Ka Makaainana, Volume II, Number 14, 1 October 1894 — Page 5

Page PDF (892.98 KB)

This text was transcribed by:  Rosemary Mccune
This work is dedicated to:  Linda and Joe Rafferty

Ka Makaainana.

HONOLULU, OAHU, POAKAHI, OKATOBA       , 1894.

============================================

[no page number or date in banner]

 

loaa ai paha hoi ke kakooia o ko lakou manao haakei e ka hapanui o ko lakou lahui kui a hoino i na mea Pelekane a pau.   O ko makou hoioi loa nae hoi ia o ko lakou hana koke ae ia Puu loa a lu nui mai hoi i ke dala, a aohe no e nele ana ka loaa mai o kahi iloko o na poholima menemena hana ole iwaena o ka lahui.

--

     Iloko o nae hoi o keia hoike hoopunipuni a ua Adimerala nei ua lonoia mai e hoouna hou ia mai ana ka mokukaua Piladelepia i keia awa e moku ai no ke kiai ana i na pono Amerika maanei, mamuli hoi o ka makau o poaloia mai e na Pelakane, oiai, oia no kana palu i puhi aku la i wahi e puniia mai ai.   Ina e hoea io hou mai ana, alaila, ke manaolana nei makou e ike ana ke kapena o ia moku i kona kuleana a noho malie no a ia kakou ae no hoi ka hana ia kakou iho, i kulike ai hoi me ka manao o ka Aha Senate na kakou no kakou e hana a e hooponopono iho.

--

     Aohe wa e aku i ikeia ai ka hookuukuuia o na poe mai pupule inoino loa e hele laulaha e like la me keia wa i ka "pulumi hou."  Iloko o na la i hala hio la, ua ikeia kekahi poe mai inoino loa i kai nei, e hele ana i ka loa a me ka laula.  He mau hoao ana mai paha keia a lakou e hoopoino i ka lehulehu, me ka maopopo ole paha ia lakou o na ano o ua poe mai la.  Aia wale no paha ko lakou ike a loaa mua ae he poino, alaila, mimihi aui iho; eia nae, aohe waiwai oia inihi ana, ua loaa mua he poino.

--

     Eia paha ke hoohopohopoia ne na poe e noho nei ma kahi kokoke aku ia Kalaepohaku Nawai no hoi e ole ka hopohopo a me ke kau mai o ka weli, i ke kuulalaia e keia poe i haalele mai kahi ano noonoo kanaka maikai.  Malia o ka iini e kela puhikole e noho luna malama nei, e ka loaa aku no o na hoe pii kei poho i ke Aupuni o lakou.  (A e ole no nae hoi keia wahi hana, ano maemae iki ae ua wahi puhikole akole la.)  Ina iaia ponoi e hoopii ai, aohe ona wahi waiwai iki, nolaila, aohe no wahi mea e loaa; aka, aole iaia ke koikoi, aia no ia maluna o ke Aupuni.

--

     Maopopo loa ka noa huna o kela huakai aku nei a Kakina.  Mamuli no o ka Mama Emaluka hookuikui ia Kuhina Hakipuu, imua o ka Ahaolelo kuikawa o ka Poaha iho la, i ike lea loa ia ai i hele io aku nei no ua o Kikania Lualii i mau paahana Pukiki hou a ano lahui Europa e ae paha no na mahiko, ma ke ano kokua hoi ua ke Aupuni i ka Hui Hoolawa a Hoohana a na na Poe Mahiai.  Ina ka e loaa ana ka maia i ua o Lualii, alaila, me kela Galade i hoi aku nei oia e hooponopono ai ma Geremania no ka laweia mai i o kakou nei. Ahu io no hoi ka pala o ka maia la!

--

     O kekahi no hoi, ua hoomanaia aku nei ka ua o Lualii e hole no Lisebona, a malaila, ina e manaoia he mea pono, e haua kuikahi aku me ke Aupuni o Potugala e pili ana no ua eemoku Pukiki.  Aole loa keia o ka lakou haua pono no ia mahele o na lahui kuewa i haawi i na kokua nui ana ia lakou ma ka lakou mau hana pakaha a poholalo hoi.  O ka lakou hana pono loa no keia poe, oia ka haawi ae i hana no lakou a me ko lakou mau ohana e ola ai, aole loa hoi o ka lawe hou mai i poe o ia lahui e hoopilikia i na poe mua e noho nei iloko o ka hune a me ka pilikia, a  i maopopo ole mai hoi i ke kulana o ko lakou mau hoalahui e noho nei maanei.  Akaka loa ke apukaia o ia lahui iwaena o kakou nei na poe pakaha a lakou i kokua ai.  Lolo!

