Ka Makaainana, Volume II, Number 14, 1 October 1894 — Page 2

Page PDF (817.30 KB)

This text was transcribed by:  Iasona Ellinwood
This work is dedicated to:  Nā hanauna e hiki mai ana

Ka Makaainana.

 

NA MOKUPUNI.

Mau Lono Huikau mai na Apana Kuwaho mai o keia Paeaina.

 

Na Poe i Hoohiki o Waimea, Kauai.

            Malalo iho e ikeia ai na inoa o na poe kumakaia aina o ka apana o Waimea, Kauai, i hui pu ia me ko Kekaha a me Mana: Kapahikaua, Davida Kua, Piopio, Manutina, Walea, Kapahu Puniai, Simeona, Maewa, Meeawa, Kaialau, Kanamu, Samuela E. Kaula, Pua, Iona, Opunui, Napihelua, Eke, Kopa (kahunapule), Oliva.

            O keia ae la na poe i kakoo mahope o ke Aupuni Repubalika. S. B. KEAHIKAU.

            Waimea, Sept. 14, 1894.

 

E Hoihoi i ka Palapala Hookohu.

            Ma ka la 22 o Augate, ua kauoha mai la ka Makai Nui o ka apana o Lahaina a me Lanai, e hoihoi aku ka makai hookahi o Lanai nei i kona hookohu, oia o M. Kealakaa, a ma ka la 1 o Sepatemaba, ua hiki aku la ka mea nona ka hookohu ma kahi o ke kauoha, a ua waiho aku la oia i ka hookohu imua o ka Makai Nui. Aole nae he mea i lohe hou ia i pani ma ia makalua a hiki i keia la a'u e hai aku nei ia oe, e KA MAKAAINANA. Elua o makou mau Pi Gi ma ka apana o Lanai nei, aole nae laua i paniia ma ia wahi. No ke aha la hoi ka mea i haawi ole ia aku ai ka hana ia laua? I Lahaina no keia mau Pi Gi mahope iho o ka pau ana o ko makou makai, aole nae i loaa mai ka hana ia laua.

            KEAOPOLOHIWA.

Kekaha o Kaululaau, Sept. 18.

 

Hala ka Hu-he'a-Wai a Kaunalewa, Mihi iho la i ke Anu Lolomana.

            Oiai na hora konouli o ka po Sabati a ao ae Poakahi, Augate 20, e nee ana imua, hora 10 a oi a emi mai paha, oiai ka ohana o Kalolena e noho ana me na manao pono ole no ka huakai hele i Kohala me ka ike no i na haawina o ka ehaeha maluna o kona kino; eia nae ka mea oi aku o ke ino a me ka pelapela loa i hanaia ma ia wahi, ua hoea kino aku la o Po, a ma ka hooholo pono loa ana o kona inoa, o Pouahilani, he kahuna nui, piha ike ma na mea hohonu o ka lewa lani a me ka paia i ka mole o ka honua, he mookahuna mai loko mai o Kumahumahukole laua me Kolekaaka, a ma ia wahi oia i kuupau aku ai i ua ike moo-moowini nei ona, ke hele la a haa ka lau o na laau i ka makemake. Aole no e nele he keiki kamekahi na ka po nui po uahilani, kukulu iho la i ka ike, a hoike ae la, "E, e lohe oukou, aohe pilikia o Kalolena, aohe make, e ka wahine; e hele no oe a loaa kau e ola ana no." Huhewa ka ike panana o ua Pouahilani, holea iho la i ka auki ka maia, loaa kela mele a kamalii "Pala, pala ka maia a kuu keiki." Hiki mai ka lono ua make o Kalolena, ahu iho la ka hoka i ka hoopunipuni nui. Mai noho a puni hou ia ianei. O ke ola ia. S. K. NIULA.

            Waiakea, Augate 20, 1894.

 

Hoole Hookaa Auhau a Kne Nupepa.

            Ma ka halawai o ko makou Hui Hawaii Aloha Aina i malamaia ma keia la, ua hooholoia elua olelo hooholo ano nui, penei:

            1. Ua hoole na lala a pau o keia hui, na poe hoi i ku i ka auhau, aole loa e ae e hookaa i ko lakou mau auhau. Ina e hele hou mai ka Luna Ohi Auhau, e akoakoa ana lakou a pau imua ona, a hoole aku.

