia na halepai Kekake a me H©ku, te akaka o!e no o na kohokoho, Epa io no hoi la !

Aohe i hoohui ae aa Ligi AmeHka me Olelo E. 0 ke kumu, aohe makemake o napoe Olelo E na lakou i hookumu s alakaiia lakou e na malihiui haaleie loa. Eia nae, ua uuuhi aku ua poe kahiko la 13 lakou iho a ua hoa!a p.e i hui hou uo lakou iho a eia ke ku nei. Ua noi aku ia hui i ka Ahaolelo kuikawp. i ka Poaha iho la e aeia ke noi qo kekahi palapala hooka!eanh no hno uwila ; aia nae hol a hoomakaia ka hana. O ia alahao uwila 110 ka ka ohua palemo al&ula e koi hoomano nei.

iwakemake nei ka ohu£ palemo liuU « hoopauia ua laikiai « na loio i hoohiki ole* H* ki m#t, \a e hīki ia lakoo k« l*weltwe pouo 1 ka lakou mau haoa imut o na Aha eka Repubalika. Ahn no hoi ka pala o ka lakou nm mauuu iuo oka mmw** ana. Tmf hou k aku i ua «a#a • houkokono ai i kekah: ji«s # lawe i ka lakou apu aub«hti. Ulaula wale ? k u«kiu«i iU%) auw«« i.ka |>o aei ka hoi i iiio ai k& mak.ua, P» W. Pua, i (uakuahoaowai a &** Wi Uua huuoua haok heoilUMkiu** Auwt uo ka hoi t, «iikaiuiuei' Eia ka hoi e iilo iwa k« kuUua aloha diu& ona i &•* oiti ika pa&kiki o ka lu&imo o kau* *aikamahius uiuii, k* iu* «• hoi k, Ua h«i« ka h*i k* aoi *i k$ a ho*h* no hoi ka iu«a hooU aku« oiji # u* *Uioi* "«U iu«& uoi # e liaawiia. m h mea klk«k<\ • W€h*i*, * k loa* lt a hs«ao pu f Jlklia uo k* p+uo kei«, K uhaua ft* Uiea i # U po uj*īk*i, * i* k* uialou Ulokalo.