--

     Ua hana uui iho nei ua poe pakaha loea nei o kakou he bila kanawai koho balota hou, a i keia pule iho la i hooholo loa ia ai ma ka heluhelu ekolu ia ana, mahope iho nae hoi o kekahi mau hoololiloli ana.   Oiai hoi, aole i maopopo ia makou ke ano o keia bila hou, ua hiki ole ia makou ke hoaiai aku.  Eia nae, ua hiki loa no ke kohoia aku ka manao, oia hoi, e imi nui ana no i pono no lakou iho ma ka hoao ana mai e apuhi i ka lehulehu a e palepale ae hoi i na mea e poino ai lakou malalo o ke kanawai o 1892.  Imi hana no hoi la!

--

     E ole na poe paahao me ko lakou mau aahu onionio, loaa ai ko Kolekaaka mau ukali o ka holo ana aku ma ke Kinau o ka Poalua iho la no ka Lua-o-Pele.  O kana huakai paha keia a hui aku me na keiki kiola kipuka o Waimea, ke hoea aku hoi i na apana hookuonoono o Puuwaawaa.  Ua ukali pu aku nei no hoi me ka Agena o na Aina Leialii, C. P. Iaukea.

--

     No ka maa no pana o ka hapauea o ke "Aloha Aina" i ka inu gini iloko o ka hale liilii, oia ka mea ikuhi mai nei ia makou e hele ilaila.  He hoike oiaio loa ia no ka noono kamalii hou o ka "elekule."   He e loa i ka  lapuwale la! Oiai nae hoi, ua hala ae la ia, ua hu ko makou aka i kana lono telegarapa hope loa mai Wasinetona mai o ka Poalima nei, Sepatemabe 28, o pili ana no ka hoihoi hou ia ae o ke Aliiaimoku.  Aohe kahua no ia mau lono alakai lalau a loaa pono hoi ua elemakule la ma kana hoopunipuni ponoi iho, i mea pana hoi no ka lahui e puni aku ai.  Hele loa pela ua wahahee!  E pono o ka makamaka ke mihi, ke pule a ke kulou, i ola ai koha uhane hewa.

=====

 

Ahahui Hoopakaele Holoholona.

     O kela halawai i hoopaneeia no ke kukulu ana ae i Ahahui Hoopakele Holoholona, i ke ahiahi Poaha iho la i malamaia ai, malalo o ka W. N. Limaikaika noho hoomalu ana mai, ma kahi no i halawai mua ai.   Mahope iho o ka heluheluia ana mai o na kanawai me kahi mau hoololi uuku, ua aponoia. Eia iho na luna i kohoia:  Peresidena, Miss Helena K. Waila;  Hope-Peresidena Ekahi, W. W. Holo; Hope-Peresidena Elua, G.H. Parisa;  Kakauolelo, D. W. Cobete, Puuku, W. J. Polepe;  Kauka Holoholona, A. R. Rowata;  Komite Hooko, Miss Kele Kakela a me R. J. Kelina.  O keia mau luna ae ia o a pau ka Papa Hoohana a e hookohuia aku ana i Agena no ia ahahui, i mea hoi naua e lawelawe na hana o ke ano makai.  A mahope iho hoi o na haiolelo ana a kekahi poe lehulehu, ua hookuuia ka halawai.

---o---

Na Waiwai o ka Moku Ili.

     Auwina la o Sepatemaba 22, i haalele aku ai ke Keoni Kamaki i ke kahua o ka moku ili ma ka Lae o ka Ilio, Molokai, a i ke ahiahi Poakahi mai hoi i haalele mai ai ka Haleakala ia Kou nei no laila no.  Ua manaoia mawaena o ia kowa ihoolanaia ae ai e ke kai kekahi mau pahu ukana o loko o ka opu o ka moku.  Mamuli paha hoi o ia kumu i pae aku ai kekahi mau pahu ukana ma na Koolau o Molokai, a pela no hoi ma na Koolau o Oahu nei.

     Hora 10 a.m. o ka Poakolu iho la i haalele ai ke Keoni Kamaki ia Waimanalo no kahi o ka moku ili a ua hoohiki loa mai i Honolulu nei i ka aneane i kani ae ka aina awakea o ka Poaiima nei me 179 pahu ukana o na @ o a pau, na lole, na mea-ai a me na waiona, a hauoli hoi na poe kuleana o ka hui nana i kuai i ka moku a me na waiwai a pau.  O keia mau waiwai i hiki mai la, ua pau loa aku i ka hooliloia i ka auwina la Poaono nei me ka pii no o na kumukuai, a lilo hoi ka pulu kai i mea nana ole ia.  Me he la ua loaa paha ma ia kuai ana ka huina o $1,000 a keu a emi mai paha.  E aho no ia.  Ina he elua a ekolu piha moku i koe, hele ino ka puka nui hewahewa.