            2. Ua hooholoia, e hoopau i ka lawe ana i ka nupepa Holomua a me ke Kuokoa no ke kue o ka laua mau kalaimanao ana i ka manao a me ka makemake o na lala o keia Hui Hawaii Aloha Aina.

            A mamuli o ke kauoha a ka Hui ia'u e hoouna i keia mau olelo hooholo ma na nupepa, nolaila, ke hoouna aku nei au i keia no KA MAKAAINANA

            S. T. PIIHONUA,

Kakauolelo o ka Hui Hawaii Aloha Aina o Kalapana,

            Puna, Hawaii, Sept. 16, 1894.

 

Na Mea Hou o na Kaha ma Kona.

            Ua hoopauia ke kumukula o Makalawena a me ko Kiholo no ke kakoo ole i ke Aupuni pakaha.

            Ua kohoia o Hoapili Makainai i kumu no Makalawena, a o Kekala no Kiholo. E uhaiia ka laua mau alakai ana i na opio i ka holomua.

            He nui na ia (ahi) i loaa i na kanaka o na kaha o na Kona nei ma na apana o Makalawena a me Mahaiula, na wahi i loaa nui ai keia ano ia (ahi) Ua nui ke ino o ke ea ke honi aku no ka nui o na poo i hooleiia i ke kai, a pae hou mai i ka aina.

            Ma ke ku ana mai o ke kuna Heeia o ke keiki lalawai o Honolulu, oia o D. Kahanu, ua lawe aku oia he mau haneri poke ahi me na ia e ae he nui wale, koe no ka hapanui o ka ia.

            Elua Pake nana e malama nei i ka ai o keia mau kah . He moku kiakahi ko kekahi Hiilawe, a he waapa ko kekahi

            He lunakanawai haole ko makou nei i keia wa, o Mr. Kalaka. He haole maikai keia na kana mau hana O ka poe i kakauinoa iho nei ma ka pepa a ka enemi, ua hopu i ka loli ka ia maka ole Pela aku ana paha me kekahi mau luna Aupuni. Auwe, aloha ino! E kala no na wahaolelo nupepa i hoaiai mai ai mai puni wale. E na makamaka, e lawe nui i ka Nupepa MAKAAINANA me ka "Oiaio," "Aloha Aina," "Holomua" a me "Ka Leo o ka Lahui," o lakou ko kakou mau wahaolelo.

            S. K. M. IMIMEAHOU.

            Makalawena, Kona Akau.

 

He Wahine Pale Keiki Hilinaiia.

            Ma Amauulu, Hilo, kekahi wahine Pukiki, o Mrs. Cirado kona inoa, he akamai loa ia i ke pale keiki. Ina he elua a ekolu paha la o ka paa ana iloko o ka makuhine, oiai ka wa e nahunahu ana a ano pilikia mai no kela kaumaha, he hiki loa i kona ike kauka pale keiki ke hoohana me ka malie loa ma ka okaa ana mawaho o ka opu me ka wai aila kukui Hawaii a wai aila oliva paha, a me kekahi mau rula pono e ae, a hiki i ka hemo maikai ana mai o ka bepe me ka pilikia ole o ka makuahine.

            Ua hiki loa no iaia ke hoike mai ina he keiki ua make mua iloko o ka opu a e oni maikai ana paha, alaila, hoomaka oia i kona ike loea oihana kauka a hiki i ka hemo maikai ana o kela keiki make a ola paha. Nui ka hilinaiia o keia wahine Pukiki e na ano lahui like ole o Hilo nei. Mawaena o na wahine haole, Pukiki, Hawaii, Pake a me Kepani, e kii mau ia ana keia wahine i na wa a pau e loaa ai ke kuia a ano popilikia o na opu hanau keiki.

            Ua oi ka mahaloia no ke akamai a me ka ike i loaa iaia mamua o kekahi mau kauka haole. Eia no ma Hilo nei kekahi kauka wahine haole i lawa ole ka ike pale keiki, oiai, me kana hana hemahema ana i make ai ka wahine a ka Lunapaahao, me ka bepe iloko o ka opu. Ua oleloia no keia wahine Pukiki he kia hoomanao oia iwaena o na wahine o na lahui like ole ma ka apana o Hilo nei.

            TIME UWILAMEAHOU.

            Hilo, Sepatemaba 10, 1894.

 

Na Apakau ana e Hoohiki Aku.

            Ma kekahi mau la o ka pule elua o Sepatemaba nei, ua iho aku la makou e kuai poo leta i ka hale leta, oiai, o William Horner ka mea i ia ka malama ana o ka hale leta, ua hoole mai la oia aole e loaa ke poo leta aia wale no a hoohiki aku malalo o ke Aupuni Repubalika, alaila, loaa mai. No ia nele, ua hele aku la me ka manao e loaa ana ma ka halekuai o J. G. Jones, aka, ua nele no e like me ka mua aia no a hoohiki aku. Nolaila, ua hele aku makou no na halekuai Pake a ua loaa mai me ka huaolelo ole. He keu a ke au ino nui wale i ikeia ma Hamakua nei.

            Aole hoi oia wale, aka, o na leta a me na nupepa a makou, he anaia ke hiki mai. Ina e kii aku, o ka hoole mai la no ia o ka Luna Leta aole e loaa aia a hoohiki aku malalo o ke Aupuni Repubalika o lakou, aka, ua hoole loa aku makou. Aole loa makou e ae e hoohiki malalo o keia Aupuni, oiai, ua kue loa makou i ke Aupuni Repubalika hapa a lakou.

            Nolaila, eia no o Hamakua ke hoomau nei mahope o ke Aupuni Moi a me ke aloha aina, aole i puni i na mali leo ia mai. A ke kauleo aku nei au i na poe aloha aina a pau, aole e hele ma na halekuai o na poe hoohuiaina e kuai ai, e aho ka hele ma na halekuai Pake.

            Ma kekahi mau la o ka pule ekolu mai, ua olelo ae la kekahi elekule, "aole e noho hou ana ka Moi o oukou." Ninau aku au iaia: "No keaha mai?" I mai kela—"No ka makaukau ole i na mea kaua, o makou ua makaukau. Aia wale no ka hoi o ka Moi o oukou a kahe ke koko a lanakila ka aoao Moi, alaila, hoi hou i ka noho Moi." Olelo aku iaia: "Ua Amerika aenei ka oe?" "Ae, he Repubalika ko makou Aupuni," wahi ana. E ahu ana kau ahui hala, a no makou iho aole loa makou e puni i ka oukou hoowalewale mai a noho hou o Liliu i ke kalaunu. Nolaila, e na makamaka, mai puni i na mikanele hoopunipuni e kokua no ka mahina hou, hanai kahu, a pela aku. Mai haawi i ka oukou mau kenikeni, oiai, he wa ilihune keia.

            T. KEALOHAAINA.

Kukuihaele, Hamakua, Hawaii.

 

            He hoike Kula Sabati ke malamaia ana ma Waimea, Hawaii, i ka Poaono, la 6 o keia mahina no na Kula Sabati a pau o Kohala Hema, Hawaii

            Ma Waiakea, Hilo, ua hanau mai na puhaka mai o Mr. a me Mrs. J. K. Kaweaukai, he kaikamahine puipui, he pua hou no ka lahui o keia mua aku.

            Mai hoopoina ko makou poe heluhelu i ke kilohi ae i ka hoolaha o ka Halekuai Kopa Honolulu. Ilaila e loaa ai na kumukuai oluolu, i kupono loa hoi no keia wa hune.

            Po Poakahi aku nei i hala, mahope aku o Kawa, ua hauleia iho la kekahi wahi ona pia iloko o ka pahu waiho o na mea ai kahiko, a ua papaaia kekahi paha o kona kino a koe kekahi.

            Pauahi i ke awakea Poaha, Sept. 20, iluna aku o Kawaiahao ma alanui Hema. Ua kani ae ka bele kikowaena, ua eleu ae na kaawai, a ua poino ka hale. No kekahi haole ua hale la i poino.

            Aole he $70, aka, he $7 wale no a Kale Aki e uku ai no ke ola o kana wahine i ka pule hookahi, mamuli hoi a ke kauoha a ka Aha Kaapuni. Ua paewa ka makou hoike ma ka helu i hala.

            Lehulehu na kamalii wahine opiopio i pau i ka lawe nui ia no Kawa e noho ai no 30 la pakahi, iloko o na la i hala ae, no ka hele nui ole e uleheia ma ka Haukipila. Heaha iho la la hoi? Ka i no noi makemake o ka hana ia, o ka hooko no ka pono i ke kauoha a ke kanawai.