     O ka Haleakala no ka i noho aku e kiai no na paha lana ae, a me kona waapa hoi i hoopakele mai ai, aka, he hookahi no mea @ewa, o ka uuku o na limahaua.  Ua lonoia mai ma ka Malulani i ka lana mokaki o na ukana ma ke kowa o Kaiwi.  Poalua i hoomaka ai na ukana e hemo iwaho, oiai ka Haleakala ua hiki aku, a ma ia hope iho paha i hiki ae ai he elua mau waapa hueloboti no ko na Koolau aku poe keiki alo a auau kai.  Hoopihaia a komo na waapa me na pahu rama, a i ka akeakeaia ana aku, aohe hooloheia mai.  Komo na waapa, ua holo aku la a pae ae ma kekahi wahi e a nui ka hauoli.  Nui no ka ino malaila a aohe no mea nui e hiki ae ke hana aku.

---o---

He Calabu Kalaiaina Hou.

     Ua hoala iho nei na poe Hawaii e lawelawe noi ma na hana Aupuni i ahahui kalaiaina no lakou iho, a ua hea ae i ka inoa o ka lakou kamehai o ke Kalabu Repubalika Hawaii.  Aole i maopopo loa eaa la ka manao nui o keia poe ohakulai, koe wale no paha ka maopopo loa ana ae ia o ko lakou kumakaia i ko lakou aina a me ko lakou Moi.  O na oha pili wale aku no hoi mawaho ae o ua poe luna Aupuni la, aohe olelo ana no lakou, oiai, ua ino mua no ka ia a Umiamaka ia lakou.  I ka po Poaha lakou a halawai ai ma ka hale o ke Ligi Amerioka a koho i na luna nui, e like me ia mahope iho:  Peresidena, Keoki Makamu;  Hope-Peresidena Mua,  J. H. Barenaba;   Hope-Peresidena Elua, D. L.Naone;  Kakauolelo Hoopaa Moolelo, Kale Wilikoki;  Kakauolelo Kukai Palapala, Kimo N. K. Keola;  Makai-o-ka-Hale, Kimo Kuke;  Komite Hooko, Kimo Poe, Kale Wilikoki, Keoni Kea, Tome Kuke a me J. U. Kawainui; Komite Nieniele, Geo. L. Desha [Kinikake], S.N., Kanakanui a me Kiwini Mahalulu.  Ahu wale no hoi ka palu a me ka maia pu i keia poe ae la.

--o--o--

 

     Piha no ka po uniki i ka Poaono nei o ka hui hana keaka hou mai nei a W. R. Deile, he mea no ianei mamua koke aku nei.

     He Pake ka i hopuia i ka Poakahi i hala no ke kuai i ka La Pule iho a imua o ka Aha Apana ia la no, ua ae okoa i kona hewa a hoopaiia e uku i $1 me na koina.

     He ki pu ko kakahiaka Poalua i hala iho la ma Kaumakapili, aka, no ka piha loa o keia pepa i ka moeuhane hoonanea, ua kaulua ia mea a me kahi mau nu hou e ae a keia helu ae, a ia wa e haupa iho ai.  Hewa anei hoi ia la.

     Ua lilo aenei kahi noho o A. Iana, kihi o na alanui Mei me Vitoria, ma Waikiki iho o Kamaki Kuea, i ka hoolimalimaia e Kuhina Wilisi.  E pau aku ana o Iana a me kona ohana ma kekahi huakai makaikai ia Europa.  Pela no hoi me ko S. Rota wahi noho ma alanui Lunalilo, Kulaokahua, aia i ka hoolimalima ia Komisina Beritania Hawese.

     Laukanaka no ke kuai kudala o na waiwai lewa o ka waiwai o Pekelo Kakoi i make, mauka o Pukaomaomao, Manoa, i ke awakea Poakolu iho la, a na  J. K. Kualia i kudala mai no ka @uuahooponopono waiwai.  O na bipi, na pau loa i ka lilo ia Kimo Poe no $675 o ke poo hookahi, a o ua ho'oholona e ae i na poe koho e ae no hoi.  Ua $600 i loaa ma ia kuai ana